System Elektronicznego Nadzoru Transportu, w skrócie SENT, to narzędzie teleinformatyczne stworzone przez Krajową Administrację Skarbową w celu rejestrowania i monitorowania przewozu tzw. towarów wrażliwych. Jego głównym zadaniem jest zapewnienie przejrzystości w obrocie towarami o wysokim ryzyku nadużyć oraz ograniczenie szarej strefy w branży transportowej i paliwowej. Funkcjonowanie systemu regulują przepisy ustawy o systemie monitorowania drogowego i kolejowego przewozu towarów oraz obrotu paliwami opałowymi, a także rozporządzenia Ministra Finansów i Głównego Inspektoratu Transportu Drogowego.
System SENT obejmuje zarówno towary o charakterze strategicznym dla bezpieczeństwa gospodarczego, jak i inne produkty, których przewóz wymaga szczególnej kontroli. Do grupy towarów wrażliwych zaliczają się między innymi paliwa silnikowe, oleje smarowe, biodiesel, alkohole skażone, rozcieńczalniki, oleje roślinne, rozpuszczalniki oraz susz tytoniowy. Obowiązkiem monitorowania objęto również towary spożywcze, produkty rolne, wyroby alkoholowe i tytoniowe, a także niektóre artykuły przemysłowe. W katalogu monitorowanych produktów znajdują się również towary zawierające alkohol etylowy, środki spożywcze specjalnego przeznaczenia żywieniowego, produkty lecznicze i wyroby medyczne.
Lista towarów, których przewóz trzeba zgłosić w systemie SENT nieustannie się zmienia, dlatego aby mieć pewność, czy dany towar należy zgłosić najlepiej zajrzeć do ustawy o monitorowaniu przewozu towarów i do rozporządzenia Ministra Finansów, gdzie podane są m.in. kody CN dla paliw, alkoholu czy suszu tytoniowego. Na bieżąco aktualizacje i praktyczne wskazówki można znaleźć też na stronie PUESC.
Każda firma transportowa realizująca przewóz towarów wrażliwych ma obowiązek zgłoszenia tego przewozu do rejestru SENT. System opiera się na klasyfikacji towarów według kodów CN, które są określone w aktach wykonawczych i regularnie aktualizowane. Niedopełnienie obowiązku zgłoszenia, podanie nieprawidłowych danych lub brak zamknięcia przewozu w systemie mogą skutkować nałożeniem wysokich kar finansowych.
Zgłoszenia w systemie SENT dokonuje się za pośrednictwem Platformy Usług Elektronicznych Skarbowo-Celnych, czyli PUESC. Dostęp do niej odbywa się poprzez usługę e-Przewóz. Osoby fizyczne mogą samodzielnie założyć konto i zgłaszać przewozy, natomiast przedsiębiorcy muszą uzyskać tzw. zaawansowany dostęp, który wymaga rejestracji danych firmy i ustanowienia reprezentacji. Przewoźnicy, w zależności od rodzaju prowadzonej działalności, mogą posiadać podstawowy lub rozszerzony dostęp do systemu.
Proces zgłaszania przewozu w SENT przebiega etapowo. Najpierw podmiot wysyłający składa zgłoszenie poprzez wypełnienie odpowiedniego formularza na platformie PUESC. Formularz ten zawiera dane dotyczące podmiotu wysyłającego i odbierającego, rodzaju i ilości przewożonego towaru, a także trasy przewozu wraz z miejscem załadunku i dostawy. Po przesłaniu zgłoszenia generowany jest numer SENT oraz trzy klucze uwierzytelniające dla każdego z uczestników przewozu, czyli wysyłającego, przewoźnika i odbiorcy. Numer referencyjny jest ważny przez dziesięć dni i musi zostać przekazany przewoźnikowi, a w przypadku transportu krajowego również odbiorcy towaru.
