Niektóre "urlopówki" są nie ważne! MT oraz MSZ dopuściły do poważnego błędu w treści art. 31 ustawy o czasie pracy kierowców

Kancelaria Prawna Viggen Sp.j., zwróciła się w imieniu Stowarzyszenia URKSiTD „Najlepsza Droga” z prośbą do Ministra Transportu o wyjaśnienie, dlaczego treść „zaświadczenia działalności kierowców” wskazana w art 31 ust.1 ustawy o czasie pracy kierowców rozmija się z treścią wzoru wskazanego w decyzji wykonawczej Komisji Europejskiej. Ministerstwo Transportu w pisemnej odpowiedzi wytłumaczyło się, iż przedmiotowy przepis uzyskał pozytywną ocenę MSZ w zakresie zgodności z prawem międzynarodowym.

Oczywiste jest jednak, że treść krajowego i międzynarodowego jest w sposób nieuprawniony rozbieżna.

Zastanawiać może więc – w jaki sposób (oraz czy w ogóle) MSZ dokonał oceny zgodności międzynarodowego wzoru zaświadczenia z treścią art 31 ust.1 u.ocz.p.k. ?

„Wydaje się bardzo wątpliwe aby MSZ faktycznie dokonał oceny zgodności przepisów na którą powołuje się Ministerstwo Transportu. Przez to zaniedbanie powstały dwie wersje zaświadczenia działalności kierowców co wprowadziło ogromny zamęt wśród przewoźników” – wyjaśnia Mariusz Miąsko, Prezes Kancelarii Prawnej Viggen Sp.j.

Jak się jednak okazało, nie jest to jedyny błąd w treści art 31 ustawy o czasie pracy kierowców.

„Nie bardzo dowierzam wyjaśnieniom MT o dokonaniu weryfikacji zgodności treści zaświadczeń, ponieważ art 31 polskiej ustawy odwołuje się do nie obowiązującej od kilku lat treści decyzji wykonawczej KE nr 2007/230 WE. Gdyby w chwili nowelizacji art 31 w roku 2011, MSZ dokonało jakiejkolwiek weryfikacji, to z całą pewnością zauważyłoby, że obowiązuje od 3 lat już inna decyzja wykonawcza KE nr 2009/959 UE” – dodaje Prezes Miąsko.

Nie jest jasne jak to możliwe, że pomimo nadzoru urzędników Ministerstwa Transportu oraz Ministerstwa Spraw Zagranicznych nie dostrzeżono, iż decyzja wykonawcza KE nr 2007/230 WE nie obowiązuje już od kilku lat. Zważywszy jednak, że MT i MSZ przez kolejne 3 lata zapomniały zaimplementować do Polskiego systemu prawnego, podstawowej umowy międzynarodowej AETR, to „zagubienie” decyzji wykonawczej Komisji Europejskim wydaje się być zaledwie potwierdzeniem bałaganu panującego w obu ministerstwach.

Kraków dnia 22.10.2013 roku

Kancelaria Prawna Viggen Spółka Jawna
ul. Częstochowska 6
32-085 Modlnica
w imieniu Stowarzyszenia Uczestników Rynku Komunikacji Samochodowej
i Transportu Drogowego „Najlepsza Droga”
ul. Częstochowska 6
32-085 Modlnica

Ministerstwo Spraw Zagranicznych
Aleja Jana Chrystiana Szucha 23,
Warszawa

WNIOSEK

  dot.:wyjaśnienia nieprawidłowości treści „zaświadczenia działalności kierowców” o którym mowa w art 31 ustawy o czasie pracy kierowców z dnia 16 kwietnia 2004 r. (Dz.U. Nr 92, poz. 879) ze zmianami.

I. WPROWADZENIE

Zwracam się z prośbą o zajęcie stanowiska w bardzo ważnej kwestii dotyczącej nieprawidłowości zapisów art 31 ustawy o czasie pracy kierowców, względem uregulowań wynikających z decyzji wykonawczej Komisji Europejskiej nr 2007/230 WE oraz decyzji wykonawczej KE nr 2009/959 UE.

Wątpliwość odnosi się do treści dokumentu o nazwie: „zaświadczenie działalności kierowców”. Jest to jeden z podstawowych dokumentów wykorzystywanych w transporcie drogowym osób i rzeczy. Dokument ten stanowi podstawę do wykonywania ewidencji czasu pracy kierowców. Komisja Europejska na mocy decyzji wykonawczych określiła wzór (w zakresie treści oraz układu) przedmiotowego dokumentu.

