Rok 2025 jest szczególnym okresem dla branży rolno-spożywczej w Unii Europejskiej, gdyż przyniósł szereg zmian w zakresie najwyższych dopuszczalnych poziomów pozostałości pestycydów (MRL, w Polsce – NDP) w żywności. Zmiany te wynikają z aktualizacji ocen ryzyka prowadzonych przez Europejski Urząd ds. Bezpieczeństwa Żywności (EFSA), nowych danych toksykologicznych oraz dążenia do ograniczania pozostałości pestycydów w produktach roślinnych i zwierzęcych. Nowe przepisy wprowadzono kilkoma rozporządzeniami Komisji Europejskiej, które zmieniają załączniki II, III i IV do rozporządzenia (WE) nr 396/2005.
Acetamipryd – rozporządzenie (UE) 2025/158
Jedną z najważniejszych zmian jest rozporządzenie Komisji (UE) 2025/158 z 29 stycznia 2025 r., które dotyczy acetamiprydu, neonikotynoidowego insektycydu szeroko stosowanego w uprawach warzyw i owoców. Zmiana obejmuje 38 produktów rolnych, z których wiele ma kluczowe znaczenie gospodarcze.
W szczególności dla porzeczek (czarnych, czerwonych i białych), a także dla sałaty, endywii i szpinaku nowe MRL zostały ustalone na poziomie granicy oznaczalności (LOD) – 0,01 mg/kg, co w praktyce oznacza brak możliwości stosowania acetamiprydu w ochronie tych roślin. Dla kapusty głowiastej i innych warzyw kapustnych limit został obniżony do 0,30 mg/kg, a więc znacznie poniżej dotychczasowych wartości. W grupie owoców zmiany dotknęły między innymi bananów (0,01 mg/kg – LOD), winogron (0,08 mg/kg), jabłek i gruszek (0,07 mg/kg), moreli (0,08 mg/kg), truskawek (0,50 mg/kg), malin i jeżyn (0,60 mg/kg) oraz borówek i żurawin (0,70 mg/kg). Nowe przepisy są stosowane od 19 sierpnia 2025 r.
Zoksamid – rozporządzenie (UE) 2025/146
Drugą istotną zmianą jest rozporządzenie (UE) 2025/146 z 29 stycznia 2025 r., które dotyczy zoksamidu, fungicydu stosowanego m.in. w ochronie warzyw i winorośli. Rozporządzenie wprowadza liczne korekty w tabelach MRL, w tym wiele obniżeń do granicy oznaczalności (LOD – 0,01 mg/kg). Zmiany dotyczą m.in. niektórych cytrusów, takich jak pomarańcze czy cytryny, a także wybranych warzyw i owoców jagodowych. Nowe limity weszły w życie również 19 sierpnia 2025 r., z klauzulą umożliwiającą wprowadzenie do obrotu partii produktów, które zostały zebrane przed wejściem w życie nowych przepisów.
Fluxapyroxad, lambda-cyhalotryna, metalaksyl i nikotyna – rozporządzenie (UE) 2025/115
Kolejne zmiany zostały wprowadzone w rozporządzeniu (UE) 2025/115 z 21 stycznia 2025 r., które obejmuje kilka substancji czynnych:
- Fluxapyroxad – fungicyd stosowany m.in. w ochronie kaki (persymony japońskiej) i grzybów uprawnych. Dla tych produktów zmieniono MRL na wniosek o dostosowanie do praktyk stosowanych w krajach eksportujących.
- Lambda-cyhalotryna – dla awokado wprowadzono import tolerance, czyli podwyższenie MRL tak, by uwzględnić praktyki ochrony roślin w krajach eksportujących (np. Meksyk). Dodatkowo zaktualizowano MRL dla drobiu i jaj w związku z wykrywaniem pozostałości tej substancji z biocydów.
- Metalaksyl – wprowadzono zmiany MRL w celu dostosowania do CXL (Codex Maximum Residue Limits).
- Nikotyna – w związku z wykryciem pozostałości w ziarnie kawy (pochodzących z zanieczyszczeń, a nie ze stosowania pestycydów) ustalono tymczasowy MRL na poziomie 0,05 mg/kg.
Rozporządzenie weszło w życie 20. dnia po publikacji w Dzienniku Urzędowym UE (22 stycznia 2025 r.).
