Strona główna Aktualności Dnia UWARUNKOWANIA PRAWNE ORGANIZACJI I REALIZACJI STRZELNIC W POLSCE

UWARUNKOWANIA PRAWNE ORGANIZACJI I REALIZACJI STRZELNIC W POLSCE

12118
29
prof. u. SGMK dr Mariusz Miąsko
4.79/5 (112)

UWARUNKOWANIA PRAWNE

ORGANIZACJI I REALIZACJI  STRZELNIC W POLSCE

Autor: prof. u. SGMK dr UJ Mariusz Miąsko

Kancelaria Prawna Viggen Sp.j. 

(Stan prawny na 2024 r)

W dniu 11 stycznia 2024 roku, Ministerstwo Rozwoju i Technologii, w osobie Zastępcy Dyrektora Departamentu Architektury, Budownictwa i Geodezji pismem (o sygnaturze: DAB-II.710.153.2023), w odpowiedzi na moje zapytanie po raz kolejny potwierdziło własne wcześniejsze stanowisko z dnia 7 sierpnia 2020 r., znak: DAB-II.054.16.2020, że co do zasady strzelnice typu otwartego NIE PODLEGAJĄ prawu budowlanemu. Jest to łącznie 10 (słownie: dziesiąte) stanowisko GUNB lub Ministerstwa, potwierdzające, że takie obiekty nie podlegają prawu budowlanemu.

W dniu 22 grudnia 2023 roku, Główny Urząd Nadzoru Budowlanego w Warszawie, kolejny raz (trzeci raz w roku 2023) potwierdził pismem Zastępcy Dyrektora Departamentu Skarg i Wniosków Agnieszki Talarowskiej (sygn. DSW.051.781.2023.ASK), iż strzelnice typu otwartego nie podlegają co do zasady prawu budowlanemu.

W dniu 26 stycznia 2024 Sąd Karny w Olkuszu wyemitował wyrok, w którym o d d a l i ł w całości wniosek policji w Olkuszu o wymierzenie kary grzywny aresztu lub ograniczenia wolności za emisję dźwięku przez użytkowników strzelnicy, wskazując, iż strzelanie na legalniej strzelnicy nie jest wybrykiem, więc strzelcy ani też administrator strzelnicy, nie mogą podlegać sankcji. Dokładne omówienie przedmiotowej kwestii zostało opisane w jednym z końcowych rozdziałów niniejszego opracowania. Zapraszam do zapoznania się z tym ważnym wyrokiem dla każdego ze strzelców…

SPIS TREŚCI:

I. INTRODUKCJA

II. ZBIORCZE ZESTAWIENIE INTEPRETACJI PRAWNYCH GŁÓWNEGO URZĘDU NADZORU BUDOWLANEGO ORAZ MINISTRA ROZWOJU, PINB,  WYBRANYCH SĄDÓW STANOWIĄCYCH, IŻ CO DO ZASADY STRZELNICE TYOU OTWARTEGO NIE PODLEGAJĄ PRAWU BUDOWLANEMU

  1. stanowisko z 3 grudnia 2018 roku zastępcy dyrektora Departamentu Prawnego Głównego Urzędu Nadzoru Budowlanego w Warszawie Jacka Kozłowskiego (dpr,022.739.2018);
  2. stanowisko z 3 czerwca 2019 roku pani dyrektor Departamentu Prawnego Głównego Urzędu Nadzoru Budowlanego w Warszawie Agnieszki Jędrzejczak-Syrek (dpr.022.338.2019);
  3. stanowisko z 30 lipca 2020 roku pani dyrektor Departamentu Prawnego Głównego Urzędu Nadzoru Budowlanego w Warszawie Agnieszki Jędrzejczak-Syrek (dpr,022.533.2020);
  4. stanowisko z 10 września 2020 roku pani dyrektor Departamentu Prawnego Głównego Urzędu Nadzoru Budowlanego w Warszawie Agnieszki Jędrzejczak-Syrek (dpr,022.611.2020);
  5. stanowisko z 07 sierpnia 2020 roku pana wice ministra Krzysztofa Mazura (DAB-II.054.16.2020) w odpowiedzi na zapytanie Marszałka Senatu RP Tomasza Grodzkiego;
  6. stanowisko z 15 września 2021 roku zastępcy dyrektora Departamentu Prawnego Głównego Urzędu Nadzoru Budowlanego w Warszawie;
  7. stanowisko z 12 lipca 2023 roku zastępcy Dyrektora Departamentu Skarg i Wniosków Głównego Urzędu Nadzoru Budowlanego w Warszawie Agnieszki Talarowskiej (dsw.051.443.2023.ask) – odpowiedź na zapytanie dr Mariusza Miąsko, skierowane do GUNB w sprawie strzelnicy w Zimnodole koło Olkusza;
  8. stanowisko z 3 sierpnia2023 roku dyrektora Departamentu Prawnego Głównego Urzędu Nadzoru Budowlanego w Warszawie Danuty Pływaczewskiej (dpr.022.597.2023) – odpowiedź na zapytanie dr Mariusza Miąsko, skierowane do GUNB w sprawie strzelnicy w Zimnodole koło Olkusza;
  9.  stanowisko z 22 grudnia 2023 roku, Zastępcy Dyrektora Departamentu Skarg i
    Wniosków Agnieszki Talarowskiej Głównego Urzędu Nadzoru Budowlanego w Warszawie (sygn. DSW.051.781.2023.ASK) w odpowiedzi na pismo Mariusz Miąsko;
  10. stanowisko z 11 stycznia 2024r zastępcy Dyrektora Departamentu Architektury, Budownictwa i Geodezji Ministerstwa Rozwoju i Technologii Bartłomieja Barana (sygnatura: DAB-II.710.153.2023), potwierdzające wcześniejsze stanowisko Ministra Rozwoju z dnia 7 sierpnia 2020 r., znak: DAB-II.054.16.2020;
  11. stanowisko z 15 grudnia 2017 roku naczelnika Wydziału Postępowań Administracyjnych Komendy Stołecznej w Warszawie (pa-b-zi-dp11160/17)
  12. stanowisko z 01 ltego 2022 roku dyrektora Departamentu Bezpieczeństwa Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji Aawła Zatryba (dbi-wodo-0667-3-1/2022);
  13. decyzja PINB w Wejherowie z dnia 22.07.2019r (pinb-ix-7141/5/19)
  14. postanowienie Sądu Rejonowego w Wejherowiez dnia 21 lutego 2020 roku (sygn. akt ii k 847/19);
  15. postanowienie Sądu Okręgowego w Gdańsku z 19 sierpnia 2021r (sygn. akt v kz 908/21).

 

III. WSTĘPNE OMÓWIENIE PRZEDMIOTU ZAGADNIENIA

 

IV. ORGANIZACJA STRZELNIC NA GRUNCIE REGULACJI PRAWA BUDOWLANEGO

1. Czym w ogóle jest „strzelnica” w kontekście pozwolenia budowlanego i kontroli nadzoru budowlanego ?

2. Wybrane stanowiska kluczowych organów Państwa w zakresie określenia typów strzelnic na gruncie prawa budowlanego

3. Struktura organizacyjna strzelnic w kontekście podlegania lub wyłączenia z zakresu jurysdykcji prawa budowlanego.

4. Wykładnia prawa budowlanego, stanowiąca podstawę interpretacji GUMB Ministerstwa Rozwoju oraz MSWiA.

4.1. Czym jest obiekt budowlany zgodnie z prawem budowlanym ?

4.2. Czym zatem jest „wyrób budowlany” zgodnie z Rozporządzeniem 305/2011 UE?

4.3. Czym jest „budowla” zgodnie z Ustawą prawo budowlane?

4.4. Czym jest „obiekt liniowy” zgodnie z Ustawą prawo budowlane?

4.5. Czym jest „tymczasowy obiekt budowlany” zgodnie z Ustawą prawo budowlane?

4.6. Czym jest „budowa” zgodnie z Ustawą prawo budowlane?

4.7. Czym jest „budowla ziemna” zgodnie z Ustawą prawo budowlane?

4.8. Czym jest „robota budowlana” zgodnie z Ustawą prawo budowlane?

4.9. Czym jest „pozwolenie na budowę” zgodnie z Ustawą prawo budowlane?

4.10. Czy można zaprojektować wały ziemne na strzelnicy, celem uzyskania pozwolenia na budowę lub zalegalizowania ?

4.11. Czym jest „ogrodzenie” strzelnicy zgodnie z Ustawą prawo budowlane i orzecznictwem sądów ?

4.12. Czym jest „niwelacja terenu” strzelnicy zgodnie z Ustawą prawo budowlane i orzecznictwem sądów ?

5. Czy strzelnica typu „otwartego” wymaga „dopuszczenia obiektu do użytkowania” ?

6. Analiza hipotetycznych skutków niedokonania „zgłoszenia” do nadzoru budowlanego

7. Czy strzelnice otwarte mogą stanowić „całość techniczno-użytkową oraz funkcjonalną”

8. Problematyka „wyłączeń” z prawa budowlanego na gruncie regulacji art. 29 Upb.

9. Analiza problematyki rzekomo „kubaturowego charakteru strzelnicy otwartej”

10.1. Problematyka mylnych interpretacji orzecznictwa Sądów Administracyjnych w odniesieniu do strzelnic otwartych, traktowanych jako „budowle ziemne”.

10.1.1. Analiza orzeczenia Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego W Białymstoku z 15 kwietnia 2010 r. (sygn. II SA/Bk 54/10, LEX nr 619895)

10.1.2. Analiza orzeczenia Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu w sprawie II SA/Wr 152/20 z 14 maja 2020 r (LEX nr 3025516)

10.1.3. Analiza orzeczenia Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach z 5 listopada 2018 roku (sygnatura ISA/GI 453/18)

10.1.4. Analiza orzeczenia Naczelnego Sądu Administracyjnego z 2 marca 2021r  (sygnatura II OSK 3344/20) w powiązaniu do wyroku WSA II SA/Gl 83/20 – Wyrok WSA w Gliwicach z 2020-09-02

10.1.5. Analiza orzeczenia Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego W Białymstoku z 02 września 2020 r. (sygn. II SA/Gl 83/20 – Wyrok WSA w Gliwicach)

10.1.6. Analiza orzeczenia (Postanowienie) Sądu Rejonowego w Wejherowie z dnia 21 lutego 2020 roku (Sygn. Akt II K 847/19)

10.1.7. Analiza orzeczenia (Postanowienie) Sądu Okręgowego w Gdańsku z 19 sierpnia 2021r (Sygn. Akt V Kz 908/21)

10.2. Problematyka wykładni prawa w odniesieniu do instytucji „budowli ziemnych”.

10.3. Zasady przyporządkowania „strzelnicy” do kategorii obiektów budowlanych

10.4. Problematyka obowiązku wskazania „opłaty legalizacyjnej” przez nadzór budowlany w kontekście zasady zaufania obywatela do organów administracji

10.5. Obowiązek realizacji przez nadzór budowlany „zasady prawdy obiektywnej” (art. 7  KPA) w toku postępowania kontrolnego

 

V. ORGANIZACJA STRZELNIC NA GRUNCIE REGULACJI OCHRONY ŚRODOWISKA

1. Czy opony wykorzystywane na strzelnicach, jako element kulochwytu, są odpadem z samego faktu, że są wykorzystywane na strzelnicy ?

2. Organizacja strzelnic w kontekście odległości od zabudowań oraz emisji dźwięku.

3. Organizacja strzelnic w kontekście uwarunkowań związanych z umiejscowieniem na terenie Parków Krajobrazowych oraz Otuliny Parku Krajobrazowego.

VI. ZASADY EMISJI DECYZJI ADMINISTRACYJNEJ O ZATWIERDZENIU REGULAMINU STRZELNUCY NA GRUNCIE PRAWA ADMINISTRACYJNEGO ORAZ USTAWY O BRONI I AMUNICJI

VII. ZASADY ODPOWIEDZIALNOŚCI STRZELCÓW ZA EMISJĘ HAŁASU NA STRZLENCY W TRYBIE KODEKSU WYKROCZEŃ

VIII. PODSUMOWANIE

 

***

 

I. INTRODUKCJA…

 

Pisząc niniejsze opracowanie nie miałem intencji udzielania poradnictwa lub reprezentowania koleżanek i kolegów z środowiska strzeleckiego przed instytucjami lub organami w zakresie organizacji strzelnic lub uczestnictwa w toczących się postępowaniach administracyjnych (przed samorządami, SKO, PINB, WINB, RDOŚ, WIOŚ etc.) lub sądowych (przed WSA, NSA, sądami karnymi, prokuratorami etc.). Życie jednak pokazało, że zapotrzebowanie na tego typu poradnictwo jest bardzo duże – dużo większe, niż mógłbym się spodziewać. Od momentu napisania niniejszego opracowania, otrzymałem od koleżanek i kolegów prośbę, na poprowadzenie kilkunastu zleceń w związku z organizacją strzelnic. W jednym z przypadków postępowanie zamknęło się pozytywnie niemalże od natychmiast ze skutkiem pozytywnym (jeśli kolega zechce potwierdzić to w komentarzu pod publikacją – to będzie mi bardzo miło). Także w większości pozostałych przypadków, sprawy zmierzają w mojej opinii ku pozytywnemu finałowi ale uczciwie nie chcę obiecywać wyłącznie pozytywnych rozstrzygnięć, ponieważ przypadki są bardzo różnorodne).

W każdym razie, jeśli ktoś jest zainteresowany wsparciem i poradą to bardzo proszę o kontakt pod numerem: 509-98-25-77 lub mail biuro1@viggen.pl 

(Przy okazji, dla relaksu, zapraszam także na mój kanał na YT poświęcony tematyce strzeleckiej: „13 STRZAŁ„).

W związku z faktem, że bardzo często Państwo w kontaktach osobistych (w sprawach związanych z organizacją strzelnic) zadajecie mi Państwo pytania, kim jestem i czym się zajmuję, oraz skąd wynika skuteczność w organizacji strzelnic, zapraszam na moją imienną stronę www.mariuszmiasko.pl – tam wszystko jest w miarę dokładnie wyjaśnione.

Z uwagi na ogromne zainteresowanie środowiska strzeleckiego (blisko 9 tysięcy wyświetleń), postanowiłem znacząco rozbudować opracowanie, o kolejne wątki dotyczące regulacji w zakresie: a) prawa budowlanego, kontroli PINB i WINB, prawa ochrony środowiska, kontroli RDOŚ (w zakresie oddziaływania na środowisko) i WIOŚ ( w zakresie odpadów), problematyki przekroczenia uprawnień urzędników PINB, WINB, samorządów w zakresie realizowanych postępowań administracyjnych. Postanowiłem także znacząco rozbudować analizę bazy orzecznictwa sądowego w przedmiotowym zakresie). Przez ostatnie kilka tygodni gromadziłem dodatkowy materiał, dokonywałem dalszych pogłębionych analiz prawnych i tym dodatkowym materiałem uzupełnię niniejsze opracowanie prawne. Być może powstanie w finale monografia naukowa na ten temat. Ponieważ ogromna część z Państwa już zapoznała się z pierwszą wersją niniejszego opracowania, toteż wszystkie dodatkowe treści postaram się opatrzyć datą dodanie nowej treści. W treści odniosę  się także do WSZYSTKICH komentarzy zamieszczonych pod niniejszym opracowaniem – ale nie będę się odnosił do nich ad personam, lecz jako odniesienie do zagadnienia problemowego. Życzę Państwu miłej lektury oraz sukcesów w dochodzeniu własnych słusznych praw w kwestii organizacji strzelnic, Sam doskonale rozumem Państwa problemy, ponieważ przedmiotową tematykę z nam nie z teorii lecz z praktyki – przeszedłem kontrole PINB, WINB, RDOŚ, WIOŚ, składałem środki odwoławcze do WSA, zawiadomienia o podejrzeniu popełnienia przestępstwo przez Burmistrza, urzędników PINB i WINB. Można więc powiedzieć, że tematykę znam „od podszewki”…[dodano 22.11.2023]. 

Na zakończenie introdukcji wyrażę głębokie przeświadczenie o pilnej potrzebie konsolidacji naszego środowiska strzeleckiego i mam nadzieję, że niniejsze opracowanie w jakimś stopniu będzie stanowiło przyczynek do tejże konsolidacji i ukierunkowania naszych wspólnych działań !

 

II. ZBIORCZE ZESTAWIENIE INTEPRETACJI PRAWNYCH GŁÓWNEGO URZĘDU NADZORU BUDOWLANEGO ORAZ MINISTRA ROZWOJU, PINB,  WYBRANYCH SĄDÓW 

 

Istnieje co najmniej 13 (trzynaście) pisemnych stanowisk lub orzeczeń sądów w odniesieniu do strzelnic „otwartych”, sporządzonych przez Departament Prawny Głównego Urzędu Nadzoru Budowlanego w Warszawie,  Ministra Rozwoju, Departament Bezpieczeństwa Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji, Komendę Stołeczną Policji, PINB, sądy – z których jednoznacznie wynika, iż strzelnice typu „otwartego” powstałe z przesunięcia lokalnych mas ziemi nie podlegają Ustawie prawo budowlane, nie podlegają nadzorowi budowlanemu, nie podlegają obowiązkowi uzyskania pozwolenia na budowę, nie podlegają obowiązkowi realizacji odbioru obiektu.

Ostatnie pisemne potwierdzenie dotychczasowej wieloletniej interpretacji GŁÓWNRGO URZĘDU NADZORU BUDOWLANEGO W WARSZAWIE (w odniesieniu do zapytania dotyczącego Strzelnicy w Zimnodole  koło Olkusza www.StrzelnicaOlkusz.pl), iż strzelnice typu otwartego co do zasady nie podlegają prawu budowlanemu, pochodzi z 3 sierpnia 2023 roku (sygnatura: DPR.022.597.2023). GUNB pisze – cytuję: „ponownie informujemy, że aby obiekt mógł zostać uznany za obiekt budowlany, musi być wzniesiony z użyciem wyrobów budowlanych (por. art. 3 pkt 1 ustawy – Prawo budowlane). Strzelnica, która nie spełnia powyższej definicji, (np. powstała w wyniku jedynie przemieszczenia mas ziemi), nie jest obiektem budowlanym”.

Warto przywołać w tym miejscu wszystkie znane mi stanowiska GUNB, Ministerstwa Rozwoju, Sądów, PINB, potwierdzające, iż strzelnice powstałe jedynie z przesunięcia mas ziemi, nie podlegają prawu budowlanemu oraz nadzorowi budowlanemu:

1. STANOWISKO Z 3 GRUDNIA 2018 ROKU ZASTĘPCY DYREKTORA DEPARTAMENTU PRAWNEGO GŁÓWNEGO URZĘDU NADZORU BUDOWLANEGO W WARSZAWIE JACKA KOZŁOWSKIEGO (DPR,022.739.2018)

– cytat: „obecnie, zgodnie z art. 3 pkt 1 ustawy – Prawo budowlane, aby obiekt mógł zostać uznany za obiekt budowlany, musi być wzniesiony z wyrobów budowlanych. Tym samym przykładowo obiekt, który powstał jedynie w wyniku przemieszczenia mas ziemi, nie jest obiektem budowlanym, bowiem nie spełnia definicji z art. 3 pkt 1 ustawy – Prawo budowlane”; Strzelnica, która nie spełnia powyższej definicji, nie jest obiektem budowlanym, co w konsekwencji oznacza, nie wymaga pozwolenia na budowę, nie wymaga pozwolenia na użytkowanie i znajduje się poza zakresem kompetencji organów nadzoru budowlanego”.

2. STANOWISKO Z 3 CZERWCA 2019 ROKU PANI DYREKTOR DEPARTAMENTU PRAWNEGO GŁÓWNEGO URZĘDU NADZORU BUDOWLANEGO W WARSZAWIE AGNIESZKI JĘDRZEJCZAK-SYREK (DPR.022.338.2019)

– cytat: „Prace ziemne, polegające na zmianie ukształtowania terenu, jeżeli nie stanowią robót przygotowawczych na terenie budowy, nie są robotami budowlanymi w rozumieniu ustawy – Prawo budowlane. W związku z tym, wykonanie takich prac nie wymaga ani dokonania zgłoszenia, ani uzyskania decyzji o pozwoleniu na budowę.
Wyjaśnić należy, że budowla ziemna jest jednym z rodzajów budowli wymienionych
w art. 3 pkt 3 ustawy – Prawo budowlane. Brak jest ustawowej definicji budowli ziemnych. Należy jednak zwrócić uwagę na definicję obiektu budowlanego.
Zgodnie z art. 3 pkt 1 ustawy – Prawo budowlane, ilekroć w ustawie jest mowa o obiekcie
budowlanym, należy przez to rozumieć budynek,(…), wzniesiony z użyciem wyrobów budowlanych. Tym samym aby obiekt ziemny można było uznać za budowlę ziemną, musiałby być wzniesiony z użyciem wyrobów budowlanych.
Obiekt ziemny, wykonany bez użycia wyrobów budowlanych (np. powstały w wyniku przesunięcia mas ziemi), nie może być uznany za obiekt budowlany w rozumieniu art. 3 pkt 1 ww. ustawy, a tym samym za budowlę ziemną.

3. STANOWISKO Z 30 LIPCA 2020 ROKU PANI DYREKTOR DEPARTAMENTU PRAWNEGO GŁÓWNEGO URZĘDU NADZORU BUDOWLANEGO W WARSZAWIE AGNIESZKI JĘDRZEJCZAK-SYREK (DPR,022.533.2020)

– cytat: „informujemy, że stanowisko (GUNB – przypis) w sprawie strzelnic (…) pozostaje aktualne. Zgodnie z art. 3 pkt 1 ustawy – Prawo budowlane, aby obiekt mógł zostać uznany za obiekt budowlany, musi być wzniesiony z użyciem wyrobów budowlanych. Strzelnica, która nie spełnia powyższej definicji, nie jest obiektem budowlanym, co w konsekwencji oznacza, że nie wymaga pozwolenia na budowę. Natomiast jeśli jakaś strzelnica jest (będzie) obiektem budowlanym, wówczas będą miały do niej zastosowanie przepisy ustawy – Prawo budowlane”.

4. STANOWISKO Z 10 WRZEŚNIA 2020 ROKU PANI DYREKTOR DEPARTAMENTU PRAWNEGO GŁÓWNEGO URZĘDU NADZORU BUDOWLANEGO W WARSZAWIE AGNIESZKI JĘDRZEJCZAK-SYREK (DPR,022.611.2020)

– cytat: „Prace polegające na wyrównaniu terenu lub przemieszczaniu mas ziemi, jeżeli w ich wyniku nie powstaje obiekt budowlany, nie są robotami budowlanymi w rozumieniu ww. ustawy i leżą poza zakresem Prawa budowlanego. W związku z tym, wykonanie takich prac nie wymaga ani dokonania zgłoszenia, ani uzyskania decyzji o pozwoleniu na budowę„.

5. STANOWISKO Z 07 SIERPNIA 2020 ROKU PANA WICE MINISTRA KRZYSZTOFA MAZURA (DAB-II.054.16.2020) W ODPOWIEDZI NA ZAPYTANIE MARSZAŁKA SENATU TOMASZA GRODZKIEGO

– cytat: „zgodnie z art.3 pkt. 1 ustawy – Prawo budowlane aby obiekt mógł zostać uznany za obiekt budowlany, musi być wzniesiony z użyciem wyrobów budowlanych. Tymczasem przykładowo obiekt, który powstał jedynie w wyniku przemieszczania mas ziemi, NIE JEST OBIEKTEM BUDOWLANYM, bowiem nie spełnia definicji z art. 3 pkt. 1 ustawy – Prawo budowlane. Strzelnica, która nie spełnia wymagań określonych w przywołanej definicji, nie jest obiektem budowlanym, co w konsekwencji oznacza, że nie wymaga pozwolenia na budowę.”;

6. STANOWISKO Z 15 WRZEŚNIA 2021 ROKU ZASTĘPCY DYREKTORA DEPARTAMENTU PRAWNEGO GŁÓWNEGO URZĘDU NADZORU BUDOWLANEGO W WARSZAWIE

– cytat: „aby obiekt mógł zostać uznany za obiekt budowlany, musi być wzniesiony z użyciem wyrobów budowlanych. Strzelnica, która nie spełnia powyższej definicji, nie jest obiektem budowlanym, co w konsekwencji oznacza, że nie wymaga pozwolenia na budowę.”

7. STANOWISKO Z 12 LIPCA 2023 ROKU ZASTĘPCY DYREKTORA DEPARTAMENTU SKARG I WNIOSKÓW GŁÓWNEGO URZĘDU NADZORU BUDOWLANEGO W WARSZAWIE AGNIESZKI TALAROWSKIEJ (DSW.051.443.2023.ASK) – odpowiedź na zapytanie dr Mariusza Miąsko, skierowane do GUNB w sprawie Strzelnicy w Zimnodole koło Olkusza (www.strzelnicaolkusz.pl)

– cytat: „(…) w kwestii oceny statusu prawnego  strzelnic zewnętrznych informuję, że w sprawie strzelnic, które nie spełniają definicji zawartej w art. 3 pkt. 1 ustawy – Prawo budowlane, GINB stoi na stanowisku, że takie strzelnice nie są obiektami budowlanymi.

8. STANOWISKO Z 3 SIERPNIA 2023 ROKU DYREKTORA DEPARTAMENTU PRAWNEGO GŁÓWNEGO URZĘDU NADZORU BUDOWLANEGO W WARSZAWIE DANUTY PŁYWACZEWSKIEJ (DPR.022.597.2023) – odpowiedź na zapytanie dr Mariusza Miąsko, skierowane do GUNB w sprawie Strzelnicy w Zimnodole koło Olkusza (www.strzelnicaolkusz.pl)

– cytat: „Odpowiedź na pisma z 14 i 24 lipca 2023 r (…) niezależnie od konkretnego stanu faktycznego ponownie informujemy, że aby obiekt mógł zostać uznany za obiekt budowlany, musi być wzniesiony z użyciem wyrobów budowlanych (por. art. 3 pkt 1 ustawy – Prawo budowlane). Strzelnica, która nie spełnia powyższej definicji, (np. powstała w wyniku jedynie przemieszczenia mas ziemi), nie jest obiektem budowlanym.
Natomiast jeśli jakaś strzelnica jest (będzie) obiektem budowlanym, wówczas będą miały
do niej zastosowanie przepisy ustawy – Prawo budowlane”.