Przedmiotowy dokument stanowi kluczowe uzupełnienie dla udokumentowania stanów aktywności lub jej braku, na gruncie:

a) Ustawy o czasie pracy kierowców, z dnia 16 kwietnia 2004 r. (Dz.U. Nr 92, poz. 879) ze zmianami.

b) Rozporządzenia (WE) Parlamentu Europejskiego i Rady nr 561/2006 z dnia 15 marca 2006r. w sprawie harmonizacji niektórych przepisów socjalnych odnoszących się do transportu drogowego oraz zmieniające rozporządzenia Rady (EWG) nr 3821/85 i (WE) 2135/98, jak również uchylające rozporządzenie Rady (EWG) nr 3820/85 z dnia 2006-03-15 (Dz.Urz.UE.L 2006 Nr 102, str. 1).

c) Umowy AETR, dotycząca pracy załóg pojazdów wykonujących międzynarodowe przewozy drogowe, sporządzona w Genewie dnia 1 lipca 1970 r.

Wzór powstał w wyniku uregulowań Dyrektywy 2006/22/WE, określającej minimalne warunki wykonania rozporządzeń WE nr 3821/85 oraz 561/2006.

Dyrektywa nałożyła na Komisję Europejską obowiązek opracowania formularza stosowanego w przypadku przebywania kierowcy na (1) zwolnieniu chorobowym, (2) urlopie wypoczynkowym lub (3) prowadzenia przez kierowcę pojazdu wyłączonego z zakresu stosowania rozporządzenia 561/2006, w okresie obejmującym bieżący dzień oraz 28 poprzednich. Komisja Europejska opracowała przedmiotowy dokument (wzór) i poinformowała, państwa członkowskie o obowiązku akceptowania przedmiotowego wzoru formularza.

Tekst formularza nie może podlegać żadnym zmianom a dokument ważny jest jest tylko w formie oryginału, podpisany przez przedstawiciela firmy i przez kierowcę. Wszystkie pola formularza należy wypełnić. Zasady wypełniania wzoru zaświadczenia określa Wytyczna nr 5 Komisji Europejskiej.

Przytoczona wytyczna odnosi się co prawda do wzoru w pierwszej wersji treściowej (określonej w decyzji wykonawczej KE 2007/230 WE), jednak co do istoty zagadnienia jest nadal aktualna, wskazując na zaświadczenie jako na oficjalny dokument zatwierdzony i akceptowany przez najwyższy organ WE, reprezentujący wspólnotę w sprawach merytorycznych (pozasądowych i pozapolitycznych).

Formularz został udostępniony w formie elektronicznej, przystosowanej do wydruku, na stronie Komisji Europejskiej. Pierwszy wzór formularza zawierał istotne błędy, w związku z powyższym Komisja Europejska ustanowiła drugą wersję„zaświadczenia działalności kierowcy”.

Jej wzór określa w decyzja wykonawcza2009/959/UEz dnia 14.12.2009zmieniającej decyzję 2007/230/WE w sprawie formularza dotyczącego przepisów socjalnych odnoszących się do działalności w transporcie drogowym^1.

Przytoczenie powyższego źródła uregulowań odnoszącego się do treści „zaświadczenia działalności kierowców” ma kluczowe znaczenie dla zrozumienia istoty omawianego zagadnienia.

Można nadmienić, że do dnia 30 lipca 2012 roku na mocy art 31 u.o.cz.p.k., obowiązywało zaświadczenie o treści wskazanej przez krajowego ustawodawcę – tzw.: „żółta tarczka” (była to nazwa zwyczajowa).

Jednak w dniu 16.08.2011r. w Dzienniku Ustaw nr 168 poz. 1005 opublikowano nowelizację art 31 ustawy o czasie pracy kierowców oraz ustawy o transporcie drogowym, na mocy której dokonano zaimplementowania do polskiego systemu prawnego „nowego” formularza, o którym mowa w decyzji Komisji nr 2007/230/WE. W związku z powyższym od dnia 31 sierpnia 2011r. można stosować wyłącznie zaświadczenia według wzoru z KE.

Tak samo jak na gruncie Unijnym oraz krajowym, również na obszarze obowiązywania umowy AETR, treść zaświadczenia działalności kierowcy ulegała zmianie według wskazanego wzoru. W roku2011 roku dokonano zmiany załącznika („Zaświadczenie działalności kierowcy”) do umowy AETR, na zgodny z treścią załącznika z rozporządzenia 561/2006 WE.