Po uzyskaniu numeru SENT przewoźnik uzupełnia zgłoszenie, wpisując dane pojazdu, numer rejestracyjny, datę rozpoczęcia i planowaną datę zakończenia przewozu, a także dane dotyczące posiadanych zezwoleń lub licencji. Po dostarczeniu towaru odbiorca zobowiązany jest do zamknięcia zgłoszenia poprzez potwierdzenie odbioru i wpisanie daty zakończenia przewozu, co należy zrobić nie później niż następnego dnia roboczego.
W przypadku przewozu towarów z terytorium państwa trzeciego lub innego państwa członkowskiego Unii Europejskiej na terytorium Polski zgłoszenia dokonuje podmiot odbierający, który przed rozpoczęciem transportu musi uzyskać numer referencyjny i przekazać go przewoźnikowi. Natomiast w przypadku tranzytu przez terytorium Polski obowiązek zgłoszenia spoczywa na przewoźniku.
Od 12 stycznia 2024 roku systemem SENT objęto również przewóz jedenastu rodzajów odpadów, których masa brutto przekracza 1000 kilogramów lub objętość 1000 litrów. Dotyczy to między innymi odpadów farb i lakierów zawierających rozpuszczalniki lub inne substancje niebezpieczne, zawiesin i zmywaczy farb, odpadów farb drukarskich, a także uwodnionych szlamów i klejów zawierających rozpuszczalniki organiczne.
Rok 2025 przyniósł liczne zmiany w funkcjonowaniu systemu SENT. Od 1 stycznia obowiązek zgłaszania przewozów do rejestru objął również przewoźników z krajów Unii Europejskiej, EFTA oraz Szwajcarii, którzy realizują przewozy towarów do lub z państw trzecich. Od 1 lutego 2025 roku wprowadzono także wymóg posiadania zaawansowanego dostępu do platformy PUESC przez wszystkie podmioty uprawnione do zamykania zgłoszeń SENT.
Trwają również prace nad nowelizacją ustawy o systemie SENT, oznaczoną symbolem projektu UD109. Nowe przepisy przewidują wprowadzenie kar pieniężnych za niezamknięcie zgłoszenia w terminie lub jego błędne zamknięcie, likwidację wyłączeń dla przewozów pomiędzy magazynami należącymi do tego samego podmiotu, a także objęcie nadzorem przewozu betonu gotowego do wylania, nawet jeśli odbiorcą jest osoba fizyczna. Zmiany mają również rozszerzyć zakres monitorowanych operacji o przesunięcia między magazynami, zwroty, reklamacje, czasowe użycie towarów oraz usługi serwisowe. Ministerstwo Finansów zapowiedziało także poszerzenie katalogu monitorowanych produktów rolnych, które mają zostać włączone do systemu w 2026 roku.
System SENT stanowi ważny element nadzoru nad obrotem towarami o podwyższonym ryzyku i ma ogromne znaczenie dla przedsiębiorców z branży transportowej, paliwowej, chemicznej, rolno-spożywczej czy logistycznej. W związku z licznymi zmianami prawnymi oraz wysokimi sankcjami za błędy w zgłoszeniach, przedsiębiorcy powinni zachować szczególną ostrożność przy wypełnianiu obowiązków związanych z SENT.
Nasza kancelaria oferuje kompleksowe wsparcie prawne w zakresie obsługi systemu SENT. Pomagamy w prawidłowym przygotowaniu zgłoszeń, analizie obowiązków, reprezentacji przed organami administracji skarbowej, a także w dostosowaniu procedur wewnętrznych przedsiębiorstwa do aktualnych wymogów prawnych. Dzięki naszej wiedzy i doświadczeniu zapewniamy pełne bezpieczeństwo prawne w realizacji przewozów towarów objętych systemem SENT.
Przygotowała:
Monika Bednarz
Radca Prawny- p.o. kierownika działu procesowego
Kancelaria Prawna Viggen sp.j.