9. STANOWISKO Z 22 GRUDNIA 2023 ROKU ZASTĘPCY DYREKTORA
DEPARTAMENTU SKARG I WNIOSKÓW AGNIESZKI TALAROWSKIEJ GŁÓWNEGO
URZĘDU NADZORU BUDOWLANEGO W WARSZAWIE; (DSW.051.781.2023.ASK) – w odpowiedzi na pismo Mariusza Miąsko, w odniesieniu do postanowienia WINB w Krakowie w sprawie strzelnicy w Zimnodole.

cytat: „Wszystkie przekazane Panu przez nas informacje (w poprzednich stanowiskach –
przypis) pozostają aktualne”.

10. STANOWISKO Z 15 GRUDNIA 2017 ROKU NACZELNIKA WYDZIAŁU POSTĘPOWAŃ ADMINISTRACYJNYCH KOMENDY STOŁECZNEJ W WARSZAWIE (PA-B-ZI-Dp11160/17)

– cytat: „z uwagi na aktualny stan prawny nieuzasadnione jest żądanie przez wójta, burmistrza (prezydenta miasta) wydania dopuszczenia obiektu do użytkowania w drodze decyzji administracyjnej.;

10. STANOWISKO Z 01 LTEGO 2022 ROKU DYREKTORA DEPARTAMENTU BEZPIECZEŃSTWA MINISTERSTWA SPRAW WEWNĘTRZNYCH I ADMINISTRACJI PAWŁĄ ZATRYBA (DBI-WODO-0667-3-1/2022)

– cytat: „przedmiotowy typ strzelnicy jest legalny i może funkcjonować z chwilą uzyskania  decyzji administracyjnej Wójta lub Burmistrza lub Prezydenta o zatwierdzeniu regulaminu wzorcowego na warunkach wynikających z Rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji. art. 47 ustawy o broni i amunicji stanowi jedynie o zatwierdzeniu regulaminu strzelnicy w drodze decyzji administracyjnej wydawanej przez właściwego wójta, burmistrza (prezydenta miasta). Tym samym ustawa o broni i amunicji nie przewiduje szczególnej instytucji jaką była decyzja o dopuszczeniu do użytkowania strzelnicy, wydawana przez organ samorządu terytorialnego”;

11. DECYZJA PINB w Wejherowie z dnia 22.07.2019r (PINB-IX-7141/5/19)

PINB umorzył postępowanie administracyjne (na korzyść właściciela strzelnicy) – cytat z uzasadnienia: „Stanowisko tutejszego organu jest tożsame z opinią Głównego Urzędu Nadzoru Budowlanego z dnia 03 grudnia 2018 roku (…), którego fragment brzmi: (…) aby obiekt mógł zostać uznany za uznany za obiekt budowlany, musi być wzniesiony z użyciem wyrobów budowlanych. (…) Strzelnica, która nie spełnia powyższej definicji nie jest obiektem budowlanym co w konsekwencji oznacza, że nie wymaga pozwolenia na budowę, nie wymaga pozwolenia na użytkowanie i znajduje się poza zakresem kompetencji nadzoru budowlanego (…). Tym samym, mając na uwadze, iż roboty ziemne polegające na zmianie naturalnego ukształtowania terenu (a nie związane z uzyskaniem pozwolenia na budowę) nie podlegają regulacjom Prawo budowlane i nie leżą w kompetencjach organów nadzoru budowlanego – orzeczono jak w sentencji (o umorzeniu postępowania  wobec właściciela strzelnicy – na jego korzyść).

Zatem nie jest jest tak jak próbują fałszywie przedstawić niektórzy urzędnicy PINB/WINB, iż rzekomo inne PINB i WINB zajmują stanowisko sprzeczne ze stanowiskiem Departamentu Prawnego GUNB – przeciwnie – co do zasady PINB właśnie stosują się do interpretacji GUNB.

Warto w tym miejscu przywołać sentencje dwóch orzeczeń sądów, potwierdzające, iż co do zasady strzelnice typu otwartego nie podlegają prawu budowlanemu i nadzorowi budowlanemu:

12. POSTANOWIENIE SĄDU REJONOWEGO W WEJHEROWIE z dnia 21 lutego 2020 roku (Sygn. Akt II K 847/19)

sąd uzasadnia – cytat: „Według art. 3 ust. 1 ustawy prawo budowlane przez obiekt budowlany należy rozumieć budynek budynek, budowlę (…) wzniesiony z użyciem wyrobów budowlanych. Z dowodów zgromadzonych podczas postępowania jednoznacznie wynika to, że prace na przedmiotowej działce nr (…) polegały jedynie na usypaniu wałów przy wykorzystaniu tam zgromadzonego gruntu. Zostało także ustalone, iż roboty na tej działce nie posiadają żadnych instalacji i nie zostały wykonane z użyciem wyrobów budowlanych. Były jedynie robotami ziemnymi polegającymi na zmianie naturalnego ukształtowania terenu. Dlatego Powiatowy Inspektor Nadzoru Budowlanego W Wejherowie umorzył postępowanie w sprawie strzelnicy (…)uznając, iż badany obiekt nie jest obiektem budowlanym w rozumieniu definicji obiektu budowlanego zawartej w prawie budowlanym, jednocześnie uznając, iż wzniesienie strzelnicy nie wymagało pozwolenia na budowę. (…) Wobec powyższego orzeczono o umorzeniu postępowania.

13. POSTANOWIENIE SĄDU OKRĘGOWEGO W GDAŃSKU z 19 sierpnia 2021r (Sygn. Akt V Kz 908/21)

sąd uzasadnia – cytat: „(…)  zostały usypane jedynie wały, co należy zakwalifikować jako roboty ziemne polegające na zmianie naturalnego ukształtowania terenu. Na terenie działki nie stwierdzono żadnych elementów infrastruktury strzelnicy, takich jak wiat strzelniczych, miejscowych utwardzeń terenu, instalacji. Nadto stanowisko to jest zgodne z opinią Głównego Urzędu Nadzoru Budowlanego z dnia 3 grudnia 2018 roku, sygn. DPR.022.739.2018, którego fragment brzmi: obecnie art. 3 pkt 1 ustawy – Prawo budowlane (…) Strzelnica, która nie spełnia powyższej definicji nie jest obiektem budowlanym i znajduje się poza zakresem kompetencji nadzoru budowlanego. (Organ – przyp.) zupełnie zignorował przedstawione stanowisko” – Sąd Okręgowy ostatecznie oddalił skargę urzędu na korzyść właściciela strzelnicy.

Działanie urzędników nadzoru budowlanego lub innych urzędników, oparte na wnioskowaniu contra legem(czyli wbrew treści obowiązujących przepisów), jest z mocy prawa bezprawne i stanowi naruszenie prawa w trybie art. 231 § 1 k.k. (co potwierdza orzecznictwo Sądu Najwyższego).

Informację, jak przygotować zawiadomienie do Prokuratury w tym zakresie, umieszczę na niniejszym portalu w najbliższym czasie.

 

III. WSTĘPNE OMÓWIENIE PRZEDMIOTU ZAGADNIENIA 

 

1. Struktura organizacyjna strzelnic w kontekście podlegania lub wyłączenia z zakresu jurysdykcji prawa budowlanego.

Zasadniczo strzelnice można podzielić na:

  1. „garnizonowe”;
  2. „cywilne”.

Oprócz nich istnieją także „tereny zamknięte” wydzielone  na mocy Decyzji Ministra Obrony Narodowej w sprawie ustalenia terenów zamkniętych w resorcie obrony narodowej.

Ponadto strzelnice dzielą się na:

  1. typu zamkniętego (w budynkach)
  2. typu otwartego (zewnętrzne)

Strzelnice typu otwartego można podzielić w kontekście prawa budowlanego na następujące rodzaje:

  1. w ogóle nie podlegające prawu budowlanemu i nie wymagające ani pozwolenia na budowę ani „zgłoszenia” do nadzoru budowlanego, lub
  2. podlegające prawu budowlanemu w zakresie „zgłoszenia” do nadzoru budowlanego, lub
  3. podlegające obowiązkowi uzyskania pozwolenia na budowę.

O tym, które strzelnice typu otwartego będą przyporządkowane do jednej z powyższych kategorii, wprost wynika z Ustawy prawo budowlane oraz przywołanych w niniejszym opracowaniu opinii i stanowisk Departamentu Prawnego GUMB, MSWiA, Ministerstwa Rozwoju.

Strzelnice typu zamkniętego (umiejscowione w budynku lub budowli) de facto zawsze podlegają regulacjom prawa budowlanego lub zagospodarowania przestrzennego, środowiskowego ect., natomiast strzelnice zewnętrzne mogą lecz nie muszą podlegać przedmiotowym regulacjom.

Zasadniczo o tym, czy strzelnice zewnętrzne podlegają regulacjom prawa budowlanego, decyduje charakter ich organizacji oraz rodzaj materiałów z których zostały wykonane lub sposób połączenia z gruntem materiałów z których zostały wykonane a także deklaracje właścicieli lub administratorów strzelnic.

Warto bowiem zauważyć, że strzelnice zewnętrzne (otwarte), można podzielić pod względem organizacji na takie, które:

  1. zostały zorganizowane wyłącznie poprzez przesunięcie (nasypanie) mas ziemi zalegających pierwotnie na działce i pochodzących z tej działki, na której usytuowana jest strzelnica oraz ustawionych przed nimi dodatkowych „przenośnych” kulochwytów, nie związanych trwale lub wręcz w ogóle nie związane z gruntem – np. kulochwyty ruchome na kołach (usytuowanych przed wałami ziemnymi);
  2. zostały zorganizowane wyłącznie poprzez przesunięcie (nasypanie) mas ziemi zalegających na działce i pochodzących z działki, na której usytuowana jest strzelnica, które to nasypy ziemne stanowią „ogrodzenie strzelnicy” oraz ustawionych przed nimi dodatkowych „przenośnych” kulochwytów nie związanych trwale lub w ogóle nie związanych z gruntem (nota bene nie podlegające obowiązkowi zgłoszenia do Nadzoru Budowlanego do wysokości 2,20 lub podlegające „zgłoszeniu” do NB powyżej wysokości 2,20m („zgłoszenia” nie należy mylić z „pozwoleniem na budowę” – ogrodzenia powyżej 2,20 m nie podlegają obowiązkowi uzyskania pozwolenia na budowę a jedynie obowiązkowi „zgłoszenia” do NB). Warto jedynie w tym miejscu zasygnalizować – co zostanie rozwinięte w dalszej części opracowania – że zgodnie z orzeczeniem WSA w Gorzowie Wielkopolskim z dnia 13 lutego 2014 r. sygn. akt: II SA/Go 1119/13, ogrodzenie może mieć dowolny charakter – cyt.: „dla zakwalifikowania robót budowlanych jako polegających na budowie ogrodzenia, nie ma znaczenia ani rodzaj materiałów, czy sposób posadowienia ogrodzenia. Dla ustalenia czy dany obiekt jest urządzeniem budowlanym istotne jest więc ustalenie co konkretnie grodzi dana inwestycja);
  3. zostały zorganizowane poprzez przesunięcie (nasypanie) mas ziemi zalegających na działce, pełniących funkcję kulochwytów, bez zastosowania ustawionych przed nimi dodatkowych „przenośnych” kulochwytów nie związanych trwale z gruntem (usytuowanych przed wałami ziemnymi). Chodzi tu o przypadek, w którym właściciel strzelnicy, deklaruje, iż nasypy ziemne pełnią funkcję kulochwytów i nie są ogrodzeniem;
  4. zostały zorganizowane przy zastosowaniu „wyrobów budowlanych” (w rozumieniu art. 2 Rozporządzenia UE NR 305/2011 z dnia 9 marca 2011 r. ustanawiające zharmonizowane warunki wprowadzania do obrotu wyrobów budowlanych), poprzez wbudowanie „wyrobu budowlanego”, który został wprowadzony do obrotu gospodarczego, np.: cegieł, betonu, żwiru lub piachu przytransportowanego z odrębnego miejsca niż miejsce strzelnicy. Przykładowo, żwir, który został przetransportowany „z zewnątrz” na strzelnicę i zwałowany, może stanowić przykład wyrobu budowlanego – w takim przypadku strzelnica może podlegać obowiązkowi dokonania „zgłoszenia” w trybie art. 3 pkt. 2 Upb w związku z art. 29 Upb.

2. Wstępna analiza regulacji prawa budowalnego w odniesieniu do tzw. „strzelnic otwartych”.  

Niniejsze opracowanie prawne jest wynikiem wykładni prawa regulacji prawnych odnoszących się do zasad organizacji strzelnic otwartych, zorganizowanych w trybie Ustawy o broni i amunicji oraz w trybie art. 3 pkt. 1) Ustawy prawo budowlane. W niniejszym opracowaniu postaram się dokładnie i merytorycznie wyjaśnić, dlaczego ogromna część polskich strzelnic „otwartych”, powstałych w trybie art. 3 pkt 1 Prawa budowlanego w ogóle nie podlega pod regulacje prawa budowlanego oraz wiele innych ograniczeń, właściwych dla innych typów strzelnic, ponieważ wbrew przeświadczeniu niektórych osób (w tym niektórych urzędników), nie są ani budynkami ani budowlami ani obiektami budowlanymi. Co do zasady strzelnice typu otwartego (poza ekstremalnie wyjątkowymi przypadkami) nie są także: „budowlami ziemnymi” ani „tymczasowymi obiektami budowlanymi” i w dalszej części opracowania szczegółowo wyjaśnię przedmiotową kwestię. Dokładna analiza prawna nie pozostawia żadnych wątpliwości, że na gruncie prawa budowlanego strzelnice typu otwartego, nie podlegają co do zasady regulacjom prawa budowlanego. Odniosę się także do orzeczeń sądów, które najczęściej bywają mylnie intepretowane przez urzędy (bez odniesienia się do stanów faktycznych – czyli odnoszą się do istoty stanów faktycznych). Postaram się także wyjaśnić:

  1. kiedy strzelnice nie będą podlegały prawu budowlanemu i nie będą wymagały ani „zgłoszenia” do nadzoru budowlanego ani pozwolenia na budowę,
  2. kiedy strzelnice mogą podlegać obowiązkowi „zgłoszenia” do nadzoru budowlanego;
  3. kiedy ewentualnie przedmiotowe strzelnice mogą wymagać pozwolenia na budowę (są to sytuacje w gruncie rzeczy wyjątkowe ale przykładem takiej strzelnicy jest „Pasternik” w Krakowie, która oprócz nasypów ziemnych posiada kilka budynków administracji lub betonowy dół fundamentowy wykorzystywany w konkurencji Trap, etc.);
  4. dlaczego na pryzmy ziemi (wały), co do zasady wbrew twierdzeniom niektórych urzędników PINB i WINB w ogóle nie da się uzyskać pozwolenia na budowę (nie da się wykonać projektu budowlanego a dokładnie nie da się uzyskać projektu technicznego) – wbrew mylnemu twierdzeniu nadzoru budowlanego jest to niezgodne z prawem budowlanym;
  5. czym w ogóle jest „strzelnica” i dlaczego nie można otrzymać pozwolenia na budowę „strzelnicy”;
  6. dlaczego co do zasady samorząd nie może odmówić wydania decyzji o zatwierdzeniu regulaminu strzelnicy (poza ekstremalnie nielicznymi przypadkami);
  7.  dlaczego strzelnica co do zasady nie stanowi rzekomej „całości techniczno – użytkowej oraz funkcjonalnej”, która nie jest znana prawu budowlanemu i na którą bezprawnie powołują się urzędnicy nadzoru budowlanego (wyczerpując znamiona art. 231 kk) oraz mylnie powołują się niektóre WSA (taka instytucja nie istnieje w polskim prawie);
  8. dlaczego „strzelnica” nie może być przedmiotem „samowoli budowlanej” 
  9. która nie jest znana prawu budowlanemu i na którą bezprawnie powołują się urzędnicy nadzoru budowlanego (wyczerpując znamiona art. 231 kk) oraz mylnie powołują się niektóre WSA (taka instytucja nie istnieje w polskim prawie);
  10. dlaczego kulochwyt z opon nie jest „odpadem” lub kiedy ewentualnie zacznie być odpadem;
  11. dlaczego na strzelnicach otwartych, nasypy ziemi prawie nigdy nie są „budowlą ziemną” (wbrew mylnemu stanowisku niektórych urzędników nadzoru budowlanego i niektórych sądów);
  12. dlaczego strzelnica typu otwartego, co do zasady nie posiada „kubatury”, która stanowi konieczny kwantyfikator obiektu budowlanego;
  13. dlaczego strzelnice typu otwartego, co do zasady nie są „tymczasowym obiektem budowlanym” (wbrew mylnemu stanowisku niektórych urzędników nadzoru budowlanego i niektórych sądów);
  14. czy i dlaczego, nasypy ziemne, mogą pełnić funkcję „ogrodzenia”, nie podlegającego prawu budowlanemu;
  15. dlaczego „strzelnice” nie należą ani do Kategorii V ani do kategorii VIII ani do jakiejkolwiek kategorii prawa budowlanego;
  16. dlaczego samorząd, co do zasady prawie nigdy nie ma zdolności do „cofnięcia” decyzji o zatwierdzeniu regulaminu strzelnicy;

Tematykę z opisanych powyżej punktów będę uzupełniał na bieżąco.

Istnieją generalnie trzy stany faktyczne, warunkujące oceny prawne: a) gdy strzelnice w ogóle nie będą podlegały prawu budowlanemu; b) gdy obiekty na strzelnicy będą podlegały obowiązkowi uzyskania pozwolenia na budowę; c) gdy obiekty na strzelnicy mogą podlegać obowiązkowi zgłoszenia do nadzoru budowlanego. Wszystkie trzy stany prawne są możliwe i występują w praktyce.

Wokół problematyki organizacji strzelnic narosło bardzo dużo nieporozumień, oraz nieścisłości. Przedmiotowa tematyka jest kilkuwariantowa i często gubią się w niej zarówno organizatorzy strzelnic, jak i urzędnicy najrówniejszych instytucji (samorządów, nadzoru budowlanego etc.). Wierzę, że przedmiotowe opracowanie prawne pozwoli lepiej zrozumieć obu stronom przedmiotowe zagadnienie.

Od strony metodologicznej niniejsze opracowanie zostało oparte w ogromnej mierze na powszechnie obowiązujących w „Prawoznawstwie” – zasadach wykładni prawa pierwszego i drugiego stopnia. popartych orzecznictwem Sądu Najwyższego oraz Trybunału Konstytucyjnego a także opiniach wybitnych przedstawicieli doktryny prawoznawstwa.

Znaczna część materiałów i stanowisk kluczowych polskich instytucji MSWiA, Policji, Ministerstw, Głównego Urzędu Nadzoru Budowlanego (który co najmniej dwukrotnie w 2018 r oraz w 2021 r, zajął pisemnie korzystne dla właścicieli strzelnic „otwartych” stanowisko, iż nie podlegają one prawu budowlanemu) oraz Wojewódzkich Inspektoratów  Nadzoru Budowlanego, została pozyskana od koleżanek i kolegów ze środowisk strzeleckich – za co serdecznie Państwu dziękuję (!)

Przedmiotowe stanowiska kluczowych państwowych urzędów i ministerstw jednoznacznie potwierdzają, że jak najbardziej dopuszczalna jest organizacja strzelnic typu „otwartego”, poza jurysdykcją prawa budowlanego a do ich organizacji, wystarczające jest dopełnienie regulacji Ustawy o broni i amunicji, w zakresie uzyskania decyzji o zatwierdzeniu regulaminu strzelnicy – na podstawie wzorcowego regulaminu, wskazanego w Rozporządzenia MSWiA.    

Od przynajmniej kilkunastu lat uczestniczę w procesie tworzenia prawa w Polsce, mojego autorstwa jest część regulacji prawa budowlanego, szereg nowelizacji rangi ustawowej lub rozporządzeń krajowych i unijnych w obrębie różnych gałęzi prawa, co pozwala mi spojrzeć na problematykę regulacji prawnych organizacji strzelnic w sposób holistyczny i mam nadzieję, że profesjonalny. Jestem także dydaktykiem na trzech uczelniach wyższych (ze stopniem naukowym doktora nauk prawnych UJ oraz tytułem profesora uczelni SGMK w Warszawie), na których realizuję lub realizowałem zajęcia w szczególności z zakresu zasad wykładni prawa oraz szeroko rozumianego „Prawa wojennego” (w przedmiotowym zakresie wykładam 11 przedmiotów dla studentów reprezentujących niemalże wszystkie polskie służby). Im praeteritum współpracownikiem na kontrakcie Instytutu Wymiaru Sprawiedliwości (jednostka organizacyjna Ministerstwa Sprawiedliwości), gdzie opracowałem słynny swego czasu raport na temat zorganizowanej przestępczości o charakterze ekonomicznym, byłem także szefem zespołu opracowującego raport dot. ochrony infrastruktury krytycznej w szczególności polskich portów morskich. Kilkukrotnie doprowadziłem w swoim 23 letnim zawodzie prawnika do zmiany dominującej linii orzeczniczej sądów a w tym także Sądu Najwyższego (w sprawach z różnych obszarów prawa). Więcej informacji na mój temat można uzyskać pod adresem: https://mariuszmiasko.pl/o-autorze-bloga/ Niniejszą autoprezentację czynię bynajmniej nie z próżności, lecz dla głębszej refleksji czytelników (zarówno środowiska strzelców jak i urzędników) nad wnioskami, które wypływają z niniejszego opracowania.

Jestem czynnym strzelcem oraz instruktorem strzelectwa, (nota bene także sztuk walki oraz technik linowych), właścicielem kanału o tematyce taktyczno-strzeleckiej na YT: 13 STRZAŁ co skutkuje zrozumieniem przedmiotowej tematyki, także w ujęciu praktycznym (czego często bardzo brakuje niektórym przedstawicielom instytucji kontrolnych, którzy nie zawsze rozumieją istotę niektórych sformułowań normatywnych w ujęciu praktycznym – przykładowo: bywa że mylą zakres określeń typu „kulochwyt”, często utożsamiając mylnie kulochwyt z nasypami ziemnymi, co może ale nie musi być tożsame i zazwyczaj a w konsekwencji wyciągane są mylne wnioski na gruncie interpretacji prawa budowlanego ect.).

Uprzejmie proszę czytelników o wyrozumiałość, ponieważ przedmiotowy tekst należy traktować jako bazowy i będę go na bieżąco uzupełniał w miejscach, które będą tego wymagały.

 

IV. ORGANIZACJA STRZELNIC NA GRUNCIE REGULACJI PRAWA BUDOWLANEGO

 

Na wstępie warto zadać pytanie, czym jest „strzelnica” a zwłaszcza, czy „strzelnica” jest budynkiem lub budowlą? Mogłoby się wydawać, że „Strzelnica” jest budynkiem lub budowla lub zbiorem budynków lub obiektów budowlanych.

1. Czym w ogóle jest „strzelnica” w kontekście pozwolenia budowlanego i kontroli nadzoru budowlanego ?

Na wstępie warto zadać pytanie, czym jest „strzelnica” a zwłaszcza, czy „strzelnica” jest budynkiem lub budowlą? Mogłoby się wydawać, że „strzelnica” to obiekt budowlany lub budynek lub budowla lub zbiór budynków lub obiektów budowlanych. Takie jednak twierdzenie jest mylne, ponieważ jest sprzeczne z treścią Ustawy o broni i amunicji wraz ze stosownymi regulacjami aktów wykonawczych do rzeczonej ustawy. Strzelnica to obszar (przestrzeń), na której wolno prowadzić ogień z broni palnej na takich warunkach aby wystrzelony pocisk, nie opuścił terenu strzelnicy. Zatem strzelnica nie jest budynkiem – lecz może być umiejscowiona w budynku. Strzelnica nie jest także obiektem budowlanym ani budowlą – lecz faktem jest, że na terenie strzelnicy mogą się znajdować budynki, budowle lub obiekty budowlane. Ma to ogromne znaczenie praktyczne, ponieważ przedmiotem postępowania prze nadzorem budowlanym nie może być strzelnica – lecz przedmiotem postępowania może być albo budynek w którym zlokalizowana jest strzelnica albo przedmiotem postępowania może być konkretna budowla lub budynek lub obiekt budowlany, który znajduje się na terenie strzelnicy. Sama w sobie „strzelnica” nie jest jednak żadną „formą budowlaną” i sama w sobie strzelnica nie podlega prawu budowlanemu – lecz prawu budowlanemu mogą podlegać co najwyżej poszczególne budowle na strzelnicy (o ile w ogóle występują – ponieważ mogą ale nie muszą występować na strzelnicy). „Strzelnica” konstytuuje się wyłącznie w wyniku decyzji administracyjnej Burmistrza z określonego dnia o określonej sygnaturze. Zgodnie z polskim prawem, na „strzelnicę” składa się: a) decyzja administracyjna o zatwierdzeniu regulaminu strzelnicy (art. 46 ust. 1 UBA); b) określony teren (grunt lub budynek) na którym lub w którym „zlokalizowana” jest strzelnica; c) regulamin strzelnicy określający szczegółowe zasady zachowania bezpieczeństwa na strzelnicy (art. 46 ust. 2 UBA) a w szczególności 1) warunki korzystania ze strzelnicy, 2) sposób obchodzenia się z bronią, 3) sposób zachowania się osób przebywających na strzelnicy (§1 pkt 1),2),3) Rozp MSWiA z 2000r).

Jak wynika z przywołanych regulacji i zgodnie z Rozporządzeniem MSWiA z 15 marca 2000r w sprawie wzorcowego regulaminu strzelnic – „strzelnica zewnętrzna” nie może być utożsamiana z budynkiem lub budowlą i w ogóle nie wymaga jakiegokolwiek elementu budynku lub budowli dla legalnego funkcjonowania. Dla porządku należy wyjaśnić, że także strzelnica „wewnętrzna” (w budynku), sama w sobie nie jest ani budynkiem ani budowlą. Jedyny wyjątek od tej zasady, wymieniony expressis verbis w art. art. 3 pkt. 5) UPB, stanowi strzelnica kontenerowa, stanowiąca tymczasowy obiekt budowlany (o czym dalej). Zatem żadna „strzelnica” (za wyjątkiem strzelnicy kontenerowej – wprost wymienionej w prawie budowlanym) – nie jest ani budynkiem ani budowlą – lecz na jej terenie mogą ale nie muszą znajdować się budynki lub budowle lub ewentualnie strzelnice mogą znajdować się w budynku (ale sam w sobie budynek nie jest i nie może być „strzelnicą” ze względów formalnych).