Ministerstwo Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej zaleciło kierowcom, wykonującym przewozy drogowe podlegające umowie AETR, dokumentowanie aktywności kierowcy na wzorze Zaświadczenia o działalności, zgodnym z Załącznikiem 3 aneksu do Umowy AETR (ECE/TRANS/SC.1/386/Add.1).

Tak więc „zaświadczenie działalności kierowcy” jest podstawowym dokumentem na obszarze niemalże całej Europy oraz częściowo Azji, potwierdzającym rodzaj aktywności lub braku aktywności kierowców.

Stanowi przy tym na gruncie polskiego prawa także źródło prawa pracy. Wynika to jednoznacznie z treści:

• art 31 ust. 3 u.o cz.p.k., (który określa, że źródłem uregulowania niniejszego zaświadczenia na gruncie krajowym jest decyzja Komisji Europejskiej nr 2007/230/WE z późniejszymi jej zmianami),

• art 25 ust. 1 pkt.4 i 5 (który określa zasady wykonania ewidencji czasu pracy kierowców w oparciu o informacje zawarte na przedmiotowym zaświadczeniu.

II. TEZA

Należy jednak zauważyć, że informacja zawarta w treści art 31 ust. 3 ustawy o czasie pracy kierowców nie pokrywa się w pełni ze stanem faktycznym, ponieważ wbrew pozorom po dokładniejszym przestudiowaniu zagadnienia okazuje się, iż treść art. 31 ust. 1, która stanowi, że: „Przedsiębiorca wykonujący przewóz drogowy jest obowiązany wystawić kierowcy wykonującemu przewóz drogowy zatrudnionemu u tego przedsiębiorcy zaświadczenie, w przypadku gdy kierowca:

1) przebywał na zwolnieniu lekarskim od pracy z powodu choroby;

2) przebywał na urlopie wypoczynkowym;

3) miał czas wolny od pracy;

4) prowadził pojazd wyłączony z zakresu stosowania rozporządzenia (WE) nr 561/2006 lub Umowy AETR;

5) wykonywał inna prace niż prowadzenie pojazdu;

6) pozostawał w gotowości w rozumieniu art. 9 ust. 1.”

Dalej ustawodawca krajowy twierdzi w art 31 ust. 3. że „Zaświadczenie, o którym mowa w ust. 1, (powinno być – przypis) wystawionena przeznaczonym do druku formularzu, o którym mowa w decyzji Komisji nr 2007/230/WE z dnia 12 kwietnia 2007 r. w sprawie formularza dotyczącego przepisów socjalnych odnoszących się do działalności w transporcie drogowym (Dz.Urz. UE L 99 z 14.04.2007, str. 14, z pózn. zm.), przedsiębiorca wykonujący przewóz drogowy wręcza kierowcy przed rozpoczęciem przez kierowce przewozu drogowego, a kierowca to zaświadczenie podpisuje. Minister właściwy do spraw transportu udostępnia na stronie podmiotowej urzędu obsługującego tego ministra wzór formularza zaświadczenia.”

Rzecz tylko w tym, że ustawodawca nie nadmienił, iż informacja ta jest wewnętrznie kontradyktoryjna, ponieważ treść zaświadczenia działalności kierowców wynikająca ze wzoru Komisji Europejskiej nie pokrywa się z treścią określoną w art 31 ust. 1 u.ocz.p.k.

Łatwo to porównać:

A) oczekiwana minimalna zawartość treści zaświadczenia art 31 ustawy o czasie pracy kierowców:

1) przebywał na zwolnieniu lekarskim od pracy z powodu choroby;

2) przebywał na urlopie wypoczynkowym;

3) miał czas wolny od pracy;

4) prowadził pojazd wyłączony z zakresu stosowania rozporządzenia (WE) nr 561/2006 lub Umowy AETR;

5) wykonywał inna prace niż prowadzenie pojazdu;

B) treść zaświadczenia na podstawie wzoru Komisji Europejskiej:

14. przebywał na zwolnieniu chorobowym (*)

15. przebywał na urlopie wypoczynkowym (*)

16. miał czas wolny od pracy lub odpoczywał (*)

17. prowadził pojazd wyłączony z zakresu stosowania rozporządzenia (WE) nr 561/2006 lub AETR (*)

18. wykonywał pracę inną niż prowadzenie pojazdu (*)

19. pozostawał w gotowości (*)

Przypomnieć należy, że zgodnie z treścią art 31 ust. 3 u.ocz.p.k., „zaświadczenie, o którym mowa w ust. 1, (powinno być – przypis) wystawione na przeznaczonym do druku formularzu, o którym mowa w decyzji Komisji nr 2007/230/WE.