Fenbukonazol i penkonazol – rozporządzenie (UE) 2025/195
W rozporządzeniu (UE) 2025/195 z 3 lutego 2025 r. dokonano szerokiej korekty MRL dla dwóch fungicydów triazolowych: fenbukonazolu i penkonazolu. Zmiany wynikają z przeglądu EFSA dotyczącego metabolitów triazolowych (TDM).
Dla wielu produktów, w tym bananów, papryki, niektórych zbóż, a także mleka, MRL zostały obniżone do poziomu granicy oznaczalności (0,01 mg/kg). W przypadku mleka oznacza to, że pozostałości tych substancji nie mogą przekraczać tego minimalnego poziomu. W innych przypadkach wprowadzono MRL zgodne z normami międzynarodowymi CXL, np. dla grejpfrutów, pomarańczy czy brzoskwiń. Nowe przepisy są stosowane od 24 sierpnia 2025 r., z możliwością sprzedaży partii wprowadzonych przed wejściem w życie zmian.
Pakiet czerwcowy – rozporządzenie (UE) 2025/1164
Najszersze i najbardziej zróżnicowane zmiany wprowadzono w rozporządzeniu (UE) 2025/1164 z 13 czerwca 2025 r., które objęło mepikwat, cyantraniliprol, cyflumetofen, deltametrynę, mefentriflukonazol oraz oksatiapiprolinę.
Wśród nich największe znaczenie praktyczne mają zmiany dla mepikwatu, regulatora wzrostu stosowanego m.in. w uprawach zbóż. W nowym rozporządzeniu dokonano całkowitej przebudowy tabel MRL w załączniku III, ustalając w wielu przypadkach bardzo niskie limity – często na poziomie 0,02 mg/kg, co odpowiada granicy oznaczalności dla tej substancji. Zmiany dotyczą szerokiej grupy produktów, w tym owoców, warzyw, zbóż, przypraw i ziół. Dla niektórych produktów przewidziano wyjątki, np. dla grzybów uprawnych MRL wynosi 0,09 mg/kg.
Ponadto zaktualizowano MRL dla deltametryny, mefentriflukonazolu i oksatiapiproliny w wielu uprawach owoców i warzyw, dodając adnotacje dotyczące granic oznaczalności i szczegółowych warunków stosowania. Cyantraniliprol i cyflumetofen objęły liczne zmiany w tabelach dla upraw warzywnych i sadowniczych. Rozporządzenie zostało opublikowane 16 czerwca 2025 r., a jego stosowanie określają przepisy końcowe aktu.
Podsumowanie
Zmiany w MRL w 2025 r. obejmują szeroki zakres substancji czynnych i produktów rolnych – od warzyw liściastych, przez warzywa kapustne, owoce miękkie i pestkowe, aż po produkty pochodzenia zwierzęcego, takie jak mleko czy jaja. W wielu przypadkach obniżenie limitów do granicy oznaczalności (LOD) oznacza konieczność rezygnacji ze stosowania danego pestycydu w późnych fazach wegetacji lub całkowite wyeliminowanie go z programów ochrony roślin.
Zmiany te wymagają od producentów przebudowy strategii ochrony roślin, wdrożenia integrowanej ochrony (IPM), częstszego monitorowania pozostałości w laboratoriach oraz weryfikacji etykiet środków ochrony roślin. Nowe regulacje mają kluczowe znaczenie dla bezpieczeństwa konsumentów i zapewnienia zgodności handlu wewnątrz UE i w imporcie.
My jako zespół Kancelarii Prawnej Viggen sp.j. oferujemy swoje profesjonalne usługi w zakresie oceny i zapewnienia zgodności produktów żywnościowych oraz materiałów przeznaczonych do kontaktu z żywnością z obowiązującymi krajowymi i międzynarodowymi normami i przepisami. Nasze wieloletnie doświadczenie, zespół najlepszych ekspertów oraz biegła znajomość przepisów gwarantują kompleksowe wsparcie na każdym etapie procesu importu i eksportu, począwszy od oceny dokumentacji, aż po finalną weryfikację zgodności towarów.
Więcej: https://kancelariaprawnaviggen.pl/obsluga-prawna/prawo-zywnosciowe/
Zapraszamy do kontaktu w celu omówienia szczegółów współpracy i dostosowania oferty do indywidualnych potrzeb Twojej firmy.
e-mail: biuro11@viggen.pl,
jak@viggen.pl
tel.: +48-509-982-577, (12) 637 24 57
dr Olga Niewiada
Ekspert ds. Bezpieczeństwa żywności i żywienia
Kancelaria Prawna Viggen