Jednocześnie polskie prawo nie wymaga aby „strzelnica” posiadała „kulochwyty” w formie „budowli” lub „obiektu budowlanego” – art. 46 UBA, stanowi jedynie, że strzelnica ma być cyt.: „zorganizowana w sposób wykluczający możliwość wydostania się poza ich obręb pocisku strzeleckiego. Ani Ustawa o broni i amunicji, ani Rozporządzenie MSWiA z 2000 r, ani Załącznik do przedmiotowego Rozporządzenia MSWiA czyli „Wzorcowy Regulamin Bezpiecznego Funkcjonowania Strzelnic”, nie stawiają jakiegokolwiek wymogu budowy strzelnicy lub jakiegokolwiek jej elementu – przeciwnie – w Rozdziale 2 pkt. 7. Wzorcowego regulaminu stwierdzono – cyt.: „Zabrania się strzelania na terenie strzelnicy do innych przedmiotów niż tarcze strzelnicze (…)”. Ustawa o broni i amunicji wraz z aktami wykonawczymi, nie stawia wymogu „budowy” „budynków”, lub „budowli” takich jak np. „kulochwyty” na strzelnicy.

Oczywiście przedmiotem budowy może być np.: budynek w którym znajduje się „strzelnica”, ale przedmiotem budowy nie może być „strzelnica” – może ona w ogóle nie być ani budynkiem ani budowlą – co potwierdzili łącznie siedmiokrotnie (7) Dyrektorzy Departamentu Prawnego Głównego Urzędu Nadzoru Budowlanego w Warszawie i Minister Rozwoju – w tym dwukrotnie w 2023 roku. Oczywiście na danym terenie (obszarze) „strzelnicy” mogą znajdować się zarówno budynki i budowle i one mogą być przedmiotem postępowania przez PINB lub WINB. Przykładem jest „Strzelnica Pasternik” w Krakowie – czyli obszar na którym można prowadzić zajęcia z bronią palną w obrębie którego usytuowanych jest kilka budynków (administracyjnych) lub stanowisko / silos betonowy / do wyrzucania rzutków do konkurencji TRAP lub wieża. Zatem w obrębie „strzelnicy” (na terenie zakreślonym decyzją administracyjną), mogą ale nie muszą znajdować się budynku lub budowle. Zatem, nadzór budowlany nie może wyemitować np.: postanowienia o wstrzymaniu budowy strzelnicy – cyt.: „nakładam obowiązek wstrzymania budowy strzelnicy otwartej, ponieważ takie uprawnienie w ogóle nie wynika ani z Ustawy o broni i amunicji ani z Ustawy prawo budowlane.

Ustawa prawo budowlane dokładnie precyzuje co może być przedmiotem postępowania przed organami nadzoru: budynki”, „budowle”, „obiekty budowlane” – a nie „strzelnice” (art. 1 z związku z art. 3 UPB) – cyt.: „(…) Ustawa prawo budowlane normuje działalność obejmującą sprawy projektowania, budowy, utrzymania i rozbiórki obiektów budowlanych oraz określa zasady działania organów administracji publicznej w tych dziedzinach”„Strzelnica” (za wyjątkiem strzelnicy kontenerowej – czyli „tymczasowego obiektu budowlanego”) nie jest obiektem budowlanym, budynkiem ani budowlą, zatem i nie może być „budowana” – lecz jest obszarem na którym wolno posługiwać się bronią palną na określonych, wskazanych prawem zasadach. Zatem emisja postanowienia w zakresie – cyt.: „wstrzymania budowy strzelnicy”, jest bezprawna.

Tym bardziej strzelnica z założenia nie może być „budowlą ziemną”, ponieważ „strzelnica” to teren (powierzchnia) o określonych uprawnieniach do prowadzenia na nim ognia z broni palnej – na której ewentualnie może (choć nie musi) znajdować się budynek lub budowla.

Ewentualnie przedmiotem „budowy” mogą (choć nie muszą) być poszczególne elementy strzelnicy – pod warunkiem, że zgodnie z art. 3 pkt. 1 UPB oraz art. 2a) Rozp. UE 305/2011) k u m u l a t y w n i e:

  1. a) zostały wzniesione z wyrobów budowlanych(zgodnie z ich definicją legalną);
  2. b) mają określone  przeznaczenie budowlane,
  3. c) są trwale złączone z gruntem(art. 3 pkt. 1 UPB oraz art. 2a) Rozp. UE 305/2011);
  4. d) posiada instalacje zapewniające możliwość użytkowania obiektu.
  5. e) gdyby miały być podzbiorem „budowli ziemnych” istanowić „całość użytkową” (art. 3 pkt. 3 UPB), to musiałyby dodatkowo posiadać „(…)oraz fundamenty pod maszyny i urządzenia”.

Zatem postanowienie nadzoru budowlanego wstrzymujące budowę „strzelnicy” z natury rzeczy musi być wadliwe prawnie, ponieważ nie może wstrzymać budowę nie „obiektu budowlanego” (art. 1 UPB) lecz „strzelnicy” – co leży poza kompetencjami nadzoru budowlanego i mieści się w gestii samorządu zgodnie z 47 Ustawy o broni i amunicji – Nadzór budowlany posiada jedynie kompetencje ustawowe do ewentualnego wstrzymania budowy „budynku” lub „budowli” na terenie „strzelnicy” (o ile takowy w ogóle znajdowałby się na terenie strzelnicy) – nie ma jednak kompetencji ustawowych do wstrzymania budowy „strzelnicy”, która jest pojęciem szerszym zakresowo niż budynek lub budowla lub obiekt budowlany a ponadto na poziomie wykładni systemowej, uprawnienia władcze względem „strzelnicy” Ustawodawca nadał samorządowi a nie nadzorowi budowlanemu.

 

2. Wybrane stanowiska kluczowych organów Państwa w zakresie określenia typów strzelnic na gruncie prawa budowlanego

Prawo budowlane niemal w ogóle nie wspomina o szczególnych zasadach organizacji strzelnic. Sformułowanie „strzelnica” pada w Ustawie prawo budowlane wyłącznie jeden raz, w art. 3 pkt. 5), stanowiącym o tymczasowym obiekcie budowlanym” (chodzi tu o „strzelnice kontenerowe” – o czym dalej), który nie podlega obowiązkowi uzyskania pozwolenia na budowę lecz dokonanie zaledwie „zgłoszenia” do nadzoru budowlanego. Nie oznacza to bynajmniej, że wszystkie strzelnice muszą obowiązkowo zostać „zgłoszone” do nadzoru budowlanegoprzeciwnie, prawdopodobnie przytłaczająca większość polskich strzelnic „otwartych”, nie podlega takiemu obowiązkowi z uwagi na ich szczególny charakter organizacyjny, wyrażony w art. 3 pkt. 1 Ustawy prawa budowlanego.

Departament Prawny Głównego Urzędu Nadzoru Budowlanego w Warszawie (dwukrotnie 2018r oraz w 2021r), Minister Rozwoju (w 2022r) oraz np.: Wojewódzki Inspektor Nadzoru Budowlanego w Opolu (w 2022r), podobnie jak MSWiA, słusznie podkreślają, iż Ustawa prawo budowlane jasno wskazuje, że niektóre typy strzelnic (a także ogólnie niektóre obiekty wykonane z przesunięcia mas ziemnych w obrębie działki pierwotnej) w ogóle nie podlegają regulacjom prawa budowlanego a więc nie podlegają ani obowiązkowi „zgłoszenia” do nadzoru budowlanego ani obowiązkowi uzyskania pozwolenia na budowę.

Warto zatem zacytować kolejno stanowiska poszczególnych kluczowych organów państwa w przedmiotowej sprawie:

najpierw w 2018 roku, Zastępca Dyrektora Departamentu Prawnego Głównego Urzędu Nadzoru Budowlanego Jacek Kozłowski w dniu 3 grudnia 2108 r w piśmie DPR.022.739.2018 wyjaśnił, iż – cyt.: zgodnie z art. 1 ustawy – Prawo budowlane, ustawa ta normuje sprawy projektowania, budowy, utrzymania i rozbiórki obiektów budowlanych oraz zasady funkcjonowania organów administracji publicznej w tych dziedzinach.

Natomiast przez obiekt budowlany należy rozumieć: budynek, budowlę bądź obiekt architektury, wraz z instalacjami zapewniającymi możliwość użytkowania obiektu zgodnie z jego przeznaczeniem, wzniesiony z wyrobów budowlanych (art. 3 pkt 1 ustawy – Prawo budowlane).

Obecnie, zgodnie z art. 3 pkt 1 ustawy – Prawo budowlane, aby obiekt mógł zostać uznany za obiekt budowlany, musi zostać wzniesiony z wyrobów budowlanych.

Tym samym przykładowo obiekt, który powstał jedynie w wyniku przemieszczenia mas ziemi, nie jest obiektem budowlanym, bowiem nie spełnia definicji z art. 3 pkt 1 ustawy – Prawo budowlane.

Strzelnica, która nie spełnia powyższej definicji, nie jest obiektem budowlanym, co w konsekwencji oznacza, nie wymaga pozwolenia na budowę, nie wymaga pozwolenia na użytkowanie i ZNAJDUJE SIĘ POZA ZAKRESEM KOMPETENCJI ORGANÓW NADZORU BUDOWLANEGO.

Natomiast jeśli jakaś strzelnica jest obiektem budowlanym, wówczas mają do niej zastosowanie przepisy ustawy – Prawo budowlane” – koniec cytatu Departamentu Prawnego GUNB w Warszawie;

następnie w 2021 roku, Departament Prawny Głównego Urzędu Nadzoru Budowlanego w 2021 roku, w odpowiedzi na zapytanie z 15 września 2021 podtrzymał własne wcześniejsze stanowisko, iż – cytuję: „Zgodnie z art. 3 pkt. 1 ustawy – Prawo budowlane, aby obiekt mógł zostać uznany za obiekt budowlany, musi być wzniesiony z użyciem wyrobów budowlanych. Strzelnica, która nie spełnia powyższej definicji, nie jest obiektem budowlanym, co w konsekwencji oznacza, że NIE WYMAGA POZWOLENIA NABUDOWĘ (koniec cytatu Departamentu Prawnego Głównego Urzędu Nadzoru Budowlanego).

Zatem, Departament Prawny GUNB w Warszawie (najważniejsza instytucji w Polsce w zakresie interpretacji przepisów prawa budowlanego), informuje, iż jeśli strzelnice typu otwartego, zostały wykonane w trybie art. 3 pkt.1 Upb, NIE SĄ ANI BUDOWLĄ ANI BUDYNKIEM I NIE PODLEGAJĄ PRAWU BUDOWLANEMU, ponieważ „obiekt budowlany” musi zostać wzniesiony z „wyrobów budowlanych” a należy pamiętać, że ROZPORZĄDZENIE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY (UE) NR 305/2011 z dnia 9 marca 2011 r. w art. 2 wskazuje definicję legalną „wyrobów budowlanych” i wynika z niej, że ziemia przesunięta z „własnego gruntu” nie jest wyrobem budowlanym i powstałe z niej nasypy – jak twierdzi GUMB – nie mogą być budowlą ani budynkiem;

w międzyczasie w 2020 roku analogiczne stanowisko zajął Minister Rozwoju (podpisane przez Wiceministra Krzysztofa Mazura) w odpowiedzi do Marszałka Senatu z dnia 7 sierpnia 2020 roku, (sygnatura akt DAB-II.054.16.2020DAB.II.054.20.2020). Minister wyjaśnia – cytuję: zgodnie z art.3 pkt. 1 ustawy – Prawo budowlane aby obiekt mógł zostać uznany za obiekt budowlany, musi być wzniesiony z użyciem wyrobów budowlanych. Tymczasem przykładowo obiekt, który powstał jedynie w wyniku przemieszczania mas ziemi, NIE JEST OBIEKTEM BUDOWLANYM, bowiem nie spełnia definicji z art. 3 pkt. 1 ustawy – Prawo budowlane. Strzelnica, która nie spełnia wymagań określonych w przywołanej definicji, nie jest obiektem budowlanym, co w konsekwencji oznacza, że nie wymaga pozwolenia na budowę.”;

– dla porządku warto zaznaczyć, iż w 2022 roku także WINB w Opolu zajął analogiczne stanowisko, że strzelnice typu otwartego mogą nie wymagać ani obowiązku uzyskania pozwolenia na budowę ani dokonania „zgłoszenia” do nadzoru budowlanego.

***

Jednocześnie warto zauważyć, że wyżej wymienione państwowe urzędy w przywołanych stanowiskach, bardzo słusznie zauważają, iż zarówno teoretycznie jak i praktycznie, mogą występować typy strzelnic:

  1. a) nie wymagające ani pozwolenia na budowę ani „zgłoszenia” do nadzoru budowlanego, lub
  2. b) wymagające „zgłoszenia” do nadzoru budowlanego, lub
  3. c) wymagające uzyskania pozwolenia na budowę.

W szczególności bardzo słusznie zauważa Minister Rozwoju, iż w gruncie rzeczy występują aż trzy rodzaje strzelnic i ich status na gruncie prawa budowlanego jest całkowicie odmienny.

 

3. Bezzasadność wstrzymania robót budowlanych „strzelnicy” na podstawie nieznanej prawu budowlanemu „samowoli budowlanej”

Czasami organy nadzoru budowalnego bezprawnie powołują się na nieznaną prawu budowlanemu rzekomą „samowolę budowlaną” – czego czasami organy nadzoru budowlanego są w gruncie rzeczy w pełni świadome. Przykładowo można tu przywołać postanowienie WINB w Krakowie – cyt.: „zgodnie z treścią powyżej zacytowanego przepisu (art. 48 UPB – przypis) w przypadku stwierdzenia samowoli budowlanej, organ nadzoru budowlanego wydaje postanowienie o wstrzymaniu budowy w przypadku obiektu budowlanego będącego w budowie bez wymaganej decyzji o pozwoleniu na budowę”. Rzecz w tym, że przywołana przez WINB „treść” nie istnieje w prawie budowlanym. Przywołany przepis (art. 48 UPB) stanowi coś zgoła odmiennego (o czym dalej…). Przywołana powyżej przez WINB rzekoma samowola budowlana” nie jest znana przepisom Ustawy prawo budowlane (!) W przytoczonym przypadku WINB w Krakowie jest świadom konfabulacji i uzasadnia ją dalej, twierdząc, że – cyt.: „w tym miejscu MWINB wskazuje, że pojęcie samowoli budowlanej nie zostało ustawowo zdefiniowane, jednak używane jest powszechnie w doktrynie jak i judykaturze”. WINB w Krakowie, twierdzi więc wprost, że postanowienie wydał nie na podstawie treści art. 48 UPB – czyli powszechnie obowiązującego prawa, lecz na podstawie nieznanej prawu „samowoli budowlanej”, ponieważ jest pojęciem powszechnie używanym w doktrynie.  WINB pomija jednak, że nie w tym rzecz czy określenie „samowola budowlana” jest powszechnie używana w doktrynie lub judykaturze – lecz rzecz w tym, że MWINB zafałszował treść normy, która NIE brzmi wbrew twierdzeniu organu tak jak ją zacytował – cyt.: „w przypadku stwierdzenia samowoli budowlanej, organ nadzoru budowlanego wydaje postanowienie o wstrzymaniu budowy w przypadku obiektu budowlanego będącego w budowie bez wymaganej decyzji o pozwoleniu na budowę”. Treść przepisu brzmi jest odmienna – cyt.: art. 48. 1. Organ nadzoru budowlanego wydaje postanowienie o wstrzymaniu budowy w przypadku obiektu budowlanego lub jego części będącego w budowie albo wybudowanego: 1) bez wymaganej decyzji o pozwoleniu na budowę albo (…)”

Zatem treść normy zasadniczo różni się od treści fałszywie przywołanej przez nadzór budowlany rzekomej pseudo normy o „samowoli budowlanej”. Z treści art. 48. 1. wynika, że postanowienie o wstrzymaniu budowy może wystąpić wyłącznie jeśli:

  1. a) w ogóle istnieje „obiekt budowlany” (wzniesiony z wyrobów budowlanych i posiadający określone „przeznaczenie” i posiadający „instalacje umożliwiające korzystanie z niego”);
  2. b) musi bezspornie zostać poczynione ustalenie, że wystąpiła „budowla” cechująca się wszystkimi wyżej wykazanymi kumulatywnymi kwantyfikatorami – czyli, że np. „pryzma ziemi” jest budowlą – a ta kwestia właśnie jest co najmniej sporna i dopiero po ewentualnym rozstrzygnięciu tej okoliczności przez sąd można by było mówić o „budowli”.

Zatem wbrew twierdzeniu WNB, w ogóle jeszcze nie zaistniała podstawowa przesłanka do wydania postanowienia o „wstrzymaniu robót budowlanych”. Przesłanką ustawową nie jest bowiem stwierdzenie nieznanej przez prawo „samowoli budowlanej” – lecz jedyną przesłanką wstrzymania robót budowlanych jest stwierdzenie wystąpienia „obiektu budowlanego” – który nosi ściśle określone przez prawo budowlane kumulatywnie cechy: a) wykonany jest z wyrobów budowlanych; b) ma przeznaczenie użytkowe (art. 3 pkt. 1 UPB), c) posiada instalacje zapewniające możliwość jego użytkowania. Tak długo jak długo nadzór budowlany nie stwierdzi takiego obiektu, spełniające wszystkie ww. cechy,  na strzelnicy, tak długo nie ma podstaw do wstrzymania robót budowlanych (na podstawie nie istniejącej w prawie rzekomej „samowoli budowlanej”).

 

4. Wykładnia prawa budowlanego, stanowiąca podstawę interpretacji GUMB Ministerstwa Rozwoju oraz MSWiA.

4.1. Czym jest obiekt budowlany zgodnie z prawem budowlanym ?

Doświadczenie pokazuje, iż nawet niektórzy urzędnicy PINB, WINB nie do końca rozumieją, dlaczego Departament Prawny Głównego Urzędu Nadzoru Budowlanego lub Ministerstwa Rozwoju lub MSWiA, zajął stanowisko, iż niektóre strzelnice zewnętrzne w ogóle nie podlegają prawu budowlanemu.

Warto więc dokonać szczegółowej wykładni prawa.

Prima facie, należy zauważyć, że zgodnie z treścią art. 3. pkt. 1) Prawa budowlanego – cyt.: „Ilekroć w ustawie jest mowa o: 1) obiekcie budowlanym – należy przez to rozumieć (…) budowlę (…) wzniesiony z użyciem wyrobów budowlanych”;

Warto przypomnieć, że zgodnie odpowiedzią Departamentu Prawnego Głównego Urzędu Nadzoru Budowlanego na zapytanie („Wniosek o wydanie interpretacji”) z 15 września 20121 roku w treści – cyt.:  „Czy strzelnica typu otwartego (nie będąca budynkiem), powstała poprzez przesunięcie mas ziemnych, nie będących wyrobem budowlanym, stanowi obiekt budowlany zgodnie z art. 3 pkt. 1 prawa budowlanego?”, GUMB udzielił odpowiedzi, iż nie wymaga pozwolenia na budowę strzelnica, która nie została wzniesiona z użyciem „wyrobów budowlanych” – cyt.: „(…)wyjaśniamy. Zgodnie z art. 3 pkt 1 ustawy – Prawo budowlane, aby obiekt mógł zostać uznany za obiekt budowlany, musi być wzniesiony z użyciem wyrobów budowlanych, wówczas będą miały do niego zastosowanie przepisy ustawy – Prawo budowlane”.

Z powyższego wyjaśnienia Departamentu Prawnego GUNB wynika, a contrario, iż jeśli obiekt nie został wzniesiony z „wyrobów budowlanych”, wówczas w ogóle nie podlega pod regulacje prawa budowlanego.

Dalej Departament Prawny GUNB kontynuuje – cyt.: „Strzelnica, która nie spełnia powyższej definicji, nie jest obiektem budowlanym, co w konsekwencji oznacza, że nie wymaga pozwolenia na budowę.

Warto uzupełnić interpretację, Departamentu Prawnego Głównego Urzędu Nadzoru Budowlanego, przywołując dokładną treść rzeczonego art. 3 pkt. 1 Upb, należy kumulatywnie spełnić co najmniej 4 kwantyfikatory – cyt.: „obiekt budowlany – należy przez to rozumieć: (a) budynek, budowlę (…), (b) wraz z instalacjami zapewniającymi możliwość użytkowania obiektu (c) zgodnie z jego przeznaczeniem, (d) wzniesiony z użyciem wyrobów budowlanych;”.

Zatem oprócz wskazanego przez GUNB kwantyfikatora „wzniesienia budowli z wykorzystanie wyrobów budowlanych” dodatkowo muszą zostać spełnione jeszcze pozostałe aspekty:

  • w ogóle musi wystąpić budowla lub budynek;
  • w ogóle muszą wystąpić instalacje zapewniające możliwość użytkowania obiektu;
  • musi zostać wskazane określone przeznaczenie obiektu;
  • musi zostać wzniesiony z wykorzystaniem wyrobów budowlanych.

 

4.2. Czym zatem jest „wyrób budowlany” zgodnie z Rozporządzeniem 305/2011 UE?

Definicję „wyrobów budowlanych” kształtuje prawo UE (nota bene nadrzędne nad prawem polskim na podstawie tzw.: „pierwszej Zasady Skutku Pośredniego”, wykształconej przez TSUE w sprawie Grimaldi vs Fonds). Rzeczone Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) NR 305/2011 z dnia 9 marca 2011 r. ustanawiające zharmonizowane warunki wprowadzania do obrotu wyrobów budowlanych i uchylające dyrektywę Rady 89/106/EWG, stanowi, w Rozdziale I, art. 2 (Definicje), iż: a)  „wyrób budowlany” oznacza każdy wyrób lub zestaw wyprodukowany i wprowadzony do obrotu w celu trwałego wbudowania w obiektach budowlanych lub ich częściach, którego właściwości wpływają na właściwości użytkowe obiektów budowlanych w stosunku do podstawowych wymagań dotyczących obiektów budowlanych;.

Wykładnia językowa determinuje ocenę, iż aby w ogóle można było mówić o „wyrobie budowlanym”, kumulatywnie muszą zostać spełnione trzy kwantyfikatory „wyrobu budowlanego” – czyli musi on zostać: a) wyprodukowany b) wprowadzony do obrotu, c) celem trwałego wbudowania w obiektach budowlanych lub ich częściach.

O kumulatywnych charakterze przesącza spójnik „i”.

Zatem, słusznie twierdzą GUNB, Ministerstwo Rozwoju oraz MSWiA, oraz de facto WINB w Opolu że ziemia przesunięta pochodząca z własnej działki i przesunięta w nasyp ziemny, nie stanowi, „wyrobu budowlanego”, ponieważ:

  1. nie została przez kogokolwiek wyprodukowana (jest tworem naturalnym);
  2. nie została wprowadzona do obrotu,
  3. nie została wykorzystana w celu trwałego wbudowania w obiektach budowlanych lub ich częściach.

Z językowej wykładni prawa (I stopnia) wynika expressis verbis, iż dla zakwalifikowania danego produktu, jako „wyrobu budowlanego” (w rozumieniu prawa unijnego obowiązującego w Polsce), kumulatywnie muszą zostać spełnione wszystkie trzy powyżej wymienione kwantyfikatory – natomiast nasyp ziemny powstały z „lokalnego gruntu”, nie spełnia żadnego z nich.

Należy zatem w pełni zgodzić się ze stanowiskiem Departamentu Prawnego GUMB, iż w przypadku organizacji strzelnicy zewnętrznej, na której usytuowane zostały nasypy ziemne, nie stanowiące „wyrobu budowlanego” (art. 2 pkt.1) Rozp. 305/11 (UE), nie może być mowy o powstaniu „obiektu budowlanego” (art. 3 pkt. 1) U.p.b.) – zatem obiekt taki wyłączony jest z jurysdykcji polskiego prawa budowlanego i nie wymaga pozwolenia na budowę.   

Oczywiście, może dojść do sytuacji w której na tej samej działce strzelnicy, powstaną oprócz nasypów ziemnych pochodzących z przesunięcia „lokalnej” ziemi, także budynki lub budowle, które zostaną wyprodukowane z „wyrobów budowlanych” – np.: mogą to być kulochwyty betonowe, trwale związane z ziemią, stanowiska strzeleckie murowane i trwale związane z ziemią, murowane zagłębione stanowiska do wystrzeliwania rzutków w np. dla konkurencji „Trap” (przykład takiego stanowiska może stanowić obiekt „bunkra” na strzelnicy Pasternik w Krakowie). W tym przypadku, poszczególne elementy obiektu faktycznie są (mogą być) budynkami lub budowlami, wykonanymi z „wyrobów budowlanych”, wyczerpującymi zakres definicji legalnej „obiektu budowlanego” (art. 3 pkt. 1) Upb) i w konsekwencji będą w części lub całości podlegały prawu budowlanemu – ale jest to przypadek zupełnie odmienny od omawianej strzelnicy „zewnętrznej”, która powstała wyłącznie wskutek przesunięcia „lokalnych” mas ziemi w trybie art. 3 pkt. 1 Upb.

 

4.3. Czym jest „budowla” zgodnie z Ustawą prawo budowlane?

Ustawa prawo budowlane kreśliło także definicję legalną „budowli” (ar. 3 pkt. 3) Upb). Warto więc ustalić czym jest „budowla”? Upb określa, że – cyt.: „należy przez to rozumieć każdy obiekt budowlany niebędący budynkiem lub obiektem małej architektury, (…) oraz fundamenty pod maszyny i urządzenia, jako odrębne pod względem technicznym części przedmiotów składających się na całość użytkową;”.

Z powyższego wprost wynika, że „budowlą” (art. 3 pkt. 3) Upb), mogą być wyłącznie „obiekty budowlane” a „obiektami budowlanymi” jak już wcześniej wyjaśniono, są nimi wyłącznie obiekty „wzniesione z użyciem wyrobów budowlanych” (art. 3 pkt. 1) Upb.).

W zbiorze zakresu definicji legalnej „budowli” ustawodawca na gruncie prawa budowlanego nie przewidział takich obiektów, które nie byłyby co najmniej „obiektami budowlanymi”.

Inaczej mówiąc, aby obiekt stał się „budowlą” (art. 3 pkt. 3) Upb), musi składać się co najmniej z „obiektu budowlanego” a żeby można było mówić o „obiekcie budowlanym”, musi on zostać „wzniesiony z użyciem materiałów budowlanych” (art. 3 pkt. 1) Upb.).

W konsekwencji strzelnica zewnętrzna na której terenie znajdują się wyłącznie nasypy ziemne lub wały ziemne (plus e w e n t u a l n i e dodatkowe kulochwyty nie związane trwale z ziemią), nie jest „budowlą”, ponieważ nie jest „obiektem budowlanym”, ponieważ nie została „wzniesiona z materiałów budowlanych” a zatem nie podlega obowiązkowi uzyskania pozwolenia budowlanego – co słusznie potwierdził we własnym pisemnym stanowisku Departament Prawny GUNB, Ministerstwo Rozwoju i MSWiA.