Treść obu dokumentów powinna a wręcz musi być taka sama.

Jednak okazuje się, że jest inaczej:

„3) miał czas wolny od pracy;” (u.ocz.pk.)

„16. miał czas wolny od pracy lub odpoczywał(rozporządzenie 561/2006 WE)”

Ta z pozoru drobna różnica wywołuje dalekosiężne konsekwencje na gruncie uregulowań Kodeksu Pracy, który odrębnie definiuje, “odpoczynek” na podstawie art 132 i 1333 oraz “wolny od pracy” na podstawie art 151 zn.1, lub „dzień wolny od pracy” art 151 zn. 3.

W związku z powyższym w dniu 08.08.2013 roku, zwróciłem się do Ministra Transportu z zapytaniem, o przyczynę niezgodności pomiędzy treścią wzoru wskazanego przez Komisję Europejską a treścią zaświadczenia działalności kierowcy określoną w art 31 u.ocz.p.k.

W odpowiedzi Ministra Transportu z dnia 12 września 2013 roku, uzyskałem wyjaśnienie, że w wyniku prac Sejmowych nad nowelizacją ustawy o czasie pracy kierowców, faktycznie przygotowano projekt nowelizacji w wersji treściowej nie zgodnejz decyzją KE.

Ministerstwo Transportu tłumaczy się jednak de facto zaniedbaniem ze strony MSZ – cytuję: „projekt ustawy uwzględniający tę poprawkę uzyskał opinię Ministerstwa Spraw Zagranicznych o zgodności projektu z prawem UE”.

III. PYTANIA

W związku z powyższym, jeśli teza Ministra Transportu jest prawdziwa, zwracam się z dwoma pytaniami:

Po pierwsze uprzejmie proszę o wyjaśnienie w jaki sposób Ministerstwo Spraw Zagranicznych mogło wydać pozytywną opinię o zgodności zapisu treści art 31 u.ocz.p.k., z treścią „zaświadczenia działalności kierowcy” określoną na podstawie decyzji wykonawczej 2007/230 WE, skoro oczywiste jest (co wykazałem powyżej), że treści przedmiotowych dokumentów są rozbieżne?

Moje drugie pytanie jest jeszcze bardziej intrygujące. Otóż w jaki sposób Ministerstwo Spraw Zagranicznych mogło wydać pozytywną opinię o zgodności zapisu treści art 31 u.ocz.p.k., treścią „zaświadczenia działalności kierowcy” określoną na podstawie decyzji wykonawczej 2007/230 WE, skoro w 2011 roku przedmiotowa decyzja wykonawcza KE już od 2 lat nie obowiązywała?

Warto zauważyć, że od 14.12.2009 roku obowiązuje decyzja wykonawcza KE 2009/959/UE, zmieniającej decyzję 2007/230/WE w sprawie formularza dotyczącego przepisów socjalnych odnoszących się do działalności w transporcie drogowym.

IV PROPOZYCJE DE LEGE FERENDA

W świetle powyższego wydaje się konieczne, aby:

a) zmienić (dostosować) treść pkt 3 art 31 u.ocz.p.k.: „miał czas wolny od pracy;” do treści pkt. 16 wzoru zaświadczenia: „miał czas wolny od pracy lub odpoczywał(rozporządzenie 561/2006 WE)”,

b) zmienić zapis art 31 ust. 3 u.ocz.p.k., w taki sposób aby odwoływał się on do obowiązującej aktualnie decyzji wykonawczej KE 2009/959/UE, zamiast do nie obowiązującej od 14.12.2009 roku decyzji wykonawczej 2007/230 WE.

Mając na względzie powyższe, warto w mojej ocenie rozważyć pilną potrzebę nowelizacji ustawy o czasie pracy kierowców w omawianym obszarze – być może zgodnie z zasugerowanym przeze mnie w tym piśmie kierunku.

Mariusz Miąsko

Niniejszy dokument podlega ochronie prawnej na mocy ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych (ustawa z dnia 4 lutego 1994 r., Dz. U. 06.90.631 z późn. zm.).