 

4.4. Czym jest „obiekt liniowy” zgodnie z Ustawą prawo budowlane?

Ponadto zgodnie z treścią prawa budowlanego, omawiany typ strzelnicy nie jest także „obiektem liniowym” (art. 3 pkt. 2a) Upb), ponieważ po pierwsze nie jest „obiektem budowlanym” a po drugie nie jest „wałem ziemnym przeciwpowodziowym”; Jedyny przykład „wału ziemnego” podlegającego regulacjom Ustawy prawo budowlane, na które wymagane jest uzyskanie pozwolenia na budowę, to „wał ziemny przeciwpowodziowy” a z całą pewnością nasypy ziemne na strzelnicach, nie są wałami ziemnymi przeciwpowodziowymi.

 

4.5. Czym jest „tymczasowy obiekt budowlany” zgodnie z Ustawą prawo budowlane?

Na niektórych strzelnicach mogą znajdować się „tymczasowe obiekty budowlane” (art. 3 pkt. 5) Upb). W tym miejscu należy wrócić do wykładni „obiektu budowlanego” – pamiętać należy, że „tymczasowy obiekt budowlany”, jest to obiekt „wzniesiony z produktów budowlanych”. Zatem, „tymczasowy obiekt budowlany”, także musi zostać wzniesiony z „produktów budowlanych”. Można w tym kontekście zasygnalizować, iż np. bardzo często stosowane na strzelnicach zewnętrznych opony ułożone w formę kulochwytu i np.: zasypane piachem, nie mogą zostać potraktowane za tymczasowy obiekt budowlany, ponieważ opony w ogóle nie są „produktem budowlanym” (czyli nie zostały „wyprodukowane i wprowadzone do obrotu, celem wmontowania ich w obiekt budowlany). Opony stanowiące kulochwyt, nie są  „tymczasowym obiektem budowlanym”, ponieważ „nie służą wbudowaniu w obiekt budowlany” (vide: definicja wyrobu budowlanego) – a jak już wcześniej ustalono, nasyp ziemny nie jest obiektem budowlanym, więc nie można wbudować opon w coś, co nie jest „obiektem budowlanym” lub „budynkiem”.

Istnieje jeszcze jedna okoliczność przewidziana regulacjami prawa budowlanego, w kontekście „tymczasowych obiektów budowlanych”. Mowa tu o regulacji art. 3 pkt. 5) Upb cyt.:  „obiektach budowlanych niepołączonych trwale z gruntem, jak: strzelnice (chodzi tu o  „strzelnice kontenerowe”). W takim przypadku, te dodatkowe tymczasowe obiekty budowlane nadal są zwolnione z obowiązku uzyskania pozwolenia na budowę, podlegając jedynie obowiązkowi „zgłoszenia” do nadzoru budowlanego w trybie art. 29 Upb.

Tymczasowe „strzelnice” kontenerowe nie podlegają obowiązkowi uzyskania pozwolenia na budowę a jedynie „zgłoszeniu”, podobnie jak wymienione w tym samym przepisie: (…) przekrycia namiotowe i powłoki pneumatyczne, urządzenia rozrywkowe, barakowozy, obiekty kontenerowe, przenośne wolno stojące maszty antenowe;”.

W praktyce takie „tymczasowe obiekty budowlane” często a wręcz zazwyczaj dodatkowo znajdują się na terenie strzelnic (choć oczywiście nie muszą).

Całkowicie mylne i sprzeczne z wykładnią celowościową i funkcjonalną art. 3 pkt. 5) UPB, jest twierdzenie organów nadzoru budowlanego, jakoby „pryzmy ziemi” mogły zostać potraktowane za obiekt budowlany pomimo, iż nie zostały wzniesione z wyrobów budowlanych i nie mają żadnego budowlanego przeznaczenia – tylko dlatego, że art. 3 pkt. 5) UPB określa definicję „tymczasowych obiektów budowlanych” w których wymienione są także „strzelnice”.

Twierdzenie organów nadzoru budowlanego jest mylne, ponieważ powszechnie wiadomo, że przedmiotowy przepis mówi o zupełnie innym typie „strzelnic k o n t e n e r o w y c h. Łatwo można to udowodnić, cytując czym są  „tymczasowe obiekty budowlane” art. 3 pkt. 5) UPB – cyt.: „(…) przeznaczony do czasowego użytkowania w okresie krótszym od jego trwałości technicznej, przewidziany do p r z e n i e s i e n i a  w inne miejsce lub rozbiórki, a także obiekt budowlany niepołączony trwale z gruntem, jak: strzelnice, kioski uliczne, pawilony sprzedaży ulicznej i wystawowe, przekrycia namiotowe i powłoki pneumatyczne, urządzenia rozrywkowe, barakowozy, obiekty kontenerowe, przenośne wolno stojące maszty antenowe”.

Zatem, nasypy ziemne nie są strzelnicą kontenerową, nie służą do „przenoszenia w inne miejsce”, nie pełnią elementu strzelnicy (czyli nie są kulochwytami) i nie służą konstrukcyjnie do ich przeniesienia (nie da się zabrać całej pryzmy ziemi i przestawić w inne miejsce (tak jak można to zrobić z kioskiem, kontenerem budowlanym lub strzelnicą kontenerową).

 

4.6. Czym jest „budowa” zgodnie z Ustawą prawo budowlane?

W trakcie organizacji nasypów ziemnych strzelnicy, nie może być także mowy ani o „budowie” ani też o „robotach budowlanych” w myśl (art. 3 pkt. 6) i 7) Upb, ponieważ przywołane definicje legalne prawa budowlanego stanowią, że – cyt.:

„budowa”należy przez to rozumieć wykonywanie obiektu budowlanego w określonym miejscu, a także odbudowę, rozbudowę, nadbudowę obiektu budowlanego;

Tym czasem jak już powyżej wskazano oraz jak wskazał Departament Prawny GUNB w Warszawie, w przedmiotowym przypadku nie zaistniał podstawowy kwantyfikator „budowy” w odniesieniu do nasypów ziemnych – a więc w ogóle nie występuje instytucja „obiektu budowlanego”.

 

4.7. Czym jest „budowla ziemna” zgodnie z Ustawą prawo budowlane?

Można spotkać się z opinią przedstawicieli nadzoru budowlanego, iż nasypy z ziemi stanowią budowlę (pomimo, że zostały wzniesione bez wykorzystania wyrobów budowlanych), ponieważ zostały wzniesione z ziemi a w prawie budowlanym istnieje kategoria „budowli ziemnych”, którą można przyporządkować do „pryzm ziemi” na strzelnicy.

Takie jednak twierdzenie jest wprost sprzeczne z treścią Ustawy prawo budowlane i mówiąc kolokwialnie, zostało „wyssanym z palca”. Prima facie należy wyjaśnić, iż nawet WINB w Krakowie zaznaczył w jednym z postanowień, że „w prawie budowlanym nie zdefiniowano pojęcia „budowli ziemnej. Jednak taki stan oznacza tylko tyle, że należy odwołać się do potocznego znaczenia (…) (budowli ziemnej – przypis). Chodzi tu więc o obiekt, którego p o d s t a w o w y m tworzywem jest grunt. (str. 10 tiret piąty uzasadnienia postanowienia WINB w Krakowie). Takie twierdzenie nadzoru budowlanego wprost fałszuje powyższym stwierdzeniem treść obowiązujących przepisów i normy prawnej, z której wynika coś dokładnie przeciwstawnego do niczym nieupoważnionego normotwórstwa i jest wynikiem  (zakazanego prawem) wnioskowania contra legem.

Przedmiotowe zagadnienie wyśmienicie wyjaśnia Pani Dyrektor Departamentu Prawnego Głównego Urzędu Nadzoru Budowlanego w Warszawie Agnieszka Jędrzejczak – Syrek (sygn. DPR.022.338.2019) w pisemnej interpretacji GUNB z 3 czerwca 2019r – cyt.: Wyjaśnić należy, że budowla ziemna jest jednym z rodzajów budowli wymienionych w art. 3 pkt 3 ustawy – Prawo budowlane. Brak jest ustawowej definicji budowli ziemnych. Należy jednak zwrócić uwagę na definicję obiektu budowlanego.
Zgodnie z art. 3 pkt 1 ustawy – Prawo budowlane, ilekroć w ustawie jest mowa o obiekcie budowlanym, należy przez to rozumieć,(…) (obiekt – przypis autora), wzniesiony z użyciem wyrobów budowlanych. Tym samym aby obiekt ziemny można było uznać za budowlę ziemną, musiałby być wzniesiony z użyciem wyrobów budowlanych. Obiekt ziemny, wykonany bez użycia wyrobów budowlanych (np. powstały w wyniku przesunięcia mas ziemi), nie może być uznany za obiekt budowlany w rozumieniu art. 3 pkt 1 ww. ustawy, a tym samym za budowlę ziemną.

W istocie to właśnie dokładnie wynika z treści art. 3pkt.1 UPB oraz art. 3 pkt.3) UPB – cytuję: art. 3. pkt. 3 „budowla – należy przez to rozumieć każdy obiekt budowlany niebędący budynkiem lub obiektem małej architektury, jak: (…) budowle ziemne, (…) o r a z  fundamenty pod maszyny i urządzenia, jako odrębne pod względem technicznym części przedmiotów składających się na całość użytkową;

Zatem, każda „budowla ziemna” to podzbiór zbioru „budowli”.

Nie ma takich budowli ziemnych, które nie są budowlą.

Należy więc ustalić, czym jest „budowla”?

Zgodnie z art. 3 pkt. 1 UPB, każda „budowla” to „obiekt budowlany”.

Nie ma takich „budowli”, które nie są „obiektami budowlanymi”.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Jak słusznie zauważył Departament Prawny GUNB (sygn. DPR.022.338.2019), prawo budowlane jasno precyzuje czym jest „budowla” w art. 3 pkt. 1 Prawa budowlanego cyt.:„Art. 3. Ilekroć w ustawie jest mowa o: 1) obiekcie budowlanym – należy przez to rozumieć (…), budowlę, wraz z instalacjami zapewniającymi możliwość użytkowania obiektu zgodnie z jego przeznaczeniem, wzniesiony z użyciem wyrobów budowlanych;

Zatem z przywołanych powyżej przepisów prawa budowlanego wynika wprost, że: każda budowla ziemna”, to „budowla” a każda „budowla” to „obiekt budowlany” a każdy „obiekt budowlany” musi k u m u l a t y w n i e spełniać następujące kwantyfikatory:

  1. a)musi (cyt.: „wraz”) posiadać „instalacje zapewniające możliwość użytkowania”;
  2. b)musi posiadać określone przeznaczenie;
  3. c) musi zostać wzniesiony z wykorzystaniem wyrobów budowlanych;

Nie istnieją zatem na gruncie prawa budowlanego takie „budowle ziemne”, które kumulatywnie:

  1. a) nieposiadałyby „instalacji zapewniających możliwość użytkowania”;
  2. b) nie posiadałyby określonego przeznaczenia;
  3. c) niezostałyby wzniesione z wykorzystaniem wyrobów budowlanych’
  4. d) nie posiadałyby „fundamentów” (art. 3 pkt. 3 UPB – cyt.: „(…)oraz fundamenty pod maszyny i urządzenia, jako odrębne pod względem technicznym części przedmiotów składających się na całość użytkową”).

Wszystkie powyższe elementy muszą wystąpić KUMULATYWNIE (łącznie) a nie alternatywnie i fakultatywnie.

Wbrew fałszywej presupozycji niektórych urzędników nadzoru budowlanego, „grunt” n i e może być  w y ł ą c z n y m składnikiem „budowli ziemnej” lecz j e d n y m  z e s k ł a d n i k ó w  oprócz wyrobów budowlanych a ponadto gruntowi należy nadać „przeznaczenie” i musi być dodatkowo zaopatrzony w „instalacje zapewniające możliwość użytkowania”.

Inne zaś inspektoraty nadzoru budowlanego są świadome tej okoliczności, że ziemia nie może być wyłącznym składnikiem „budowli ziemnej” – np.: WINB w Krakowie wydaje się być świadomy tek okoliczności i pisze w uzasadnieniu – cyt.: „Chodzi tu więc o obiekt, którego p o d s t a w o w y m  tworzywem jest grunt (str. 10 tiret piąty uzasadnienia postanowienia). Zatem WINB twierdzi w uzasadnieniu, iż „budowla ziemna” to nie wyłącznie „grunt”, lecz między innymi „grunt (cyt.: p o d s t a w o w y m tworzywem a więc nie jedynym a więc muszą wystąpić także inne tworzywa niż grunt).

Zatem, o „budowli ziemnej” nie może być mowy, jeśli na strzelnicy znajdują się wyłącznie nasypy ziemne a więc jeśli:

  1. a) jedynym (wyłącznym) tworzywem „pryzm ziemi” był lokalny „grunt”;
  2. b) nie stwierdzono innego „tworzywa” („wyrobu budowlanego” o którym mowa a art. 2 a) Rozporządzenia 305/2011 WE);
  3. c)  nie stwierdzono dodatkowych „instalacji zapewniających możliwość użytkowania(art. 3 pkt. 1 UPB);
  4. d)  nie ustalono jakiegokolwiek „przeznaczenia”„pryzm ziemi”(art. 3 pkt. 1 UPB);
  5. e) ustalono, że „pryzmy ziemi”zostały wzniesione BEZwykorzystania wyrobów budowlanych; (art. 2 a) Rozp. 305/2011 WE).

Zatem nie ma mowy aby postała w takiej sytuacji „budowla ziemna” o której mówią przepisy prawa budowlanego, ponieważ w ogóle nie powstał nawet „obiekt budowlany” a budowla ziemna jest zaledwie podzbiorem zbioru głównego „obiektów budowlanych”.

W tym miejscu warto jeszcze raz przypomnieć, czym jest „wyrób budowlany”?

Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) NR 305/2011 z dnia 9 marca 2011 r. ustanawiające zharmonizowane warunki wprowadzania do obrotu wyrobów budowlanych i uchylające dyrektywę Rady 89/106/EWG, stanowi, w Rozdziale I, art. 2 (Definicje), iż: a) wyrób budowlany” oznacza każdy wyrób lub zestaw wyprodukowany i wprowadzony do obrotu w celu trwałego wbudowania w obiektach budowlanych lub ich częściach, którego właściwości wpływają na właściwości użytkowe obiektów budowlanych w stosunku do podstawowych wymagań dotyczących obiektów budowlanych;

Wykładnia językowa przywołanego przepisu determinuje ocenę, iż aby w ogóle można było mówić o „wyrobie budowlanym”, kumulatywnie muszą zostać spełnione cztery  kwantyfikatory „wyrobu budowlanego” – czyli musi on zostać:

  1. a) wyprodukowany;
  2. b) wprowadzony do obrotu,
  3. c) celem trwałego wbudowania w obiektach budowlanychlub ich częściach;
  4. d) zgodnie z prawem przewidzianymi wymaganiami dotyczącymi obiektów budowlanych.

O kumulatywnych charakterze przesądza spójnik „i”.

Zatem, słusznie twierdzą GUNB w Warszawie i Minister Rozwoju, że ziemia pochodząca z własnej działki i przesunięta w nasyp ziemny, nie stanowi, „wyrobu budowlanego”, ponieważ:

  1. a) nie została przez kogokolwiek wyprodukowana (jest tworem naturalnym);
  2. b) nie została wprowadzona do obrotu,
  3. c) nie została wykorzystana w celu trwałego wbudowania;
  4. d)w obiektach budowlanych lub ich częściach;
  5. e)  nie ma także normatywnych wymagań dotyczących zastosowania „pryzm ziemi” np. na strzelnicach, czyli do obiektów, które nie są budowlami(wyjątek stanowią jedynie uregulowane wprost prawem „wały przeciwpowodziowe”i „nasypy drogowe”– dla których Minister wyemitował regulacje na mocy stosownych Rozporządzeń – o czym dalej).

Można zatem w pełni zgodzić się ze stanowiskiem Departamentu Prawnego GUMB, iż w przypadku organizacji strzelnicy zewnętrznej, na której usytuowane zostały nasypy ziemne, nie stanowiące „wyrobu budowlanego” (art. 2 pkt.1) Rozp. 305/11 (UE), nie może być mowy o powstaniu „obiektu budowlanego” (art. 3 pkt. 1) U.p.b.) – zatem obiekt taki wyłączony jest z jurysdykcji polskiego prawa budowlanego i nie wymaga pozwolenia na budowę.

Powyższe stanowisko w pełni jest potwierdzone orzecznictwem Wojewódzkich Sądów Administracyjnych oraz Naczelnego Sądu Administracyjnego np.: w sprawach: WSA w Białymstoku z 15 kwietnia 2010 r. (sygn. II SA/Bk 54/10, LEX nr 619895) oraz  NSA w wyroku z 30 października 2018 r. sygn. II OSK 2688/16.

Przywołany wyrok, świadczy o czymś zgoła odmiennym względem postanowienia WINB w Krakowie. Wyrok ten odnosi się do przypadku, w którym wystąpiły stany faktyczne dokładnie odwrotne od tych stwierdzonych przez PINB oraz WINB na strzelnicy w Zimnodole w kontekście w art. 3 pkt. 1) Upb. W przywołanym wyroku odnoszącym się do budowy konstrukcji oporowej (prawdopodobnie przy budowie drogi), doszło bowiem do nawiezienia spoza działki „macierzystej” materiału ziemnego / kruszywa, które było przedmiotem obrotu handlowego (czyli stało się produktem budowlanym) i zostało trwale wbudowane w nasyp, pozostający w związku z właściwą robotą budowlaną – budowy drogi na którą należało uzyskać pozwolenie na budowę a ponadto istnieją normatywne wymagania regulujące wykorzystanie ziemi w infrastrukturze drogowej (istnieje stosowne Rozporządzenie Ministra – przywołane dalej).

Sytuacja opisana w przywołanym orzeczeniu nie ma nic wspólnego z przypadkiem strzelnicy w Zimnodole i z usypaniem na strzelnicach nasypów z gruntu pochodzącego z rodzimej działki (!), w trybie art. 3. pkt. 1) Upb. Sąd słusznie bowiem zauważył, że w tym konkretnym przypadku, przedmiotem budowy były „konstrukcje oporowe(czyli posiadające fundament) i dowiezienie „zewnętrznego” kruszywa (ziemi), które zostało uprzednio „wprowadzone do obrotu” w trybie art. 2 pkt. 1) Rozporządzenia 305/2011 UE, a następnie zostało wbudowane trwale we właściwą strukturę „konstrukcji oporowej” a więc w tym konkretnym przypadku wyczerpało przesłanki „obiektu budowlanego i budowli ziemnej”.

Jeszcze prościej mówiąc, sąd orzekł, że:

– kruszywo (ziemia) pochodziło spoza obiektu i w pewnym sensie zostało wyprodukowane (działki) lub przetworzone;

– zostało wprowadzone do obrotu gospodarczego;

– zostało dostarczone na budowę celem wbudowania w obiekt budowlany a dokładnie w „konstrukcję oporową”;

– zostało wbudowane na trwałe w inny obiekt budowlany;

– budowla ziemna miała przeznaczenie konstrukcji oporowej;

– można domyślać się, że „konstrukcja oporowa” zapewne posiadała dodatkowe „instalacje zapewniające użytkowanie” (zgodnie z przywołanym dalej Rozporządzeniem Ministra określającym zasady budowy inwestycji drogowych);

– skoro powstał mur oporowy” – to oczywiste, jest, że powstał także „fundament”.

Warto w tym miejscu przytoczyć fragment treści uzasadnienia przedmiotowego wyroku sądu – cyt.: „Wykonywanie obiektu budowlanego (budowa) ziemnych konstrukcji oporowych, mających być zabezpieczeniem przed osuwaniem się ziemi, nie zostało zakwalifikowane ani jako zwolnione z obowiązku uzyskania pozwolenia na budowę, ani z obowiązku zgłoszenia, zatem ma do nich zastosowanie art. 28 ust. 1 p.b. i obowiązek uzyskania pozwolenia na budowę.” Jak widać, chodzi o zupełnie odmienny przypadek, niż  „pryzmy ziemi” usypane na strzelnicy w kontekście art. 3 pk. 1) Upb.

Orzeczenie WSA w Białymstoku wyśmienicie obrazuje kwantyfikatory, które kumulatywnie muszą zostać spełnione aby w ogóle można było mówić o „budowli ziemnej”.

W tym miejscu sąd słusznie zauważył, że w tym konkretnym przypadku nadano masie ziemnej „przeznaczenie „konstrukcji oporowej”, zabezpieczającej przed przesuwaniem ziemi. Słusznie także orzekł Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z 30 października 2018 r. sygn. II OSK 2688/16, twierdząc, że przez „budowlę ziemną” należy rozumieć wytwory ludzkiej działalności, nie będące budynkiem lub obiektem małej architektury wykonane w ziemi lub z ziemi (gruntu lub podobnego materiału). Taka budowla musi mieć charakter kubaturowy, być widoczna, istnieć w kategoriach obiektywnych i co ważne spełniać jakąś rolę, stanowiąc całość techniczno-użytkową.

Słusznie zatem zauważył NSA, że o „budowli ziemnej” możne być mowa tylko wówczas gdy:

  1. a) w ogóle mamy do czynienia z „budowlą”(zgodnie z zakresem definicji legalnej „budowli” opisanym powyżej);
  2. b) gdy spełnia jakąś rolę” (przeznaczenie);
  3. c) jest całością techniczno – użytkową(czyli „całością użytkową”posiadającą fundament w rozumieniu art. 3 pkt. 3 oraz Rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 24 czerwca 2022 r. w sprawie przepisów techniczno-budowlanych dotyczących dróg publicznych).

A contrario z powyższego orzeczenia NSA wynika, że strzelnice typu „otwartego”, powstałe w trybie art. 3 pkt. 1) Upb, w obrębie których usytuowane są pryzmy ziemi, z gruntu rodzimego:

– po pierwsze nie są budowlami (a NSA wyraźnie odniósł się do instytucji prawnej „budowli”),

– po drugie, jeśli nie pełnią funkcji kulochwytów lub innej funkcji to nie posiadają przeznaczenia;

– po trzecie, nie stanowią „całości użytkowej”, ponieważ w ogóle nie pełnią funkcji użytkowej a ponadto, ustawowe określenie „całości użytkowej” odnosi się wyłącznie do jednego bardzo konkretnego – expressis verbis wyrażonego w prawie budowlanym przypadku cyt.: – FUNDAMENTÓW  pod maszyny i urządzenia” (vide: art. 3 pkt. 3) UPB) – a na strzelnicy w Zimnodole PINB oraz WINB nie stwierdziły jakichkolwiek fundamentów – nota bene w Zimnodole brak też „instalacji zapewniających możliwość użytkowania obiektu”.

O tym, które nasypy ziemne wymagają wykonania projektu budowlanego i stanowią całość użytkową” (o której mowa w art. 2 pkt.3) UPB), stanowi np.: Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 24 czerwca 2022 r. w sprawie przepisów techniczno-budowlanych dotyczących dróg publicznych (Dz.U.2022.0.1518).

Innymi słowy aby w ogóle można było mówić o instytucji „całości użytkowej”, to musi istnieć  normatywny wzorzec powstania (zaprojektowania) i odbioru takiego obiektu. Dokładnie tak jest w odniesieniu do nasypów przy budowie dróg i autostrad, ponieważ Rozdział 3 – Budowle ziemne” w paragrafie 73 i 74 przywołanego rozporządzenia reguluje w jakich przypadkach i na jakich warunkach muszą zostać wykonane projekty i odbiory tych konkretnych (drogowych) „budowli ziemnych”.

Brak jest natomiast jakichkolwiek analogicznych norm prawnych w odniesieniu do zasad projektowania i odbiorów „pryzm ziemnych”, powstałych na warunkach art. 3 pkt. 1 Upb.

Analogicznie do poprzednich, stanowi kolejny wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 20 listopada 2003 r. sygn. akt II SA/Gd 1828/00, z 16 marca 2017 r. sygn. akt II OSK 1811/15, z 12 czerwca 2018 r. sygn. akt II OSK 1806/16, definiując pojęcie „budowli ziemnej”. W okolicznościach rozpoznawanej sprawy Sąd uznał, że nawiezienie 1000 m3 ziemi, mające na celu zlikwidowanie uskoku oraz zmniejszenie nachylenia terenu działki w stronę pasa drogowego stanowi całość użytkową, a więc jest budowlą ziemną. Wyrok wprost odnosi się do przypadku budowy infrastruktury drogowej na zasadach określonych w Rozporządzeniu Ministra Infrastruktury z dnia 24 czerwca 2022 r. w sprawie przepisów techniczno-budowlanych dotyczących dróg publicznych (Dz.U.2022.0.1518).

Z powyższych wyroków wprost wynika, że „budowla ziemna” może powstać jeśli ziemia jest jednym z elementów całości całości organizacyjnej budowli a w tym przypadku infrastruktury drogowej, dla której legislator przewidział w ogóle zostały określone minimalne warunki techniczne wskazane w Rozporządzeniu Ministra Infrastruktury z dnia 24 czerwca 2022 r. w sprawie przepisów techniczno-budowlanych dotyczących dróg publicznych – w odróżnieniu od „pryzm ziemi” na strzelnicy – dla których takich warunków technicznych legislator nie określił.

Zatem w pełni fałszywa jest teza zawarta w postanowieniu WINB, jakoby na strzelnicy w Zimnodole stwierdzono wystąpienie składników stanowiących „całość użytkową” – a wręcz przeciwnie, ustalenia PINB i WINB dokładnie przeczą tej fałszywej tezie. W tym miejscu należy kolejny raz przywołać cytat z uzasadnienia postanowienia WINB w Krakowie – cyt.: „(…) roboty ziemne zmierzają do powstania inwestycji stanowiącej techniczno – użytkową całość, gdyż prace związane z niwelowaniem, przemieszczeniem oraz gromadzeniem mas ziemi wykonywane są w określonym celu, tj. celu utworzenia wałów ziemnych /nasypów, kulochwytów z poustawianych rzędem opon, wypełnionych rzędem opon wypełnionych nawiezionym materiałem, wyodrębnionych miejsc strzelania”. (str. 10 tiret piąty).

 

4.7. Czym jest „robota budowlana” zgodnie z Ustawą prawo budowlane?

Analogicznie sytuacja ma się do definicji legalnej „robót budowlanych” (art. 3 pkt. 7) Upb) – cyt.:  należy przez to rozumieć budowę, a także prace polegające na przebudowie, montażu, remoncie lub rozbiórce obiektu budowlanego;”– a jak wskazał Departament Prawny GUMB,  zwałowiskom ziemnym brak przymiotu „obiektu budowlanego”.

Tymczasem, przesunięcie mas ziemnych zalegających pierwotnie na działce nie jest „robotą budowlaną”, ponieważ warunkiem sine qua non „roboty budowlanej” jest wystąpienie kumulatywnie następujących kwantyfikatorów: „przebudowa”, „montaż”, „remont” lub „rozbiórka”.

Zatem, nie można „budować” czegoś, co nie jest „budynkiem”, „budowlą”, „obiektem budowlanym”, „tymczasowym obiektem budowlanym”.

Jednocześnie przesunięcie mas ziemnych nie stanowi: „przebudowy”, „montażu”, „remontu” lub „rozbiórki”.

W konsekwencji w odniesieniu do omawianego rodzaju strzelnic, w ogóle nie może być mowy o „budowie”, co pośrednio słusznie podniósł Departament Prawny GUMB, WIMB Opole, MSWiA, oraz Ministerstwo Rozwoju.

 

4.8. Czym jest „pozwolenie na budowę” zgodnie z Ustawą prawo budowlane?

Jeszcze bardziej interesująca jest kwestia definicji legalnej „pozwolenia na budowę” na potrzeby organizacji nasypów ziemnych, ponieważ, z definicji legalnej instytucji prawnej „pozwolenia na budowę” wynika, że organ (Nadzór Budowlany), nie może w ogóle ubiegać się o wydanie pozwolenia na budowę, zgodnie z treścią (art. 3 pkt. 12) Upb), gdyż przez „pozwolenie na budowę” należy rozumieć cyt.: „decyzję administracyjną zezwalającą na rozpoczęcie i prowadzenie budowy lub wykonywanie robót budowlanych innych niż budowa obiektu budowlanego;”.

Tymczasem, w odniesieniu do nasypów ziemnych, brakuje wszystkich trzech koniecznych kwantyfikatorów, warunkujących emisję pozwolenia na budowę – czyli:

  1. budowy lub
  2. robót budowlanych oraz
  3. obiektu budowlanego

Z tych samych co powyżej powodów, organizacja nasypów ziemnych nie wymaga prowadzenia „dokumentacji budowy” (art. 3 pkt. 13) Upb), „dokumentacji powykonawczej” (art. 3 pkt. 14) Upb), geodezyjnej inwentaryzacji powykonawczej” (art. 3 pkt. 14b) Upb) a także „oceny oddziaływania na środowisko” (art. 3 pkt. 20) Upb).

 

4.9. Czy można zaprojektować wały ziemne na strzelnicy, celem uzyskania pozwolenia na budowę lub zalegalizowania ?

Często uważa się, że możliwe jest uzyskanie projektu budowlanego dla wałów ziemnych na strzelnicy, np. w celu uzyskania pozwolenia na budowę lub dla zalegalizowania nasypów na strzelnicy. Warto więc ustalić, czy z godnie z polskim prawem budowlanym, ustawodawca przewidział w ogóle możliwość wykonania projektu budowlanego dla nasypów ziemnych na strzelnicy?

Zgodnie z art. 34 UPB 3. – cyt.: „Projekt budowlany zawiera:

1) projekt zagospodarowania działki lub terenu sporządzony przez projektanta, obejmujący: (…) b) usytuowanie, obrys i układy istniejących i projektowanych obiektów budowlanych, w tym sieci uzbrojenia terenu, oraz urządzeń budowlanych sytuowanych poza obiektem budowlanym, c) sposób odprowadzania lub oczyszczania ścieków, (…)” 

Jasne jest, że przedmiotowe elementy infrastruktury mogą, lecz nie muszą wystąpić na terenie strzelnicy – i w przypadku gdy nie występują nie mogą stanowić przedmiotu projektu budowlanego. 

„2) projekt architektonicznobudowlany obejmujący: a) układ przestrzenny oraz formę architektoniczną (…) projektowanych obiektów budowlanych, b) zamierzony sposób użytkowania obiektów budowlanych, w tym liczbę projektowanych do wydzielenia lokali, z wyszczególnieniem lokali mieszkalnych, c) charakterystyczne parametry techniczne obiektów budowlanych, d) opinię geotechniczną oraz informację o sposobie posadowienia obiektu budowlanego, e) projektowane rozwiązania materiałowe i techniczne (…). 

Także w tym przypadku jasne jest, że przedmiotowe elementy infrastruktury mogą, lecz nie muszą wystąpić na terenie strzelnicy – zatem jeśli nie występują, wówczas nie mogą stanowić przedmiotu projektu budowlanego – szczególności jeśli nie występuje:

a) forma architektoniczna„pryzm ziemi”– ponieważ pryzmy ziemi nie mają formy architektonicznej. Elementami formy architektonicznej są np.: forma dachu, kompozycja elewacji wraz z detalem architektonicznym i stolarką, materiał budowlany. Pryzma ziemi nie ma formy architektonicznej;

b) zamierzony sposób użytkowaniapryzm ziemi– ponieważ jak zauważył PINB i WINB, pryzmom ziemi nie nadano żadnego przeznaczenia a w szczególności nie są one kulochwytami. Jaki sztuczny sposób użytkowania należałoby nadać pryzmom ziemi, aby nabrały przeznaczenia, koniecznego do wykonania projektu budowlanego? Po co w ogóle w sposób sztuczny, nadawać czemuś co nie jest obiektem budowlanym sztuczne przeznaczenie, którego pryzma ziemi w ogóle nie pełni?;

c) „parametry technicznepryzm ziemi – ponieważ luźno leżące pryzmy ziemi nie posiadają żadnych parametrów technicznych obiektu – przez parametry techniczne „budowli ziemnych” np.: przy budowie dróg legislator przewidział konkretne parametry techniczne jak np. wymaganą odporności na nacisk na metr kwadratowy – ale parametru takiego nie przewiduje się w ogóle dla wolno zalegających pryzm ziemi – więc jakie „parametry techniczne” miałyby być przedmiotem zaprojektowania?;

d) „informacje o sposobie posadowienia” pryzm ziemi – pryzmy ziemi nie mają sposoby posadowienia, ponieważ przez s posadowienia rozumie się:„fundamenty bezpośrednie lub głębokie, ściany oporowe lub inne konstrukcje oporowe utrzymujące grunt lub wodę, przyczółki i filary mostowe oraz nabrzeża, kotwy gruntowe i inne systemy kotwiące – określają to geotechniczne warunki posadowienia obiektów budowlanych.

Zatem zalegające pryzmy ziemi w ogóle nie posiadają sposobu posadowienia – więc nie da się zaprojektować tego, czego nie ma.

e)  projektowane rozwiązania materiałowe i technicznepryzm ziemi, ponieważ pryzmy ziemi nie są wykonane przy wykorzystaniu jakichkolwiek materiałów ani rozwiązań techniczno materiałowych – pryzmy ziemi to po prostu luźno leżący grunt, bez wykorzystania jakichkolwiek materiałów i jakichkolwiek rozwiązań materiałowych.

Zatem, nie można zaprojektować rozwiązań technicznych lub materiałowych tam, gdzie nie występuje materiał budowlany ani nie występują jakiekolwiek rozwiązania techniczne – po prostu leży zwałowisko ziemi i to wszystko.

 „3) projekt techniczny obejmujący: a) projektowane rozwiązania konstrukcyjne obiektu wraz z wynikami obliczeń statycznowytrzymałościowych, (…) c) projektowane niezbędne rozwiązania techniczne oraz materiałowe, d) w zależności od potrzeb – dokumentację geologicznoinżynierską lub geotechniczne warunki posadowienia obiektów budowlanych, e) inne opracowania projektowe; (…)” 

Jasne jest, że na wielu strzelnicach mogą występować obiekty budowlane, wymagające rozwiązań konstrukcyjnych (mury oporowe, betonowe silosy, wieże etc. i wówczas faktycznie muszą wystąpić w „projekcie technicznym” projektowane niezbędne rozwiązania techniczne oraz materiałowe – mogą, lecz nie muszą wystąpić na terenie strzelnicy – i w przypadku strzelnicy w Zimnodole, nie występują – zatem nie mogą stanowić przedmiotu projektu technicznego – stanowiącego część projektu budowlanego.

Nie ma w polskim prawie norm dla obliczeń statyczno wytrzymałościowych luźno zalegających pryzm ziemi. Istnieją takie wytyczne dla obliczeń dla nasypów drogowych lub wałów przeciwpowodziowych – lecz nie ma takich norm dla zwykłych pryzm ziemi luźno leżącej i nie pełniącej żadnej funkcji i zresztą bardzo słusznie – ponieważ trudno aby prawo regulowało zasady zalegania każdej kretowiny na polu.

Zatem nie można zaprojektować rozwiązania konstrukcyjnego obiektu wraz z wynikami obliczeń statycznowytrzymałościowych” – skoro nie ma w ogóle takich norm dla pryzm ziemi. 

„Do projektu (…) dołącza się: 1) kopię decyzji o nadaniu projektantowi lub projektantowi sprawdzającemu, jeżeli jest wymagany, uprawnień budowlanych w odpowiedniej specjalności potwierdzoną za zgodność z oryginałem przez sporządzającego projekt;  (…) 3) oświadczenie projektanta i projektanta sprawdzającego o sporządzeniu projektu zgodnie z obowiązującymi przepisami i zasadami wiedzy technicznej. (…)”.

W jaki sposób, projektant miałby poświadczać nieprawdę w projekcie budowlanym, że zwykłe zalegające pryzmy ziemi:

– posiadają „przeznaczenie” – którego nie posiadają;

– grunt posiada „uzbrojenie” pod pryzmy ziemi, którego nie posiada;

– posiada „formę architektoniczną” – która nie istnieje;

posiada „zamierzony sposób użytkowania” – pomimo, że to nie prawda i nie przewiduje się jakiejkolwiek formy ich użytkowania;

– posiada „parametry techniczne” – których pryzmy ziemi tak naprawdę nie posiadają;

– posiada „informacje o sposobie posadowienia” – które w ogóle nie są posadowione w rozumieniu geotechnicznych warunkach posadowienia;

– posiada „projektowane rozwiązania materiałowe i techniczne” pryzm ziemi – pomimo że pryzmy ziemi ani nie zostały wykonane z materiałów budowlanych ani nie posiadają jakichkolwiek rozwiązań technicznych;

– posiadają rozwiązania konstrukcyjne obiektu wraz z wynikami obliczeń statyczno wytrzymałościowych – pomimo, że w ogóle nie ma norm dla zwykłych pryzm i nie wiadomo, co miałoby być przedmiotem obliczeń wytrzymałościowych i po co dla zwykłych pryzm ziemi  nie pełniących żadnej funkcji ?;

 

4.10. Czym jest „ogrodzenie” strzelnicy zgodnie z Ustawą prawo budowlane i orzecznictwem sądów ?

Zupełnie odrębną kwestią jest ewentualna alternatywna możliwość ogrodzenia nasypami ziemnymi obszaru strzelnicy lub jej części. W takim przypadku czynność taka nie wymaga decyzji o pozwoleniu na budowę oraz zgłoszenia, o którym mowa w art. 29 ust. 1 pkt 21) Upb), jeśli ogrodzenie nie przekracza wysokości 2,20 m ale ponieważ ogrodzenie z wałów ziemnych nie jest ani „obiektem budowlanym” ani „budynkiem” ani „budowlą”, toteż nie może być mowy o jakiejkolwiek konieczności zgłaszania do Nadzoru Budowlanego zwałowisk ziemnych przewyższających wymiar 2,20 m.

Często Inspektorzy PINB zadają pytania podczas kontroli, czy zwałowiska ziemne w ogóle mogą być „ogrodzeniami” (czyli „urządzeniami budowlanymi”), z uwagi na ich ziemny charakter. Co prawda powyższe rozważanie w gruncie rzeczy nie ma większego znaczenia dla przedmiotowej sprawy, ponieważ i tak nasypy ziemne powstałe z gruntu pochodzącego z „rodzimej działki” w ogóle nie podlegają pod regulacje prawa budowlanego, lecz dla porządku warto zauważyć, że w przedmiotowej kwestii wypowiedział się Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gorzowie Wielkopolskim w wyroku z dnia 13 lutego 2014 r. (sygn. akt: II SA/Go 1119/13) dla zakwalifikowania robót budowlanych jako polegających na budowie ogrodzenia, nie ma znaczenia ani rodzaj materiałów, czy sposób posadowienia ogrodzenia. Dla ustalenia czy dany obiekt jest urządzeniem budowlanym istotne jest więc ustalenie co konkretnie grodzi dana inwestycja a nie materiał z którego zostało wykonane. Ponadto, ogrodzenie podlega obowiązkowi „zgłoszenia” do nadzoru budowlanego, wyłącznie w przypadku, gdy umiejscowione jest w sąsiedztwie z działką innego właściciela. Nie podlega obowiązkowi „zgłoszenia” ogrodzenie, które jest wewnętrznym ogrodzeniem właściciela gruntu lub gdy znajduje się w całości w obrębie własnego gruntu.

 

4.10. Czym jest „niwelacja terenu” strzelnicy zgodnie z Ustawą prawo budowlane i orzecznictwem sądów ?

Kolejną kwestią (już po części wyjaśnioną), jest odpowiedź na pytanie, czy niwelacja terenu lub jego podniesienie celem realizacji zwałowania ziemi, podlega regulacjom prawa budowlanego? Jak już ustalono, same wały ziemne nie są ani budowlą ani obiektem budowlanym a czynności wykonywane bez związku z realizacją budynku, budowli lub obiektu budowlanego, w ogóle nie są robotami budowlanymi oraz nie są budową.

Takie samo stanowisko, bardzo słusznie zajął także Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z 5 listopada 2003 r. (sygn. akt IV SA 1131/2002) (najwyższy rangą w polskim porządku prawnym), który wyraził identyczny pogląd, stwierdzając, że: „Niwelacja terenu, wyrównanie poziomu gruntu czy też jego podwyższenie nie stanowią robót budowlanych, które podlegają regulacji prawa budowlanego”.

Powyższe orzeczenie stanowi logiczną konstatację z okoliczności, że niwelacja terenu lub jego podwyższenie nie może stanowić „roboty budowlanej”, skoro nie zostały spełnione żadne kwantyfikatory definicji legalnej „roboty budowlanej” to znaczy, jeśli czynności niwelacji lub podwyższenia terenu nie mają żadnego związku z budową obiektu budowlanego lub budynku.

 

5. Czy strzelnica typu „otwartego” wymaga „dopuszczenia obiektu do użytkowania” ?

Wyjaśnienia udzieliły w tym zakresie dwie kluczowe instytucje: MSWiA oraz WPA Komendy Stołecznej w Warszawie. W pierwszej kolejności należy zauważyć, że znane są pojedyncze przypadki, gdy organy nadzoru budowlanego wywodzą rzekomo „budowlany charakter strzelnicy” z nieaktualnej (sprzed nowelizacji) treści art. 47 UoBiA, który przed nowelizacją, przewidywał możliwość „dopuszczenia obiektu do użytkowania”. Przykłądem może być postanowienie WINB w Krakowie z 2023 roku w którym nadzór budowlany mylnie przywołał uzasadnienie WSA w Kielcach do art. 47 UBA, presuponując, że każda strzelnica musi być „zbudowana” i „dopuszczona do użytkowania”. Warto wiec zauważyć, że przytoczona przez WINB regulacja prawna (uprawniająca samorząd do dopuszczenia obiektu do użytkowania) nie obowiązuje już od 20 lat (!) od nowelizacji art. 47 UBA z 2003 roku. Myli się zatem nadzór budowlany oraz WSA w Kielcach potrójnie:

  1. a) aktualnie w ogóle w Ustawie o broni i amunicji nie występuje już instytucja „dopuszczenia do użytkowania”;
  2. b) Rozporządzenie MSWiA w sprawie wzorcowego regulaminu strzelnic zostało wyemitowane 15 marca 2000 roku – czyli w czasie gdy instytucja „dopuszczenia do użytkowania” jeszcze funkcjonowała w Ustawie o broni i amunicjilecz 3 lata później została usunięta z ustawy czyli aktu źródłowego, więc Rozporządzenie nie może określać zasad postępowania instytucji uchylonej z porządku prawnego w ustawie;
  3. c) Rozporządzenie MSWiA w sprawie wzorcowego regulaminu strzelnic zostało wyemitowane 15 marca 2000 roku na podstawie art. 46 ust. 3 Ustawy o broni i amunicji (a nie art. 47 UBA). Art, 46 ust. 3 UBA nie jest i nigdy nie był źródłem delegacji ustawowej dla Ministra Spraw Wewnętrznych, do określenia warunków budowy lub „dopuszczenia do użytkowania.

Zatem fałszywa jest presupozycja nadzoru budowlanego w przedmiotowym zakresie.

Ponadto nadzór budowlany nie ma prawa ani kompetencji do emisji postanowień na podstawie Ustawy o broni i amunicji – co zresztą sam WINB w Krakowie stwierdził we własnym postanowieniu, uchylając postanowienie PINB w Olkuszu (dot. zakazu prowadzenia działalności strzeleckiej), także bezprawnie oparte na regulacji Ustawy o broni i amunicji. W przywołanym przykładzie WINB w Krakowie jest niekonsekwentny, ponieważ słusznie stwierdza, że PINB w Olkuszu nie miał prawa wyemitować postanowienia na podstawie Ustawy o broni i amunicji, ale jednocześnie sam robi dokładnie to samo i uzasadnia własne postanowienia, treścią Ustawy o broni i amunicji, co leży poza kompetencjami WINB w Krakowie i stanowi przejaw przekroczenia uprawnień.

Zagadnienie „dopuszczenia obiektu do użytkowania” było przedmiotem oceny Departamentu Bezpieczeństwa Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji, które zajęło stanowisko pismem (sygn.. DBI-WODO-0557-3-1/2022) z 1 lutego 2022r, iż – cyt.: art. 47 ustawy o broni i amunicji stanowi jedynie o zatwierdzeniu regulaminu strzelnicy w drodze decyzji administracyjnej wydawanej przez właściwego wójta, burmistrza (prezydenta miasta). Tym samym ustawa o broni i amunicji nie przewiduje szczególnej instytucji jaką była decyzja o dopuszczeniu do użytkowania strzelnicy, wydawana przez organ samorządu terytorialnego. Nie oznacza to jednak, że dopuszczenie do użytkowania zniknęło w ogóle – wręcz przeciwnie, pozostaje ono przedmiotem regulacji art. 55 ustawy Prawo budowlane. Właściwość organów architektoniczno-budowlanych w sprawach wskazanych w art. 55 ustawy Prawo budowlane określa art. 83 ust. 1 i 2 wymienionej ustawy”.

Należy w tym miejscu zauważyć, iż MSWiA ma dwa bardzo słuszne spostrzeżenia, iż:

  1. Ustawa o BiA, w ogóle nie daje administracji samorządowej możliwości dopuszczenia strzelnicy do użytkowania strzelnic, oraz
  2. że kwestia „dopuszczenia obiektu do użytkowania: została uregulowana w art. 55 Ustawy prawo budowlane, który  przewiduje, iż mogą wystąpić dwa typy obiektów: a) takie, które nie wymagają „dopuszczenia do użytkowania” oraz b) takie, które wymagają dopuszczenia do użytkowania”.

Art. 55 Upb stanowi, że „decyzja o dopuszczeniu do użytkowania” jest wymagana wyłącznie w odniesieniu do „obiektu budowlanego”, na którego wzniesienie wymagane jest „pozwolenie na budowę”. (cyt.: „Przystąpienie do użytkowania obiektu budowlanego, na którego wzniesienie jest wymagane pozwolenie na budowę – decyzja o pozwoleniu na użytkowanie”.

Z powyższego wprost wynika, że w odniesieniu do strzelnic „otwartych” nie ma obowiązku ubiegania się o „dopuszczenie do użytkowania, ponieważ obiekt powstały w trybie art. 3 pkt. 1 Upb, nie jest ani budynkiem ani budowlą ani obiektem budowlanym i nie wymaga pozwolenia na budową a wiec nie ma przedmiotu, który mógłby być objęty decyzją dopuszczenia do użytkowania.

Identyczne stanowisko z 15.XII.2017r (sygn. PA-B-ZI-Dp11160/17) wyraził także Naczelnik Wydziału Postępowań Administracyjnych w Warszawie – cyt.: „z uwagi na aktualny stan prawny nieuzasadnione jest żądanie przez wójta, burmistrza (prezydenta miasta) wydania dopuszczenia obiektu do użytkowania w drodze decyzji administracyjnej.

Warto w tym zakresie odnieść się także do uzasadnienia wyroku NSA II GKS 825/22 z 20.01.2020 r. Stan faktyczny w którym zapadł wyrok: wyrok w ogóle nie przesądza, że wszystkie strzelnice podlegają budowlanemu – wręcz przeciwnie – sąd w uzasadnieniu stwierdza, iż mogą występować strzelnice, które nie są ani budynkami ani budowlami – wyrok nie odnosi się także w ogóle do kwestii nasypów ziemnych – cyt.: „podkreślenia wymaga, że przepisy rozporządzenia Ministra Środowiska dnia 4 kwietnia 2000 r (…) określają wymogi odnośnie lokalizacji strzelnic. (…) Takich strzelnic nie będących budowlami lub nie znajdujących się w budynkach nie lokalizuje się na obszarach (…)”(vide: str. 5 uzasadnienia). Zatem NSA jest świadom, iż mogą występować strzelnice, nie będące ani budynkami ani budowlami. Dalej jednak sąd poczynił sprzeczne z prawem ustalenia – cyt.: „(…) dopuszczenie strzelnicy do użytkowania zgodnie z m in. przepisami prawa budowlanego, stanowi jeden z koniecznych warunków potwierdzając prawidłowe jej zorganizowanie(vide: str. 5 uzasadnienia wyroku).

Powyższa teza sądu jest wprost sprzeczna z aktualnie obowiązującym prawem, ponieważ, jak wykazano powyżej, od chwili nowelizacji treści art. 47 UBA, z porządku prawnego został usunięty obowiązek „dopuszczenia strzelnicy do użytkowania”. Przepis o dopuszczeniu „strzelnicy” nie obowiązuje od 20 lat (!) czyli od 2000 roku. Sąd mylnie powołuje się na Rozporządzenie z 2000 roku, które jest aktem wykonawczym do ustawy, skoro 3 lata po wejściu w życie rozporządzenia, w ustawie usunięto z porządku prawnego instytucję „dopuszczenia s t r z e l n i c y do użytkowania”. Owszem, nadzór budowlany może dopuścić do użytkowania „obiekt budowlany” ale nie „s t r z e l n i c ę” – ponieważ od 2003 roku nie istnieje już przepis, który potwierdzałby mylne stanowisko sądu, iż można dopuścić do użytkowania s t r z e l n i c ę. Ustawa Także prawo budowlane w żadnym miejscu nie wspomina o możliwości dopuszczenia „strzelnicy” do użytkowana a jedynie o dopuszczeniu obiektów budowlanych a Ustawo o broni i amunicji od 2003 roku nie udziela delegacji do dopuszczania „strzelnicy” do użytkowania. Zatem nie istnieje rzekoma norma prawna, na którą mylnie powołuje się sąd.

Zatem z jednej strony sąd potwierdza, iż mogą występować strzelnice, nie będące budynkami lub budowlami a dalej mylnie (contra legem) twierdzi, że „strzelnice” wymagają dopuszczenia do użytkowania.

Należy wyrazić więc konkluzję, iż w aktualnym stanie prawnym w odniesieniu do omawianego typu strzelnic w ogóle nie może być mowy o jakimkolwiek obowiązku uzyskania dopuszczenia s t r z e l n i c y do użytkowania w drodze jakiejkolwiek decyzji administracyjnej samorządu lub jakiegokolwiek innego organu.

 

6. Analiza hipotetycznych skutków niedokonania „zgłoszenia” do nadzoru budowlanego

Dla porządku warto wyjaśnić, jaki jest wymiar ewentualnych sankcji, za brak dokonania „zgłoszenia” do nadzoru budowlanego. W analizowanym przypadku odnoszącym się do strzelnicy zewnętrznej utworzonej na podstawie treści art. 3 pkt. 1 Upb., możliwe jest odniesienie się do czysto hipotetycznej sankcji, ponieważ jak już wcześniej ustalono, ten typ strzelnicy nie podlega regulacjom prawa budowlanego.

Warto jednak wyjaśnić przedmiotowe zagadnienie, choćby dlatego, że jak jużwskazano, na strzelnicach mogą znajdować się np.: ogrodzenia o wysokości przekraczającej 2,20m (chodzi tu o ogrodzenia inne niż nasypy ziemne,. – ponieważ ogrodzenia z nasypów ziemnych przesuniętych z własnej działki i tak nie są budowlą więc są wyłączone z jurysdykcji prawa budowlanego), lub ruchome urządzenia strzelnic wiaty, baraki, ect, które o ile wystąpią  na obiekcie strzelnicy, to realnie mogą podlegać obowiązkowi „zgłoszenia” do nadzoru budowlanego.

Zatem, jednym z zagadnień wymagających rozstrzygnięcia w zakresie instalacji i prowadzenia strzelnicy w uzgodnionej formule jest ustalenie hipotetycznego skutku prawnego niedokonania „zgłoszenia” w trybie wskazanym w ustawie z 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (dalej jako: „Upb”). Niniejsza analiza oparta jest o aktualne brzmienie Upb – w oparciu o tekst jednolity opublikowany w Dz. U. z 2023 r. poz. 682, 553, 967.

Analiza skutku prawnego niedokonania przez podmiot obowiązany zgłoszenia w trybie Upb w pierwszej kolejności nakazuje sięgnąć do przepisów art. 30 ust. 1 Upb, o treści: „Zgłoszenia budowy lub wykonywania innych robót budowlanych dokonuje się organowi administracji architektoniczno-budowlanej.

Zgodnie z ww. treścią przepisu, zgłoszenie dotyczy „budowy” lub wykonania innych „robót budowlanych”. Definicje legalne tych pojęć znajdują swoje odzwierciedlenie w treści Upb. I tak, zgodnie z art. 3 pkt 6 Upb – „[Ilekroć w ustawie jest mowa o:] budowie – należy przez to rozumieć wykonywanie obiektu budowlanego w określonym miejscu, a także odbudowę, rozbudowę, nadbudowę obiektu budowlanego”, natomiast stosownie do treści przepisu art. 3 pkt 7 Upb – „[Ilekroć w ustawie jest mowa o:] robotach budowlanych – należy przez to rozumieć budowę, a także prace polegające na przebudowie, montażu, remoncie lub rozbiórce obiektu budowlanego”.

Przepis artykułu 29 Upb zawiera natomiast bardzo szeroki katalog obiektów budowlanych, które nie wymagają pozwolenia na budowę, ale wymagają zgłoszenia, o którym mowa w przytoczonym powyżej art. 30 ust. 1 Upb.

Szeroka analiza tematu doprowadziła nas na obecnym etapie do konstatacji, iż strzelnica w omawianej sprawie nie stanowi obiektu budowlanego, albowiem nie ma ona waloru wzniesienia jej z użyciem wyrobów budowlanych (do takich materiałów zgodnie z Rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 305/2011 z dnia 9 marca 2011 r. ustanawiające zharmonizowane warunki wprowadzania do obrotu wyrobów budowlanych i uchylające dyrektywę Rady 89/106/EWG nie można uznać takich materiałów jak ziemia, czy opony). Oznacza to, że de facto, skoro nie możemy zakwalifikować strzelnicy jako obiektu budowlanego, to nie stosujemy do niego przepisów go regulujących i dotyczących, tj. m.in. przepisów dotyczących zgłoszenie regulowane przez art. 30 ust. 1 Upb.

Zakładając jednak czysto hipotetycznie, że zdaniem organu strzelnica wymagała „zgłoszenia”, to wówczas (po takim stwierdzeniu organu w trybie art. 48 ust. 1 pkt 2 Upb, tj. w formie postanowienia), należałoby wszcząć procedurę legalizacyjną. Sama sankcja w zakresie np.: wzniesienia bez zgłoszenia ogrodzenia o wysokości powyżej 2.20 m, opiewa na kwotę 2.500 zł zgodnie z art. 49d ust. 1 pkt 2 lit. B) Upb.

W toku analizy pojawił się również wątek ewentualnego zakwalifikowania strzelnicy lub jej części (np. kulochwytów) jako tymczasowego obiektu budowlanego – zgodnie z jego definicją z art. 3 ust. 5 Upb – „ „[Ilekroć w ustawie jest mowa o:] tymczasowym obiekcie budowlanym – należy przez to rozumieć obiekt budowlany przeznaczony do czasowego użytkowania w okresie krótszym od jego trwałości technicznej, przewidziany do przeniesienia w inne miejsce lub rozbiórki, a także obiekt budowlany niepołączony trwale z gruntem, jak: strzelnice, kioski uliczne, pawilony sprzedaży ulicznej i wystawowe, przekrycia namiotowe i powłoki pneumatyczne, urządzenia rozrywkowe, barakowozy, obiekty kontenerowe, przenośne wolno stojące maszty antenowe”.

„Tymczasowy obiektu budowlany”, zgodnie z art. 29 ust. 1 pkt 7 Upb podlega zgłoszeniu w terminie określonym w zgłoszeniu, ale nie później niż przed upływem 180 dni od dnia rozpoczęcia budowy określonego w zgłoszeniu.  Zwrócić jednak należy uwagę na fakt, iż definicja legalna „tymczasowego obiektu budowlanego” również kieruje adresata tej normy w stronę obiektu budowlanego, podczas gdy teza jakoby analizowana strzelnica była obiektem budowlanym została w toku analizy obalona. W teorii, zakwalifikowania analizowanej strzelnicy jako tymczasowego obiektu budowlanego wiąże się z hipotetyczną sankcją w wysokości 5.000 zł, o czym stanowi art. 49d ust. 1 pkt 2 lit. A) Upb.

 

7. Czy strzelnice otwarte mogą stanowić „całość techniczno-użytkową oraz funkcjonalną”

Można spotkać się z poglądem wyrażanym przez nadzór budowlany lub czasami przez niektóre sądy, iż na strzelnicy nie znajdują się co prawda ani budynki ani budowle ale strzelnica podlega prawu budowlanemu, ponieważ nasypy ziemi stanowią rzekomą „całość techniczno-użytkową oraz funkcjonalną”. Twierdzi tak np.: PINB w Olkuszu lub WINB w Krakowie – cyt.: „Kontrolujący uznali, że wykonane roboty stanowią całość techniczno – użytkową oraz funkcjonalną”. Twierdzenie takie, jest fałszywe oraz bezprawnie normotwórcze, ponieważ w polskim systemie prawnym nieznana jest instytucja „całości techniczno-użytkowej oraz funkcjonalnej”. Takie normotwórcze działanie jest zakazane prawem, ponieważ zarówno Trybunał Konstytucyjny jak i Sąd Najwyższy wielokrotnie wypowiedział się o zakazie normotwórstwa, które z gruntu tworzy stan retroaktywności dla obywatela i jest rodzajem pułapki, ponieważ obywatel organizując strzelnicę, zgodnie z literalnym brzmieniem obowiązujących przepisów prawa budowlanego ar. 3 pkt. 1 Upb i art. 2 a) Rozporządzenia UE nr 305/2001, popartych siedmiokrotnymi pisemnymi interpretacjami Departamentu Prawnego Głównego Urzędu Nadzoru Budowlanego i Ministra Rozwoju – nie mógł wiedzieć, że PINB i WINB będą w przyszłości opierać własne stanowisko na nie istniejącej w polskim systemie prawnym – wymyślonej na potrzeby tej sprawy „całości techniczno – użytkowej oraz funkcjonalnej”.

Zarówno doktryna prawa jak i orzecznictwo SN i TK jednoznacznie wskazują, że normotwórstwo wywołujące skutki retroaktywne o tyle w ogóle jest dopuszczalne o ile wywołuje skutki neutralne dla stron lub pozytywneZa takim punktem widzenia przemawia liczne orzecznictwo Sądu Najwyższego, (orzeczenie z dnia 12 września 2003 r. (I CK 46/02), LEX nr 146454 146454 Dz.U.2012.1059, wyrok Sądu Najwyższego z dnia 24 października 2012 r. (III CSK 18/12), porównaj m.in. uchwały Sądu Najwyższego z 7 czerwca 2001 r., III CZP 29/01, OSNC 2001, Nr 12, poz. 171, z dnia 25 lipca 2002 r., III CZP 46/02, OSNC 2003, nr 7 – 8 poz. 98, wyrok Sądu Najwyższego z dnia 12 września 2003 r., I CK 46/02, niepubl.), uchwał z dnia 7 czerwca 2001 r. (III CZP 29/01) – porównaj wyrok Sądu Najwyższego z dnia 8 czerwca 1999 r., II CKN 379/98, OSNC 2000, nr 1, poz. 10), który opowiada się, co do zasady, za pierwszeństwem stosowania dyrektywy wykładni pierwszego stopnia, tj. wykładni językowej stwierdzając jednak, że kiedy dochodzi do konfliktu między dyrektywami wykładni językowej, systemowej i funkcjonalnej możliwe jest odwołanie się do dyrektywy wykładni drugiego stopnia (preferencyjnej). Za dopuszczalnością takich odstępstw, jako wyjątków od obowiązującej reguły prymatu wykładni językowej, opowiedział się Trybunał Konstytucyjny. (wyrok z dnia 28 czerwca 2000 r., K 25/99, OTK 2000, Nr 5, poz. 141 i Sąd Najwyższy m.in. w wyroku z dnia 8 maja 1998 r., I CKN 664/97, OSNC 1999, Nr 1, poz. 7”). Odmienne podejście, oparte na odrzuceniu zasady prymatu wykładni językowej musiałoby w konsekwencji sprowadzać się do odrzucenia zasady racjonalnego legislatora, co uzasadniałoby w każdym przypadku dokonywać modyfikacji treści normy w oparciu o wykładnię celowościową, co niechybnie prowadziłoby do chaosu prawnego, a w konsekwencji do anarchizacji i w konsekwencji do rozkładu systemu prawnego. Jak słusznie zauważył Sąd Najwyższy (Vide: wyrok Sądu Najwyższego z dnia 24 października 2012 r. (III CSK 18/12) wykładnia oparta głównie na elemencie celowościowym z natury jest contra legem, a to skutkuje powstawaniem konstrukcji retroaktywnych, których konstytucyjność z natury bywa wątpliwa. Słusznie zauważyli prof. S.Wronkowska, oraz prof. M.Zieliński: „Niedopuszczalne jest stanowienie norm z mocą wsteczną, jeśli podmioty, których te normy dotyczą, nie mogły racjonalnie przewidzieć tego rodzaju decyzji, a nadzwyczajne okoliczności czy dobra, podlegające ochronie konstytucyjnej, decyzji takiej nie usprawiedliwiają. Można od niej odstąpić, jednak tylko wyjątkowo i z usprawiedliwionych względów, nadając normom możliwości oddziaływania na sytuacje zastane, jeżeli zaistniały ważkie powody, a zainteresowane podmioty miały podstawy, by oczekiwać uchwalenia takich norm (wyroki z: 27 lutego 2002r., K 47/01, 5 listopada 2002 r., P7/01). Zasadę tę należy rozumieć nie tylko jako zakaz stanowienia norm prawnych nakazujących stosowanie nowoustanowionych norm prawnych do zdarzeń, które miały miejsce przed ich wejściem w życie i z którymi prawo nie wiązało dotąd skutków prawnych, lecz także jako zakaz stanowienia międzyczasowych (intertemporalnych) reguł, które mają określić treść stosunków prawnych powstałych pod rządami dawnych norm, a trwających w okresie wejścia w życie norm nowo ustanowionych jeżeli reguły te wywołują ujemne prawne (a w konsekwencji społeczne) następstwa dla bezpieczeństwa prawnego i poszanowania praw nabytych”.Por. S. Wronkowska, M. Zieliński, Zasady techniki prawodawczej – komentarz, Wydawnictwo Sejmowe Warszawa 1997 oraz S. Wronkowska, M. Zieliński , Problemy i zasady redagowania tekstów prawnych. Urząd Rady Ministrów, Warszawa 1993.  

Zatem, powoływanie się przez nadzór budowlany na nieznaną prawu pseudo instytucję „całości techniczno użytkowej”  jest zakazane i bezprawne. Zatem w polskim prawie nie istnieje instytucja „całości techniczno – użytkowej oraz funkcjonalnej; ale istnieje podobnie brzmiąca instytucja „całości użytkowej” (art. 3 pkt. 3 UPB), lecz jej zakres, jest zupełnie odmienny od tego, na który czasami mylnie powołuje się nadzór budowlany. Rzecz w tym, że zgodnie z art. 3 pkt. 3 UPB nie istnieje taka „całość użytkowa”, która: a) nie powstała z wyrobów budowlanych, b) nie posiada z góry określonego przeznaczenia, c) nie posiada instalacji zapewniających możliwość użytkowania obiektu.

Należy zatem ustalić, czym w ogóle jest „całość użytkowa” w rozumieniu prawa budowlanego? W tym celu konieczne jest przywołanie treści przedmiotowego art. 3 pkt. 3) odnoszącego się do instytucji „całości użytkowej” – stanowi on – cyt.: budowli(a) – należy przez to rozumieć każdy obiekt budowlany (…), jak: (…) budowle ziemne, (…) oraz fundamenty pod maszyny i urządzenia, jako odrębne pod względem technicznym części przedmiotów składających się na całość użytkową”. Zatem zakres instytucji „całości użytkowej” jest całkowicie odmienna od wskazanej przez PINB i WINB jest to: „fundament”; „pod maszyny i urządzenia” (które są odrębną pod względem technicznym, częścią przedmiotów). Czyli maszyny i fundament pod względem technicznym stanowią „całość użytkową” a nie kilka pryzm ziemi stanowi „całość użytkową”.   

Ustawowe określenie „całość użytkowa” w prawie budowlanym przywołane jest przez ustawodawcę wyłącznie jeden raz w art. 3 pkt.3) i odnosi się WYŁACZNIE do takich – po pierwsze „budowli” (w tym także budowli ziemnych), które posiadają – cyt.: f u n d a m e n t y pod maszyny i urządzenia stanowiące całość techniczną.

Zatem, nasypy ziemne, które nie posiadają zgodnie z art. 3 pkt.3) UPB fundamentów pod maszyny i urządzenia”, z mocy ustawy nie mogą stanowić „całości użytkowej” – co jest logiczne i świetnie obrazują to przywołane wcześniej orzeczenia WSA i NSA – ziemia w murze oporowym może stanowić „całość użytkową” ponieważ, istotą muru oporowego nie jest ziemia lecz fundament (wykonany z wyrobów budowlanych i na trwale związany z gruntem) – co przesądza o charakterze budowli i nasypu ziemnego opartego na fundamencie.

Warto także zauważyć, że o tym, które nasypy wymagają wykonania projektu budowlanego i stanowią „całość użytkową” stanowi przykładowo: Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 24 czerwca 2022 r. w sprawie przepisów techniczno-budowlanych dotyczących dróg publicznych (Dz.U.2022.0.1518).

Aby w ogóle można było mówić o instytucji „całości użytkowej”, to musi istnieć normatywny wzorzec powstania (zaprojektowania) i odbioru takiej „budowli”. Dokładnie tak jest w odniesieniu do nasypów przy budowie dróg i autostrad, ponieważ „Rozdział 3 – Budowle ziemne” w §73 i §74 przywołanego rozporządzenia reguluje w jakich przypadkach i na jakich warunkach muszą zostać wykonane projekty i odbiory tych konkretnych (drogowych) „budowli ziemnych”. Powtórzyć należy, że brak jest natomiast jakichkolwiek analogicznych norm prawnych w odniesieniu do zasad  projektowania i odbiorów „pryzm ziemi” np. na strzelnicach, które nie spełniają wymagań określonych przez art. 3 pkt. 1 Upb. 

Analogicznie do poprzednich, stanowi kolejny wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 20 listopada 2003 r. sygn. akt II SA/Gd 1828/00, z 16 marca 2017 r. sygn. akt II OSK 1811/15, z 12 czerwca 2018 r. sygn. akt II OSK 1806/16, definiując pojęcie „budowli ziemnej”. W okolicznościach rozpoznawanej sprawy Sąd uznał, że nawiezienie 1000 m3 ziemi, mające na celu zlikwidowanie uskoku oraz zmniejszenie nachylenia terenu działki w stronę pasa drogowego stanowi całość techniczno-użytkową, a więc jest budowlą ziemną.

W pełni należy podzielić ten punkt widzenia sądu, ponieważ we wskazanym przypadku:

  1. powstała „budowla ziemna”w rozumieniu „Rozdziału 3 – Budowle ziemne”(§73 i §74) Rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 24 czerwca 2022 r. w sprawie przepisów techniczno-budowlanych dotyczących dróg publicznych;
  2. istniała „budowla”właściwa w postaci drogi w którą „wbudowano” kruszywo;
  3. wbudowanie kruszywa miało charakter „trwały”;
  4. kruszywo zostało wydobyte z innej działki i w pewnym stopniu przetworzone;
  5. kruszywo było przedmiotem obrotu(ktoś je wydobył, sprzedał, ktoś inny je kupił i wmontował trwale w budowlę);
  6. wbudowanemu kruszywu nadana została określona funkcja budowlana;
  7. droga posiada „instalacje towarzyszące”np. odwadniające.

W tym miejscu przywołać należy treść §73 Rozdziału 3 – Budowle ziemne  Rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 24 czerwca 2022 r. w sprawie przepisów techniczno-budowlanych dotyczących dróg publicznych – cyt.:  Konstrukcję budowli ziemnej projektuje się w taki sposób, aby: przenosiła przewidywane obciążenia(„pryzmy ziemi” na strzelnicy w ogóle nie posiadają „konstrukcji i nie przenoszą żadnych obciążeń, ponieważ w najmniejszym stopniu nie uczestniczą w żadnym elemencie funkcjonowania obiektu – przypis własny); osiadania eksploatacyjne nie przekraczały 0,10 m, z wyjątkiem miejsca styku z drogowym obiektem inżynierskim, które projektuje się w sposób zapobiegający powstaniu uskoku” (na strzelnicy w Zimnodole nikt nie eksploatuje „pryzm ziemi” oraz pryzmy ziemi nie są częścią z jakimkolwiek „obiektem inżynierskim” – przypis własny); Konstrukcję budowli ziemnej pełniącej funkcję budowli przeciwpowodziowej lub związanej z taką budowlą projektuje się w taki sposób, aby zostały spełnione warunki techniczne określone w przepisach o budowlach hydrotechnicznych(pryzmy ziemi na strzelnicy nie pełnią funkcji budowli przeciwpowodziowej, więc nie ma w odniesieniu do zwykłych „pryzm ziemi” warunków technicznych zaprojektowania zwykłych pryzm ziemi – przypis własny).

Aby w ogóle można było zaprojektować „pryzmy ziemne” to zgodnie z prawem budowlanym, najpierw w ogóle musiałby spełniać kryteria „obiektu ziemnego” a następnie musiały by zostać określone minimalne warunki techniczno prawne w akcie wykonawczym do Ustawy Prawo budowlane – analogicznie do „obiektów ziemnych” przeciwpowodziowych lub drogowych (jak w przywołanym Rozporządzeniu Ministra Infrastruktury).

Legislator nigdy nie przewidział żadnych warunków techniczno prawnych stanowiących punkt odniesienia dla zaprojektowania „pryzm ziemi” na strzelnicy. Sens ubiegania się przez organy nadzoru budowlanego o wystąpienie o pozwolenia na budowę jest taki, że podstawowym elementem wniosku jest „projekt budowlany”, złożony przez inwestora.

Należy zadać więc pytania: a) w jaki sposób inwestor ma zaprojektować NIE „budowlę ziemną”, która b) NIE posiada regulacji techniczno prawnych, wedle których miałby być zaprojektowana?

 

8. Problematyka „wyłączeń” z prawa budowlanego na gruncie regulacji art. 29 Upb.

Można spotkać się w stanowiskiem nadzoru budowlanego (np. PINB w Olkuszu), iż strzelnice rzekomo wymagają uzyskania pozwolenia na budowę, ponieważ w art. 29 UPB, nie znajdują się na liście obiektów wyłączonych z obowiązku uzyskania pozwolenia na budowę. Warto więc odnieść się do tej wadliwej tezy. Przedmiotowa teza wyrażona została np. przez PINB w Olkuszu – str. 4 postanowienia),  i jest wadliwa na dwa różne sposoby:

  1. W art. 29 UPB legislator nie mógł dokonać wyłączenia „strzelnic” jako takich, ponieważ jak już wcześniej wykazano, że to nie „strzelnice” są są przedmiotem prawa budowlanego lecz ewentualne obiekty budowlane, znajdujące się na strzelnicach a same „strzelnice” nie są ani budynkami ani obiektami budowlanymi ani budowlami;
  2. Wyjątkiem są natomiast „strzelnice” kontenerowe (czyli tymczasowe obiekty budowlane) – i te strzelnice kontenerowe także nie zostały umieszczone w treści art. 29 UPB, ponieważ prawo budowlane wprost stanowi, że takie „tymczasowe” obiekty, nie podlegają obowiązkowi uzyskania pozwolenia na budowę, lecz zaledwie dopełnienia obowiązku „zgłoszenia” w zupełnie odrębnym trybie. Jest tak, ponieważ w tym konkretnym przypadku „kontener” jest „strzelnicą”.

Zatem wywodzenie przez nadzór budowlany twierdzenia, jakoby „strzelnica” podlegała prawu budowlanemu, ponieważ nie została wskazana w art. 29 UPB jest fałszywe, gdyż, trudno aby w art. 29 wskazano obiekt, który w ogóle nie spełnia kwantyfikatorów prawa budowli na gruncie prawa budowlanego i który nie jest instytucją prawa budowlanego. Przykładowo: „pryzmy ziemi” także nie zostały wskazane w art. 29 UPB, i z tego nie można wnioskować, że każda pryzma ziemi podlega obowiązkowi uzyskania pozwolenia na budowę; – luźno z sypane lub ułożone w pryzmy cegły, także nie zostały wskazane w art. 29 UPB, i z tego nie można wnioskować, że każda pryzma cegieł podlega obowiązkowi uzyskania pozwolenia na budowę; – luźno ułożone stosy drewna, także nie zostały wskazane w art. 29 UPB, i z tego nie można wnioskować, że każda pryzma drewna podlega obowiązkowi uzyskania pozwolenia na budowę. Przykładów takich można mnożyć bez końca i za każdym razem, będą tylko potwierdzały ogólną zasadę, że coś co w ogóle nie jest kategorią budowlaną (nie spełnia kwantyfikatorów budowli), nie może być wyłączone z prawa z obowiązku uzyskania pozwolenia na budowę, ponieważ obowiązkowi temu podlegają tylko te obiekty, które  s p e ł n i a j ą  kumulatywnie wskazane kwantyfikatory obiektu budowlanego lub budynku lub budowli.

Odmienne wnioskowanie byłoby kuriozalne – przykładowo – samolot stojący na strzelnicy lub zwykła pryzma ziemi lub pryzma śniegu także nie zostały wymienione w art. 29 UPB i nie można z tego wnioskować, że samolot, pryzma ziemi lub pryzma śniegu są budynkiem lub budowlą lub obiektem budowlanym – ponieważ nie spełniają żadnych cech / kwantyfikatorów budynku lub budowli lub obiektu budowlanego.

Niedopuszczalne zatem jest dokonanie fałszywego wnioskowania a contrario z art. 29. Wadliwość i fałszywość przywołanego wnioskowania niektórych organów nadzoru budowlanego polega na tym, że zgodnie z zasadami wykładni prawa, wnioskowania a contrario można dokonać wyłącznie w odniesieniu do obiektów prawnych (instytucji prawnych), tej samej kategorii (grupy). Np.: „do centrum miasta mogą wjechać wyłącznie samochody elektryczne”a contrario„nie mogą co centrum miasta wjechać samochody spalinowe” i nie można z tego wnioskować, że do centrum miasta nie mogą wejść piesi etc.

Wnioskowanie a contrario możliwe jest wyłącznie w odniesieniu do istniejącej w danym akcie prawnym k a t e g o r i ia nie do NIE istniejącej kategorii, co stanowi jawne naruszenie zasad wykładni prawa i działanie wprost na szkodę strony.

Organy nadzoru budowlanego nie mogą najpierw nie ustalić, czy „strzelnice” w ogóle są „kategorią prawa budowlanego” a następnie pomimo braku tego ustalenia stwierdzić, że skoro nie ma wśród wyłączeń tego czego nie ustaliły, to być może to coś, powinno „a contrario” stać się kategorią prawa budowlanego – co stanowi klasyczny – wręcz wzorcowy przykład zakazanego wnioskowania idem per idem.

Z faktu, że strzelnica nie jest kategorią prawa budowlanego, nie można wnioskować że nią jest, tylko dlatego, że nie ma jej w wykazie wyłączeń wskazanych w art. 29 UPB. Takie twierdzenie organów nadzoru budowlanego jest absurdalne.

 

9. Analiza problematyki rzekomo „kubaturowego charakteru strzelnicy otwartej”

Warto zastanowić się, czy „s  t r z e l n i c a” może posiadać „k u b a t u r ę” ? Można spotkać się z tezą, iż strzelnica posiada typu otwartego posiada charakter kubaturowy”, ponieważ jest „duża”. Można jednak w prosty sposób sfalsyfikować takie stanowisko:

a) teza jakoby „strzelnica” otwarta, mogła posiadać kubaturę – jest wprost sprzeczna z regulacjami polskiego prawa budowlanego, które wskazują w Rozporządzeniu Ministra Infrastruktury, z dnia 25 kwietnia 2012 r. w sprawie szczegółowego zakresu i formy projektu budowlanego,wyłącznie „budynki” posiadają kubaturę – kubatury zatem nie może posiadać teren otwarty – czyli „strzelnica typu otwartego”. Na dowód można przywołać: § 11. pkt. 2, ppkt. 1) przedmiotowego Rozporządzenia – cyt.: Opis techniczny, o którym mowa w ust. 1, sporządzony z uwzględnieniem § 7, powinien określać: 1)  przeznaczenie i program użytkowy obiektu budowlanego oraz, w zależności od rodzaju obiektu, jego charakterystyczne parametry techniczne, w szczególności: kubaturę, zestawienie powierzchni, wysokość, długość, szerokość i liczbę kondygnacji”;

b) dla „budowli” – w odróżnieniu od „budynków” – w ogóle nie ma normy (nie obowiązuje norma PN-ISO 9836: 1977) określającej „Właściwości użytkowe w budownictwie – Określenie i obliczenie wskaźników powierzchniowych i kubaturowych” na podstawie 8 ust. 2 pkt. 9. Rozporządzeniu Ministra Infrastruktury, z dnia 25 kwietnia 2012 r. w sprawie szczegółowego zakresu i formy projektu budowlanego.

Zatem zgodnie z polskim i unijnym prawem w ogóle nie można wyliczyć w sposób normatywny kubatury „obiektu budowlanego” (w tym budowli ziemnej).

Reasumując, w ogóle nie możliwe jest na gruncie regulacji polskiego prawa określenie kubatury otwartej przestrzeni strzelnicy oraz nie ma także normatywnego schematu wyliczenia kubatury dla „obiektów budowlanych” (ponieważ takowy został przewidziany wyłącznie dla „budynków” a nie dla obiektów budowlanych), pomijając fakt, że „pryzmy ziemi” na strzelnicy nie są jakimkolwiek „obiektem ziemnym” (co już wykazano), więc w ogóle nie podlegają obowiązkowi wyliczenia kubatury;

c) 11. pkt. 2, ppkt. 1) Rozporządzenia Ministra Infrastruktury, z dnia 25 kwietnia 2012 r. w sprawie szczegółowego zakresu i formy projektu budowlanego stanowi, że do projektu budowlanego należy dołożyć – cyt.: Opis techniczny, o którym mowa w ust. 1, sporządzony z uwzględnieniem § 7, powinien określać: 1) przeznaczenie i program użytkowy obiektu budowlanego oraz, w zależności od rodzaju obiektu, jego charakterystyczne parametry techniczne, w szczególności: k u b a t u r ę, zestawienie powierzchni, wysokość, długość, szerokość i liczbę kondygnacji”.

Zatem, warunkiem podstawowym normatywnego wyliczenia kubatury, jest prima facie ustalenie przeznaczenia i programu użytkowania obiektu – a pryzmy ziemi, które nie są kulochwytami, nie mają jakiegokolwiek przeznaczenia lub programu użytkowania. .

d) „pryzmy ziemi” (co do zasady) w ogóle nie biorą udziału w funkcjonowaniu strzelnicy – zatem w ujęciu formalnym nie stanowią części „strzelnicy”. „pryzmy ziemi” nie mają kubatury u ż y t k o w e j.

Egzemplifikację omówionego powyżej zagadnienia, stanowi postanowienie WINB w Krakowie, który powołując się na kubaturowy charakter strzelnicy, został zawezwany przez właściciela obiektu, do wyliczenia kubatury i wówczas okazało się że WINB uchylił się od ustalenia kubatury. WINB w Krakowie twierdził, że „strzelnica otwarta” jest obiektem kubaturowym – na dodatek organ twierdził, że jest to „całość techniczno użytkowa” – więc „całość” na którą powołuje się WINB musi posiadać jakąś kubaturę ale jednocześnie WINB w Krakowie (podobnie jak wcześniej PINB Olkuszu) nie potrafili jej podać. WINB w Krakowie uniknął podania kubatury strzelnicy, twierdząc, że strzelnica jeszcze nie została ukończona, zatem nie da się podać kubatury :)))  wbrew fałszywemu twierdzeniu WINB nie chodziło jednak o podanie kubatury ewentualnej przyszłej strzelnicy lub przyszłych „pryzm ziemi” – lecz już istniejącej strzelnicy i tych „pryzm, ziemi”, które już zostały stwierdzone w toku postępowania przez WINB. Można wyrazić uzasadnione przekonanie, iż WINB unikał podania „kubatury” obiektu, ponieważ każdy rozumie, że „strzelnica otwarta” nie ma kubatury a jednocześnie organ zauważył, że „pryzmy ziemi” (jak sam je określił), nie posiadają „przeznaczenia” (bo nie są kulochwytami) oraz „programu użytkowania” (bo po prostu w żaden sposób nie są użytkowane) a także nie mają „instalacji wspomagających użytkowanie”.

Konkludując, przedmiotowy wątek, w żadnym wypadku:

a) nie da się bronić tezy, jakoby „strzelnica” typu otwartego mogła posiadać kubaturę;

b) nie da się bronić tezy, jakoby „pryzmy ziemi” posiadały kubaturę jako nie obiekt budowlany, jeśli nie posiadają „przeznaczenia”; „programu użytkowania”, „instalacji wspomagających użytkowanie” oraz jeśli nie zostały „wzniesione z wykorzystaniem wyrobów budowlanych” – a jako ewentualne „budowle ziemne” d o d a t k o w o, musiałyby jeszcze posiadać „fundament” aby stanowić „całość użytkową”.

10. Problematyka „budowli ziemnych” w odniesieniu do strzelnic „otwartych”.

 

10.1. Problematyka mylnych interpretacji orzecznictwa Sądów Administracyjnych w odniesieniu do strzelnic otwartych, traktowanych jako „budowle ziemne”.

Często organy kontrolne PINB lub niektóre (rzadziej) WINB oraz niektórzy autorzy publikacji internetowych, mylnie powołują się na orzecznictwo sądów, sugerując, iż WSA lub NSA, rzekomo orzekają, iż strzelnice „otwarte”, powstałe w trybie art. 3 pkt. 1) Upb, są traktowane jako „budowle ziemne” i z tego tytułu rzekomo miałyby podlegać obowiązkowi uzyskania pozwolenia na budowę – nic bardziej mylnego (!), takie twierdzenie jest oparte na niezrozumieniu treści orzeczeń o ogólnie regulacji prawa budowlanego.

 

10.1.1. Analiza orzeczenia Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego W Białymstoku z 15 kwietnia 2010 r. (sygn. II SA/Bk 54/10, LEX nr 619895)

Niektórzy urzędnicy przywołują np. wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Białymstoku z 15 kwietnia 2010 r. (sygn. II SA/Bk 54/10, LEX nr 619895). Należy już na wstępie zaznaczyć, że dokładna analiza przywołanego wyroku, świadczy o czymś zgoła odmiennym iż powszechnie przyjęło się uważać, ponieważ wyrok ten odnosi się do zupełnie innego przypadku, niż ten o którym mowa w art. 3 pkt. 1) Upb. W przywołanym wyroku odnoszącym się do budowy konstrukcji oporowej (prawdopodobnie przy budowie drogi), doszło bowiem do nawiezienia spoza działki „macierzystej” materiału ziemnego / kruszywa, które było przedmiotem obrotu handlowego (czyli stało się produktem budowlanym) i  zostało trwale wbudowane w nasyp, pozostający w związku z właściwą robotą budowlaną – budowy drogi na którą należało uzyskać pozwolenie na budowę.

Taka sytuacja nie ma nic wspólnego, z usypaniem na strzelnicach nasypów z gruntu pochodzącego z rodzimej działki (!), w trybie art. 3. pkt. 1) Upb. Sąd słusznie zauważył, że w tym konkretnym przypadku, przedmiotem budowy były „konstrukcje oporowe i dowiezienie „zewnętrznego” kruszywa (ziemi), które zostało uprzednio „wprowadzone do obrotu” w trybie art. 2 pkt. 1) Rozporządzenia 305/2011 UE, a następnie zostało wbudowane trwale we właściwą strukturę „konstrukcji oporowej”, wyczerpało przesłanki budowli.

Jeszcze prościej mówiąc, sąd orzekł, że:

  1. kruszywo (ziemia) pochodziło spoza obiektu (działki);
  2. zostało wprowadzone do obrotu gospodarczego;
  3. zostało dostarczone na budowę celem wbudowania w większą strukturę budowlaną a dokładnie w „konstrukcję oporową”;
  4. zostało wbudowane trwale w inny obiekt budowlany.

Warto w tym miejscu przytoczyć fragment treści uzasadnienia przedmiotowego wyroku sądu – cyt.: „Wykonywanie obiektu budowlanego (budowa) ziemnych konstrukcji oporowych, mających być zabezpieczeniem przed osuwaniem się ziemi, nie zostało zakwalifikowane ani jako zwolnione z obowiązku uzyskania pozwolenia na budowę, ani z obowiązku zgłoszenia, zatem ma do nich zastosowanie art. 28 ust. 1 p.b. i obowiązek uzyskania pozwolenia na budowę.”

Jak widać, chodzi o zupełnie odmienny przypadek, niż stworzenie strzelnicy z nasypów ziemnych w kontekście art. 3 pk. 1) Upb., który stanowi, że aby można było mówić o budowli, to musi ona być wzniesiona z „wyrobów budowlanych”, a wyroby budowlane muszą zostać  „wyprodukowane i wprowadzone do obrotu w celu trwałego wbudowania w obiektach budowlanych lub ich częściach”. Jak już ustalono, ziemia przesunięta z działki macierzystej a nie zewnętrznej, nie jest ani wyprodukowana (nie jest wydobyta, nie jest przesiana), nie jest wprowadzona do obrotu, nie jest wbudowana w celu trwałego w obiektach budowlanych – nasyp ziemny zalegający na gruncie, z natury rzeczy nasyp nie jest trwale związany z gruntem, ponieważ w każdej chwili może zostać przesunięty, bez żadnych szczególnych zabiegów (nie ma fundamentów, nie jest wbudowany w strukturę ziemi ect.).

W tym miejscu sąd de facto słusznie zauważył, że w tym konkretnym przypadku nadano masie ziemnej funkcję „konstrukcji oporowej”, zabezpieczającej przed przesuwaniem ziemi. Tymczasem nasypy ziemne na strzelnicy otwartej tak naprawdę nie pełnią żadnej funkcji (jeśli przed nimi znajdują się kulochwyty przenośne w dowolnej formie np.: opon, bloczków balistycznych ect.).

Jest niesłychanie ważne, aby zrozumieć, że obecne przepisy pozwalają zorganizować strzelnicę w szczerym polu, jeśli tylko we wskazanym miejscu, znajdą się „kulochwyty”. Aby jeszcze lepiej to zobrazować, można sobie wyobrazić 100 hektarowe puste pole. Jeśli na jego środku umiejscowimy kulochwyt z opon – to będziemy mieli w 100% legalną strzelnicę (o ile oczywiście kulochwyt będzie umiejscowiony zgodnie z załącznikiem graficznym do wniosku o zatwierdzenie regulaminu wzorcowego strzelnicy), pomimo, że nie będzie na takiej strzelnicy ani jednego nasypu.

Chociaż czasami niektórym urzędnikom ciężko jest to sobie wyobrazić, to nasyp ziemny co do zasady nie pełni żadnej funkcji na strzelnicy typu otwartego – ponieważ co do zasady nie jest kulochwytem. Często nasyp jest konsekwencją niwelacji gruntu a czasami co najwyżej oddziałuje psychologicznie na otaczających mieszkańców, którzy dzięki temu odczuwają większe poczucie spokoju i bezpieczeństwa.

Niektórym trudno jest sobie wyobrazić, że na strzelnicach typu otwartego mogło by nie być nasypów, jako kulochwytów ale wystarczy aby do świadomości dotarło, że w Polsce poluje dosłownie codziennie 123 tysiące myśliwych, którzy polowania realizują bez żadnego kulochwytu, w odległości zaledwie kilkudziesięciu metrów od domostw i co więcej, strzelają do celów ruchomych, z broni często de facto wyborowej o bardzo dużym zasięgu (często ponad 1 km).

Zatem, nasypy ziemne na strzelnicach wynikają ze swoistego rodzaju tradycji formowania strzelnic, pomimo, że w praktyce nie pełnią funkcji kulochwytu ale oczywiście nie można wykluczyć przypadków strzelnic na których nasypy mogą pełnić funkcję kulochwytu, choć takie działanie wydaje się to mało racjonalne, z uwagi na trudności z odzyskaniem cennych metali.

Słusznie zatem orzekł Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z 30 października 2018 r. sygn. II OSK 2688/16, twierdząc, że przez „budowlę ziemną” należy rozumieć wytwory ludzkiej działalności, nie będące budynkiem lub obiektem małej architektury wykonane w ziemi lub z ziemi (gruntu lub podobnego materiału). Taka „budowlamusi mieć charakter kubaturowy, być widoczna, istnieć w kategoriach obiektywnych i co ważne spełniać jakąś rolę, stanowiąc całość techniczno-użytkową.

Bardzo słusznie zauważył NSA, że o „budowli ziemnej” możne być mowa tylko wówczas gdy:

  1. w ogóle mamy do czynienia z „budowlą” (zgodnie z zakresem definicji legalnej „budowli” opisanym powyżej);
  2. gdy „spełnia jakąś rolę”;
  3. jest całością techniczno – użytkową (w rozumieniu np.: Rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 24 czerwca 2022 r. w sprawie przepisów techniczno-budowlanych dotyczących dróg publicznych).

A contrario z powyższego orzeczenia NSA wynika, że strzelnice typu „otwartego”, powstałe w trybie art. 3 pkt. 1) Upb, w obrębie których usytuowane są nasypy ziemne, z gruntu rodzimego:

– po pierwsze nie są budowlami (a NSA wyraźnie odniósł się do instytucji prawnej „budowli”),

– po drugie, jeśli nie pełnią funkcji kulochwytów, to nie pełnią żadnej funkcji (co najwyżej funkcję ogrodzenia jeśli tak zostaną zadeklarowane przez właściciela strzelnicy – mogą ale wcale nie muszą tak zostać zadeklarowane);

– po trzecie, nie stanowią całości techniczo – użytkowej, ponieważ  w ogóle nie pełnią funkcji użytkowej a ponadto, co równie ważne, warto wiedzieć, że nie wszystkie nasypy podlegają obowiązkowi wykonania projektu budowlanego.

O tym, które nasypy wymagają wykonania projektu budowlanego i stanowią „całość techniczno – użytkową” stanowi np.: Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 24 czerwca 2022 r. w sprawie przepisów techniczno-budowlanych dotyczących dróg publicznych (Dz.U.2022.0.1518).

Innymi słowy aby w ogóle można było mówić o całości techniczno – użytkowej, to musi istnieć normatywny wzorzec powstania (zaprojektowania) i odbioru takiego obiektu. Dokładnie tak jest w odniesieniu do nasypów przy budowie dróg i autostrad, ponieważ „Rozdział 3 – Budowle ziemne” w paragrafie 73 i 74 przywołanego rozporządzenia reguluje w jakich przypadkach i na jakich warunkach muszą zostać wykonane projekty i odbiory tych konkretnych (drogowych) „budowli ziemnych”.

Brak jest natomiast jakichkolwiek analogicznych norm prawnych w odniesieniu do zasad projektowania i odbiorów nasypów ziemnych, powstałych na warunkach art. 3 pkt. 1 Upb.  

Analogicznie do poprzednich, stanowi kolejny wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 20 listopada 2003 r. sygn. akt II SA/Gd 1828/00, z 16 marca 2017 r. sygn. akt II OSK 1811/15, z 12 czerwca 2018 r. sygn. akt II OSK 1806/16, definiując pojęcie „budowli ziemnej”. W okolicznościach rozpoznawanej sprawy Sąd uznał, że nawiezienie 1000 m3 ziemi, mające na celu zlikwidowanie uskoku oraz zmniejszenie nachylenia terenu działki w stronę pasa drogowego stanowi całość techniczno-użytkową, a więc jest budowlą ziemną.

Pełna zgoda, ponieważ w wskazanym przypadku:

  1. powstała „budowla ziemna” w rozumieniu „Rozdziału 3 – Budowle ziemne”§ 73 i § 74 Rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 24 czerwca 2022 r. w sprawie przepisów techniczno-budowlanych dotyczących dróg publicznych;
  2. istniała „budowla” właściwa w postaci drogi w którą „wbudowano” kruszywo;
  3. wbudowanie kruszywa miało charakter „trwały”;
  4. kruszywo zostało wydobyte z innej działki i w pewnym stopniu wyprodukowane;
  5. kruszywo było przedmiotem obrotu (ktoś je wydobył, sprzedał, ktoś inny je kupił i wmontował trwale w budowlę);
  6. wbudowanemu kruszywu nadana została określona funkcja.

Dosłownie żadna z powyższych zmiennych nie występuje w przypadku przytłaczającej większości strzelnic „otwartych”, zatem powoływanie się na przywołane orzeczenia, stanowią poważne nieporozumienie i świadczą o całkowitym niezrozumienia ich treści oraz sensu.

 

10.1.2. Analiza orzeczenia Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu w sprawie II SA/Wr 152/20 z 14 maja 2020 r (LEX nr 3025516)

Warto przywołać kolejne orzeczenie – WSA dotyczące stricte strzelnicy typu otwartego, w którym sąd słusznie rozstrzygnął, że w tym konkretnie rozstrzyganym przypadku, strzelnica dlatego podlega regulacjom prawa budowlanego, ponieważ została zorganizowana także z wykorzystaniem wyrobów budowlanych, które na trwałe zostały złączone z gruntem. Sąd wyjaśnia, że obiekt powstał z wykorzystaniem wiat metalowych, które na trwałe zostały przytwierdzone śrubami do fundamentów a cała powierzchnia gruntu strzelnicy została na trwałe wykostkowana. Zatem słusznie zauważył WSA, że w tym konkretnym przypadku strzelnica podlega prawu budowlanemu, ponieważ zostały spełnione kwantyfikatory art. 3 pkt. 1 Ustawy Prawa budowlanego i art. 2 pkt. 1 Rozporządzenia 305/2011 UE, czyli obiekt został:

  1. wzniesiony także z wykorzystaniem wyrobów budowlanych (stal na wiaty, śruby, kostka brukowa, beton, fundamenty betonowe ect.);
  2. wyroby budowlane były przedmiotem obrotu gospodarczego (art. 2 pkt. 1 Rozporządzenia 305/2011 UE);
  3. wyroby budowlane zostały trwale połączone z gruntem;
  4. wały pełniły funkcję kulochwytów.

Zatem WSA we Wrocławiu, słusznie rozstrzygnął w przedmiotowym przypadku. Sąd stwierdził, iż – cyt.: „W toku prowadzonego z urzędu postępowania ustalono, że w miesiącach VIII-IX 2018 r. skarżący na terenie działki nr (…) wykonał strzelnicę otwartą posiadającą trzy strefy strzelań (100 m, 55 m, 30 m) otoczone wałami ziemnymi, z wykorzystaniem drewnianej przesłony pionowej i wiaty wykonanej ze stalowych słupków posiadającej dach jednospadowy konstrukcji drewnianej, kryty blachą trapezową, pełniącej funkcję zadaszenia stanowisk strzeleckich (wiata trwale połączoną z gruntem za pomocą śrub stalowych przykręconych do stóp fundamentowych).”

Zgodnie z prawem budowlanym, w tym konkretnym przypadku, wiata z mocy prawa podlega obowiązkowi zgłoszenia do nadzoru budowlanego a fundament podlega obowiązkowi uzyskania pozwolenia na budowę – zatem bezapelacyjnie powstała budowla, podlegająca nadzorowi budowlanemu.

Powyższe orzeczenia NIE MAJĄ ŻADNEGO ZASOTSOWANIA do strzelnic typu otwartego wzniesionych bez wykorzystania jakichkolwiek wyrobów budowlanych (np., strzelnica w Zimnodole koło Olkusza) na których nasypy z lokalnej ziemi nie pełnią żadnej funkcji a w szczególności nie pełnią funkcji kulochwytów a ponadto nie ma żadnych innych elementów, wzniesionych z wyrobów budowlanych.

Dlatego słusznie zauważył GUNB i Minister Rozwoju, iż takie typy strzelnic, w ogóle nie podlegają prawu budowlanemu, co a contrario potwierdza przywołane orzecznictwo NSA i WSA.

Zatem, przywoływane orzeczenia wzmacniają jedynie wykładnię prawną, poczynioną przez Departament Prawny Głównego Urzędu Nadzoru Budowlanego lub Ministerstwo Rozwoju, lub MSWiA.

 

10.1.3. Analiza orzeczenia Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach z 5 listopada 2018 roku (sygnatura ISA/GI 453/18) potwierdzająca, iż obiekt budowlany lub budynek może powstać wyłącznie z „wyrobów budowlanych” a więc konstrukcja nie powstała z wyrobów budowlanych nie jest ani budynkiem ani budowlą ani obiektem budowlanym.

WSA w Gliwicach, przesądził w sprawie dotyczącej podstawy opodatkowania budowli, iż aby w ogóle mogła powstać podstawa opodatkowania budynku lub budowli, to w ogóle musi powstać budynek lub budowla, który może zostać wzniesiony wyłącznie z „wyrobów budowlanych”, których definicja legalna została uregulowana w art. 2 pkt. 1 Rozporządzenia 305/2011 UE. Dalej WSA w Gliwicach słusznie stwierdził, iż przywołany przepis unijny co prawda nie określa wprost rodzajów wyrobów budowlanych ale – jak zauważył WSA – cytat: można posiłkować się treścią „Komunikatu Komisji w ramach wykonania rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 305/2011 z dnia 9 marca 2011 r. ustanawiającego zharmonizowane warunki wprowadzania do obrotu wyrobów budowlanych i uchylającego dyrektywę Rady 89/106/EWG” Dz.Urz.UE.C Nr 54, str. 80 (komunikat zawiera wykaz norm dla wskazanych tam wyrobów budowlanych) do wyrobów budowlanych można zaliczyć takie wyroby jak: cement, szkło w budownictwie, płyty płaskie włóknisto-cementowe, asfalty i lepiszcza asfaltowe, kruszywa do betonu. Oprócz tego wyrobem budowlanym są „wyprodukowane” jednorodne wyroby takie jak: kotły grzewcze na paliwa stałe, stałe pionowe znaki drogowe, wkłady kominkowe wraz z kominkami otwartymi na paliwa stałe, bramy, metalowe siatki, narożniki i listwy podtynkowe, żaluzje, hydranty przeciwpożarowe podziemne i nadziemne, wanny do użytku domowego, grzejniki.

Do wyrobów budowlanych zaliczone zostały także często skomplikowane pod względem technicznym zestawy takie jak: stałe urządzenia gaśnicze – podzespoły urządzeń tryskaczowych i zraszaczowych, urządzenia do sterowania ruchem drogowym – świetlne urządzenia ostrzegawcze i sygnalizacyjne, zawory napowietrzające do systemów kanalizacyjnych, kontenerowe i/lub montowane na miejscu przydomowe oczyszczalnie ścieków, autonomiczne czujki dymu, zestawy śrubowe do połączeń niesprężanych, centrale sygnalizacji pożarowej.

Omawiana definicja „wyrobu budowlanego” wskazuje, że o zaliczeniu wyrobu lub zestawu do kategorii wyrobów budowlanych decyduje cel, w którym został wyprodukowany i wprowadzony do obrotu, oraz właściwości wyrobu (zestawu).

Celem tym jest trwałe wbudowanie w obiekcie budowlanym. Jednocześnie jego właściwości mają mieć wpływ na właściwości użytkowe obiektu budowlanego” – koniec cytatu z uzasadnienia wyroku WSA.

A contrario, opierając się na przedmiotowym wyroku WSA, nasyp ziemny powstały z lokalnych mas ziemi, która nie została wyprodukowana, wytworzona ani nie została wbudowana w obiekt budowlany nie jest „wyrobem budowlanym” a zatem nasyp ziemny nie może stanowić ani budynku ani budowli, ponieważ nie został zdaniem WSA osiągnięty podstawowy „cel” – jakim jest konieczność wbudowania wyrobu budowlanego w jakikolwiek obiekt budowlany.

Ponadto, jak słusznie zauważył WSA w Gliwicach, w w treści Komunikatu Komisji w ramach wykonania rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 305/2011 z dnia 9 marca 2011 r. ustanawiającego zharmonizowane warunki wprowadzania do obrotu wyrobów budowlanych i uchylającego dyrektywę Rady 89/106/EWG” Dz.Urz.UE.C Nr 54, na str. 80 nie wymieniono ziemi jako wyrobu budowlanego, który mógłby zostać wprowadzony do obrotu (zresztą – ziemia musiałaby uprzednio być przedmiotem obrotu, aby w ogóle można było rozpocząć rozważania nad zasadnością uznania jej za wyrób budowlany – a jak wiadomo, lokalne masy ziemi nie są przedmiotem „wprowwadzenia do obrotu”).  

Następnie WSA W Gliwicach słusznie zauważył, że pominięcie przez organ kontrolujący treści art. 3 pkt. 1 Upb oraz art. 2 pkt. 1 Rozporządzenia 305/2011 UE, stanowi cyt.: „zaniechanie (…) które mogło mieć istotny wpływ na wynik sprawy w rozumieniu art. 145 § 1 pkt 1 lit. c) ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi”.  Inaczej mówiąc – WSA w Gliwicach zarzucił organowi, iż wymierzył podatek od budynku ale uprzednio organ nie ustalił, czy w ogóle powstał budynek lub budowla lub obiekt budowlany.

i dalej WSA pisze w uzasadnieniu – cyt.: „Zdaniem Sądu, Kolegium powinno było rozważyć omawianą zmianę w sposób kompleksowy tym bardziej, że w innej decyzji wobec tego samego podatnika, stwierdziło – jak podaje strona – że „Brak jakichkolwiek ustaleń faktycznych czy w sprawie opodatkowano obiekty wzniesione z użyciem „wyrobów budowlanych”, a jeśli tak to w jakiej części oraz ewentualnie brak poczynienia w tym kontekście rozważań, czy taki obiekt może w całości, czy tylko w części wzniesionej z tychże wyrobów, zostać uznany za budowlę w rozumieniu art. 3 pkt 1 Prawa budowlanego i w konsekwencji w rozumieniu art. 1a ust. 1 pkt 2 ustawy o podatkach i opłatach lokalnych, zdaniem Kolegium stanowi naruszenie art. 122, 187 § 1, art. 191 Ordynacji podatkowej oraz art. 210 § 4 Ordynacji podatkowej”.

Analogicznie sytuacja wygląda w odniesieniu do strzelnic, w odniesieniu do których w pierwszej kolejności PINB/WINB musi ustalić, czy nasypy ziemne lub jakiekolwiek inne elementy strzelnicy w ogóle powstały z wyrobów budowlanych, które stały się przedmiotem obrotu gospodarczego i które zostały wbudowane trwale w jakikolwiek inny obiekt budowlany lub budowlę.

Przywołane orzeczenie WSA w Gliwicach, de facto potwierdza per analogiam, iż strzelnice typu otwartego, powstałe wyłącznie z przesunięcia lokalnych mas ziemnych i bez wykorzystania wyrobów budowlanych, w ogóle nie są ani budynkami ani budowlami ani obiektami budowlanymi i nie podlegają prawu budowlanemu oraz nadzorowi budowlanemu.

 

10.1.4. Analiza orzeczenia Naczelnego Sądu Administracyjnego z 2 marca 2021r  (sygnatura II OSK 3344/20) w powiązaniu do wyroku WSA II SA/Gl 83/20 – Wyrok WSA w Gliwicach z 2020-09-02

Warto przywołać przedmiotowe orzeczenie NSA, ponieważ stanowi ono istotne wyjaśnienie problematyki organizacji strzelnic typu otwartego i często bywa mylnie interpretowane przez urzędników PINB / WINB – lecz gdy podda się je dokładnej analizie to okazuje się, iż potwierdza ogólną zasadę, iż strzelnice typu otwartego, wzniesione z lokalnych mas ziemi, co do zasady nie stanowią obiektu budowlanego ani budowli. Dla porządku należy zaznaczyć, iż NSA nie potrafił wyjaśnić w uzasadnieniu, dlaczego w ogóle dokonuje oceny celu przeznaczenia nasypów ziemnych – skoro w ogóle nie zostały one ani wzniesione z wyrobów budowlanych ani nie zostały wyprodukowane ani wbudowane w jakikolwiek obiekt budowlany – lecz pomijając ten kluczowy aspekt uzasadnienia orzeczenia – sąd wskazał, iż aby w ogóle można było mówić o obiekcie budowlanym lub budowli, to obiekt taki musiałby pełnić określony „cel” – np.: nasyp ziemny musiałby być kulochwytem.

Rzecz w tym, że co do zasady, nasypy ziemne na strzelnicach otwartych de facto nie pełnią żadnej funkcji, ponieważ co do zasady kulochwyt (np. z opon wypełnionych ziemią, które nie są wyrobem budowlanym) stanowi na strzelnicach odrębny element. Nota bene, nikomu nie opłaca się czynić kulochwytu z nasypów ziemnych, ponieważ „metale kolorowe” są zbyt cenne aby bezpowrotnie „topić” je w nasypach ziemnych. Z tego powodu oczywiste jest, że nasypy ziemne co do zasady nie stanowią kulochwytów, aczkolwiek nie można wykluczyć, iż są wyjątki strzelnic na których nasypom nadano taką rolę.

W konsekwencji co do zasady nasypy ziemne nie pełnią jakiejkolwiek funkcji na strzelnicy. W tym miejscu warto przypomnieć, że zgodnie z art. 46 Ustawy o broni i amunicji – strzelnicę może stanowić dowolna niczym nie ogrodzona powierzchnia, która posiada jakiekolwiek urządzenie (np. „łapacz” lub kulochwyt dowolnej konstrukcji z opon, drewna, bloczków balistycznych gumowych, worków z ziemią ect.). Wały ziemne same w sobie nie muszą i w praktyce najczęściej nie stanowią kulochwytu a zatem nie pełnią żądnej funkcji, na strzelnicy omawianego typu.

 

10.1.5. Analiza orzeczenia Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego W Białymstoku z 02 września 2020 r. (sygn. II SA/Gl 83/20 – Wyrok WSA w Gliwicach)

Jeszcze inny przypadek organizacji strzelnicy rozstrzygał WSA w Gliwicach, który rozstrzygnął, iż w tym konkretnym przypadku nasypowi ziemnemu (który z mocy Ustawy nie jest ani budynkiem ani budowlą), właściciel nowo organizowanej strzelnicy nadał (zadeklarował) „funkcję kulochwytu” w rozumieniu Rozporządzenia Ministra Ochrony Środowiska z dnia 4 kwietnia 2000 r w sprawie wymagań w zakresie ochrony środowiska dotyczących budowy i użytkowania strzelnic, które stanowi, w par. 5.1. że: „na strzelnicy, nie będącej budynkiem lub nie znajdującej się w budynku, na której wykorzystywana jest amunicja zawierająca pociski ołowiane, należy wierzchnią warstwę ziemi okresowo oczyszczać (…)”.

Zatem, (być może można) a contrario wywnioskować, legislator w akcie wykonawczym założył, iż nasyp ziemny może pełnić funkcję kulochwytu – i z tego WSA wydedukował, iż w niektórych przypadkach nasypy ziemne mogą pełnić funkcję kulochwytu – czego nie można wykluczyć w niektórych przypadkach – ale co do zasady nie ma miejsca na przytłaczającej większości strzelnic, ponieważ jak już wcześniej zauważono, kulochwyty stanowią odrębny element, usytuowany na ziemi – nie są związane z gruntem, najczęściej są wykonane z opon napełnionych ziemią lub gumowych bloczków balistycznych lub worków z granulatem balistycznym ect.

Po prostu, dla administratora strzelnicy, nieopłacalne jest jakiekolwiek bezpowrotne „topienie” czubków amunicji w zwałowiskach ziemi i z tego powodu wykorzystuje się odrębne kulochwyty. Jakkolwiek wydawałoby się to dziwne osobom „spoza branży”, to w praktyce nasypy zimne nie pełnią żadnej funkcji poza byś może estetyczną i „kulturową” (wynikającą z wieloletnich nawyków organizacji strzelnic).

W gruncie rzeczy, zgodnie z art. 48 Ustawy o broni u amunicji, dla organizacji strzelnicy typu otwartego w ogóle NIE JEST WYMAGANY JAKIKOLIWEK NASYP ZIEMNY – wystarczy aby na środku dowolnej przestrzeni (pola, łąki ect.), postawić dowolne kulochwyty balistyczne, które uniemożliwią „uciekanie” wystrzelonej amunicji poza obrys zaznaczonej przestrzeni / działki strzelnicy – i będzie ona w pełni legalna (po zatwierdzeniu regulaminu strzelnicy).

W tym miejscu warto zauważyć, jeszcze jedną kluczową kwestię, otóż art. 48 Ustawy o broni i amunicji jasno wskazuje, iż nie do wszystkich typów strzelnic mają zastosowanie przepisy Rozporządzenia Ministra Ochrony Środowiska z dnia 4 kwietnia 2000 r w sprawie wymagań w zakresie ochrony środowiska dotyczących budowy i użytkowania strzelnic a jedynie wyłącznie do tych strzelnic, które są w ogóle „budowane”.

Treść art. 48 brzmi – cyt.: Minister właściwy do spraw klimatu w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw środowiska określi, w drodze rozporządzenia, wymagania w zakresie ochrony środowiska dotyczące budowy i użytkowania strzelnic.

Zatem, po pierwsze, wbrew temu co napisał w uzasadnieniu WSA w Gliwicach, jest dokładnie odwrotnie niż twierdzi WSA, ponieważ przepis art. 48 wcale nie stanowi, że strzelnice muszą być wyłącznie „budowane”, lecz przepis stanowi coś dokładnie odwrotnego, że JEŚLI W OGÓLE STRZELNICE SĄ BUDOWANE, to wówczas mają do nich zastosowanie przepisy w zakresie do ochrony środowiska.

Jeśli więc, strzelnice nie są budowane, to a contrario w ogóle nie mają do nich zastosowania przepisy o ochronie środowiska – cyt.:  Minister (…) określi, w drodze rozporządzenia, wymagania w zakresie ochrony środowiska dotyczące budowy i użytkowania strzelnic” – czyli wyłącznie tych, które są budowane i użytkowane.

O takiej interpretacji przesądza wykładnia językowa oraz zastosowany spójnik „i”. Czyli kumulatywnie musi wystąpić budowa i użytkowania, aby zastosowanie mogło posiadać przywołane Rozporządzenie Ministra Środowiska. Do pozostałych strzelnic (czyli nie „budowanych”), w ogóle nie ma zastosowania Rozporządzenie Ministra Środowiska.

Jest tak, ponieważ zgodnie z obowiązującymi zasadami wykładni prawa – nie wolno odczytać przedmiotowego zdania jako „budowy lub użytkowania” (alternatywa łączna). Istnieje natomiast definicja legalna „budowy” – którą określiła Ustawa prawo budowlane. W myśl (art. 3 pkt. 6) i 7) Upb, ponieważ przywołana definicja legalna prawa budowlanego stanowi, że – cyt.: „budowa” – należy przez to rozumieć wykonywanie obiektu budowlanego w określonym miejscu, a także odbudowę, rozbudowę, nadbudowę obiektu budowlanego;

W konsekwencji z treści art. 48 Ustawy o broni i amunicji wprost wynika, że rozporządzenia Ministra Ochrony Środowiska z dnia 4 kwietnia 2000 r w sprawie wymagań w zakresie ochrony środowiska dotyczących budowy i użytkowania strzelnic ma zastosowanie wyłącznie do tych przypadków, w których w których w ogóle strzelnica powstałą w wyniku procesu budowlanego w rozumieniu definicji legalnej „budowy”.

Konkludując omawiany wyrok WSA, sąd uznał, iż nasyp jest zdaniem sądu budowlą (co jest oczywistym wynikiem błędu wykładni prawa), ponieważ właściciel strzelnicy nadał nasypowi (a dokładnie zadeklarował nasyp) funkcję kulochwytu.

A contrario z wyroku wynika, że jeśli nie nadaje się nasypowi funkcji kulochwytu lub innej funkcji, wówczas w ogóle nie może być mowy o powstaniu budowli lub obiektu budowlanego (o ile nasyp nie powstał z wyrobów budowlanych).

 

10.1.6. Analiza orzeczenia (Postanowienie) Sądu Rejonowego w Wejherowie z dnia 21 lutego 2020 roku (Sygn. Akt II K 847/19) 

Warto w tym miejscu przywołać orzeczenie sądu karnego, potwierdzające, iż co do zasady strzelnice typu otwartego nie podlegają prawu budowlanemu i nadzorowi budowlanemu – cyt.: Według art. 3 ust. 1 ustawy prawo budowlane przez obiekt budowlany należy rozumieć budynek budynek, budowlę (…) wzniesiony z użyciem wyrobów budowlanych. Z dowodów zgromadzonych podczas postępowania jednoznacznie wynika to, że prace na przedmiotowej działce nr (…) polegały jedynie na usypaniu wałów przy wykorzystaniu tam zgromadzonego gruntu. Zostało także ustalone, iż roboty na tej działce nie posiadają żadnych instalacji i nie zostały wykonane z użyciem wyrobów budowlanych. Były jedynie robotami ziemnymi polegającymi na zmianie naturalnego ukształtowania terenu. Dlatego Powiatowy Inspektor Nadzoru Budowlanego W Wejherowie umorzył postępowanie w sprawie strzelnicy (…)uznając, iż badany obiekt nie jest obiektem budowlanym w rozumieniu definicji obiektu budowlanego zawartej w prawie budowlanym, jednocześnie uznając, iż wzniesienie strzelnicy nie wymagało niepozwolenia na budowę. (…) Wobec powyższego orzeczono i umorzeniu postępowania.

 

10.1.7. Analiza orzeczenia (Postanowienie) Sądu Okręgowego w Gdańsku z 19 sierpnia 2021r (Sygn. Akt V Kz 908/21)

Należy przywołać także rozstrzygnięcie sądu karnego w Gdańsku (rozstrzygające w sprawie) – cyt.: „(…)  zostały usypane jedynie wały, co należy zakwalifikować jako roboty ziemne polegające na zmianie naturalnego ukształtowania terenu. Na terenie działki nie stwierdzono żadnych elementów infrastruktury strzelnicy, takich jak wiat strzelniczych, miejscowych utwardzeń terenu, instalacji. Nadto stanowisko to jest zgodne z opinią Głównego Urzędu Nadzoru Budowlanego z dnia 3 grudnia 2018 roku, sygn. DPR.022.739.2018, którego fragment brzmi: obecnie art. 3 pkt 1 ustawy – Prawo budowlane (…) Strzelnica, która nie spełnia powyższej definicji nie jest obiektem budowlanym i znajduje się poza zakresem kompetencji nadzoru budowlanego. (Organ – przyp.) zupełnie zignorował przedstawione stanowisko” – Sąd Okręgowy ostatecznie oddalił skargę urzędu na korzyść właściciela strzelnicy.

Zatem, ze wszystkich przywołanych orzeczeń sądów wynika a contrario, iż co do zasady, strzelnice typu otwartego, powstałe z przesunięcia lokalnych mas ziemnych powodujących zmianę ukształtowania terenu NIE podlegają prawu budowlanemu i nie podlegają jurysdykcji nadzoru budowlanego – wyjątkiem są te strzelnice, na których powstałą infrastruktura budowlana np.: betonowe fundamenty, mury oporowe lub inna infrastruktura, wzniesiona z wyrobów budowlanych.

 

10.2. Problematyka wykładni prawa w odniesieniu do instytucji „budowli ziemnych”.

Zaskakiwać może, iż Ustawa prawo budowlane nie definiuje pojęcia „budowla ziemna”.

Zgodnie z art. 87 Konstytucji RP, źródłem prawa są Ustawy i rozporządzenia (krajowe oraz unijne).

Zatem, zgodnie z zasadą legalizmu wyrażoną w art. 7 Konstytucji, która nakłada na organy państwowe obowiązek działania zgodnie z obowiązującymi przepisami kompetencyjnymi, interpretowanymi w sposób ścisły (wedle zasady wykładni językowej).

Innymi słowy – zasada legalizmu zakazuje urzędnikom, pomijania treści normy (np.: art. 3 pkt .1) Upb), na rzecz własnych ocen interpretacyjnych wyroków, ponieważ takie działanie nosiłoby przykład postępowania „contra legem” (wbrew treści przepisu), co jest zakazane – i stanowi podstawową przesłankę odpowiedzialności urzędnika w zakresie przekroczenia uprawnień.

Wydawanie decyzji, wyroków, postanowień o charakterze „contra legem” (wbrew treści normy) jest wprost zakazane w gałęzi „prawoznawstwa” (z zastrzeżeniem zastosowania wykładni I i II stopnia).

W konsekwencji, urzędnicy PINB, WINB, nie mają prawa do wybiórczej „anihilacji” przepisów (np.: art. 3 pkt. 1 Upb), tylko dlatego, że jest on dla nich niewygodny. Instytucja „racjonalnego legislatora”, stanowi, iż to nie urzędnik lecz ustawodawca decyduje, jakie rozwiązania są najwłaściwsze w danej chwili w obowiązującym porządku prawnym.

Z tego właśnie powodu Departament Prawny GUNB, szanując zasadę legalizmu, oraz mając świadomość zakazu stosowania rozstrzygnięć „contra legem”, musiał przyznać i przyznał, iż strzelnice typu otwartego co do zasady w ogóle nie podlegają prawu budowlanemu, jeśli zostały oparte na masach ziemi przesuniętych w obrębie działki „macierzystej”.

 

10.3. Zasady przyporządkowania „strzelnicy” do kategorii obiektów budowlanych 

Warto zauważyć, że niektórzy przedstawiciele instytucji nadzoru budowlanego, przyporządkowują „strzelnice” do kategorii V a inne do kategorii VIII z załącznika do Ustawy prawo budowlane. Właściwe przyporządkowanie ma duże znaczenie z dwóch powodów: a) dla ustalenia wymiaru opłaty legalizacyjnej; b) dla oceny, czy w ogóle „strzelnica” (otwarta) przynależy do jakiejkolwiek kategorii prawa budowlanego.

Egzemplifikacją uznania strzelnicy, jako obiektu przyporządkowanego do Kategorii V „obiekty sportowe” jest Postanowienie PINB w Olkuszu. Z takim stanowiskiem nie zgodził się jednak nadrzędny organ, czyli WINB w Krakowie, który zarzucił PINB-owi w Olkuszu błąd w ocenie i stwierdził, iż „strzelnica” przynależy do kategorii VIII – „innych obiektów budowlanych”. Można w tym miejscu jedynie zasygnalizować, że wymiar opłaty legalizacyjnej (która jest dobrowolną opłatą a nie sankcją), jest o około połowę niższy w odniesieniu do obiektów sklasyfikowanych w kategorii VIII niż w kategorii V.

Warto w tym miejscu zastanowić się, że faktycznie „strzelnicę” można przyporządkować do kategorii VIII ? W zasadzie, należy zauważyć, że takie obiekty jak „strzelnice” (za wyjątkiem strzelnic kontenerowych, które w ogóle nie stanowią przedmiotu rozważań w niniejszym opracowaniu), nie zostały przez ustawodawcę przyporządkowane do którejkolwiek z kategorii obiektów prawa budowlanego. Taki stan prawny potwierdza, że ustawodawca w ogóle nie widzi „strzelnicy” jako obiektu budowlanego. Można natomiast rozważać, do której z kategorii przyporządkować obiekty budowlane, usytuowane na „strzelnicy”. Abstrahując od ostatniego stwierdzenia, można także zauważyć, iż stanowisko WINB w Krakwie wydaje się równie wadliwe co stanowisko PINB w Olkuszu, jeszcze z innego powodu – otóż jest ono wynikiem wnioskowania contra legem (czyli sprzecznie z treścią  przepisów prawa budowlanego a w szczególności art. 15a pkt. 11 i pkt. 12 UPB). Można zauważyć, że WINB mylnie przyporządkował strzelnicę do kategorii VIII „inne budowle” (z załącznika do UPB) – co można bardzo łatwo wykazać – cyt. WINB: „Po analizie treści załącznika do ustawy Prawo budowlane przyjąć więc należy, że przedmiotowa strzelnica otwarta, jest obiektem kategorii VIII, do której Ustawodawca zalicza „inne budowle”, tj. budowle nie wskazane w innych kategoriach (str. 11 uzasadnienia tiret pierwszy).

Przedmiotowe stwierdzenie WINB jest wadliwe na kilku poziomach:

a) określenie „inne budowle” z załącznika do UPB, wbrew twierdzeniu WINB należy rozumieć w kontekście ściśle określonej instytucji prawnej „innych budowli”, które zostały wprost uregulowane i sprecyzowane w Ustawie prawo budowlane w art. 15a pkt. 11 i pkt. 12. Wbrew fałszywemu twierdzeniu WINB, Ustawa prawo budowlane nie odnosi się do jakichkolwiek abstrakcyjnych typówinnych budowli nie wskazanych w innych kategoriach, lecz przeciwnie – odnosi się do ściśle określonych rodzajów „innych budowli” wprost określonych w UPB.

Instytucja prawna „innych budowli” pojawia się w Ustawie Prawo budowlane trzy razy:

1) w art. 15a pkt. 11;

2) w art. 15a pkt. 12

3) w Załączniku do Ustawy w kolumnie  pierwszej: „Kategorie obiektów budowlanych”.

Z treści art. 15a pkt. 11 i 12 jasno wynika jaki typ „innych budowli” ma na myśli  legislator – cyt.: pkt. 11) Uprawnienia budowlane w specjalności inżynieryjnej kolejowej bez ograniczeń w zakresie kolejowych obiektów budowlanych uprawniają do projektowania obiektu budowlanego lub kierowania robotami budowlanymi w odniesieniu do obiektów budowlanych, takich jak: stacje, linie kolejowe, bocznice kolejowe i inne budowle, w rozumieniu przepisów w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budowle kolejowe (…)”. pkt. 11) „Uprawnienia budowlane w specjalności inżynieryjnej kolejowej w ograniczonym zakresie w zakresie kolejowych obiektów budowlanych uprawniają do projektowania obiektu budowlanego lub kierowania robotami budowlanymi w odniesieniu do obiektów budowlanych, takich jak: stacje, linie kolejowe, bocznice kolejowe i inne budowle kolejowe w rozumieniu przepisów w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budowle kolejowe.

Zatem, wbrew twierdzeniu WNB, instytucja prawna „innych budowli” odnosi się do ściśle wymienionych w Ustawie prawo budowlanym „innych budowli” kolejowych a NIE jakichkolwiek potocznie nazywanych „innych budowli”. Nie można zakładać, że „inne budowle” z Załącznika do Ustawy prawo budowlane, to nie te same „inne budowle”, które zostały wymienione w Ustawie – ponieważ przeczyło by to elementarnym zasadom wykładni językowej i systemowej prawa i naruszało konstytutywne zasady prawoznawstwa.

W doktrynie prawoznawstwa oraz judykaturze sądów w tym Sądu Najwyższego, za bezdyskusyjną przyjmuje się dyrektywę II stopnia do wykładni „językowej” I stopnia – stanowiącą, iż: W TEJ SAMEJ GAŁĘZI PRAWA LUB AKCIE PRAWNYM, TYM SAMYM SŁOWOM PRZYPISUJEMY TO SAMO ZNACZENIE (!) Analogicznie sytuacja wygląda w odniesieniu do wykładni „systemowej”, gdzie obowiązuje następująca dyrektywa II stopnia (uzupełniająca): „ZASADA PRZYNALEŻNOŚCI PRZEPISU PRAWA DO MIEJSCA W KONKRETNYM AKCIE PRAWNYM”. Bezsprzecznie, instytucji prawnej „inna budowla” wskazanej w Załączniku do Ustawy prawie budowlanym, nie można rozumieć w oderwaniu od expressis verbis opisanej „innej budowli” w ustawie Prawo budowlane (czyli jako „innych budowli” sektora kolejowego);

b) „strzelnica” otwarta sama w sobie w ogóle nie może być obiektem – „strzelnica” może (choć nie musi) zawierać we własnym obrysie budynku lub budowli – lecz sama w sobie nie może być obiektem, ponieważ sama w sobie „strzelnica otwarta” nie posiada kubatury, „strzelnica” nie powstaje z „wyrobów budowlanych” lecz co najwyżej jej elementy np.: „budowle” na niej zlokalizowane mogą powstać z wyrobów budowlanych. Sama w sobie strzelnica otwarta nie posiada „przeznaczenia” w rozumieniu prawa budowlanego – co najwyżej jej elementy ewentualnie mogą posiadać przeznaczenie np. „kulochwytu” (co w tym konkretnym przypadku w Zimnodole nie ma miejsca), strzelnica otwarta w Zimnodole nie posiada także „instalacji zapewniających możliwość użytkowania obiektu”;

c) jak słusznie zauważył WINB, strzelnicy nie można sklasyfikować jako kategorii V z Załącznika do UPB, ponieważ nie spełnia kwantyfikatorów obiektu sportowego; ale też nie można jej zakwalifikować do kategorii VII, ponieważ nie jest „inną budowlą” w rozumieniu Ustawy prawo budowlane.

Jest to w pełni logiczne, ponieważ „strzelnica typu otwartego” nie jest ani budynkiem ani budowlą a to nie strzelnice lecz ewentualnie konkretne budynki lub budowle podlegają klasyfikacji zgodnie z Załącznikiem nr 1.

WINB w przywołanym postanowieniu mylnie przyporządkował „strzelnicę” do kategorii VIII, ponieważ dostrzegł zapewne, że „strzelnica” nie mieści się w zakresie którychkolwiek kategorii, ponieważ „pryzmy ziemi” nie zostały kiedykolwiek przyporządkowane do którejkolwiek z poniższych kategorii: – cyt.: treść Załącznika do Ustawy PB: Kategoria I budynki mieszkalne jednorodzinne; Kategoria IIbudynki służące gospodarce rolnej, jak: produkcyjne, gospodarcze, inwentarsko-składowe; Kategoria III – inne niewielkie budynki, jak: domy letniskowe, budynki gospodarcze, garaże do dwóch stanowisk włącznie; Kategoria IV – elementy dróg publicznych  i kolejowych dróg szynowych, jak: skrzyżowania i węzły, wjazdy, zjazdy, przejazdy, perony, rampy; Kategoria VIcmentarze; Kategoria IXbudynki kultury, nauki i oświaty, jak: teatry, opery, kina, muzea, galerie sztuki,  biblioteki, archiwa, domy kultury, budynki szkolne i przedszkolne, żłobki, kluby dziecięce, internaty, bursy i domy studenckie, laboratoria i placówki badawcze, stacje meteorologiczne i hydrologiczne, obserwatoria, budynki ogrodów zoologicznych i botanicznych; Kategoria Xbudynki kultu religijnego, jak: kościoły, kaplice, klasztory, cerkwie, zbory,  synagogi, meczety oraz domy pogrzebowe,  krematoria.

Legislator w ogóle nie sklasyfikował „pryzm ziemi”, ponieważ jak wyżej wykazano, pryzmy ziemi: a) nie są wykonane z wyrobu budowlanego, b) nie mają przeznaczenia budowlanego, c) nie pełnią funkcji/nie mają przeznaczenia d) nie posiadają dodatkowych „instalacji zapewniających możliwość użytkowania obiektu(art. 3 pkt. 1 UPB) – nie są zatem ani budynkiem ani budowlą ani budowlą ziemną, więc nie mogą być przyporządkowane do jakiejkolwiek z kategorii z Załącznika do UPB. Zatem WINB fałszywie przyporządkował strzelnicę do kategorii VIII – gdyż nie należy ona do żadnej z kategorii. Zatem WINB bezprawnie przyporządkował ją do Kategorii VIII.

 

10.4. Problematyka obowiązku wskazania „opłaty legalizacyjnej” przez nadzór budowlany w kontekście zasady zaufania obywatela do organów administracji

W przypadku stwierdzenia przez nadzór budowalny (PINB lub WINB) na „strzelnicy” obiektów budowlanych, wobec których uchybiono obowiązkowi uzyskania pozwolenia na budowę, nadzór budowlany jest zobowiązany do zaproponowania inwestorowi zalegalizowania obiektu, po uprzednim uiszczeniu „opłaty legalizacyjnej”. Nadzór budowlany nie może uchybić o b o w i ą z k o w i  wyliczenia wymiaru opłaty legalizacyjnej. Wymiar opłaty (konkretną kwotę) wylicza nadzór budowlany a nie inwestor i to na nadzorze budowlanym ciąży obowiązek wskazania stronie konkretnej wartości kwoty legalizacyjnej. Z treści art. 48 ust. 3 PB, jasno wynika przedmiotowy obowiązek – cyt.: „3. W postanowieniu o wstrzymaniu budowy informuje się o możliwości złożenia wniosku o legalizację obiektu budowlanego lub jego części, zwanego dalej „wnioskiem o legalizację”, oraz o konieczności wniesienia opłaty legalizacyjnej w celu uzyskania decyzji o legalizacji obiektu budowlanego lub jego części, zwanej dalej „decyzją o legalizacji”, oraz o zasadach obliczania opłaty legalizacyjnej”. Jasne jest, że organ musi w postanowieniu wskazać konkretną wartość opłaty legalizacyjnej a dodatkowo organ miał obowiązek wykazania na jakich zasadach wyliczył przedmiotową wartość opłaty. W konsekwencji postanowienia organów nadzoru budowlanego, które nie wskazały konkretnej wartości i metody wyliczenia opłaty legalizacyjnej, są konstytutywnie wadliwe, ponieważ nie zawierają obligatoryjnego składnika Postanowienia. Interpretacja przedmiotowej zasady nie może budzić wątpliwości, ponieważ jest prezentowana także na rządowej stronie (vide: https://www.biznes.gov.pl/pl/opisy-procedur/-/proc/561 – stanowiącą podstronę strony głównej www.gov.pl ) w informatorze: „Legalizacja obiektu budowlanego bez pozwolenia na budowę” – stanowiąca – cyt.:  Postanowienie o wstrzymaniu budowy zawiera informację o:

  • możliwości złożenia wniosku o legalizację obiektu budowlanego lub jego części oraz
  • opłacie legalizacyjnej, którą trzeba wnieść żeby uzyskać decyzję o legalizacji obiektu budowlanego lub jego części
  • zasadach obliczania opłaty legalizacyjnej”.

Zatem, także na oficjalnej rządowej stronie internetowej w oficjalnym poradniku jasno wskazano, że nadzór budowlany posiada obowiązek wskazania zarówno wartości opłaty legalizacyjnej jak również zasad jej obliczenia.

Warto wspomnieć o tym istotnym zagadnieniu, ponieważ dla przykładu WINB w Krakowie we własnym postanowieniu w oczywisty sposób uchybił temu obowiązkowi (który jednocześnie stanowi uprawnienie właściciela strzelnicy) do  e w e n t u a l n e g o  zalegalizowania obiektu. Warto bowiem pamiętać, że opłata legalizacyjna nie jest podatkiem ani karą ani żadną inną sankcją – przeciwnie – jest dobrowolnym świadczeniem inwestora, skutkującym legalizacją (po spełnieniu dodatkowych formalności) – co potwierdza wyrok WSA w Warszawie z dnia 15 maja 2014 r., sygn. akt VII SA/Wa 33/14. O dobrowolności świadczenia powyższej należności ma przesądzać fakt, że zaniechanie uiszczenia opłaty legalizacyjnej w przewidzianym do tego terminie nie prowadzi do przymusowego jej ściągnięcia w trybie egzekucji administracyjnej, lecz po myśli art. 49 ust. 3 i art. 49b ust. 7 pr. bud. rodzi obowiązek wydania decyzji nakazującej rozbiórkę samowoli budowlanej (vide: Prawo.pl: „Opłata legalizacyjna bez tajemnic” https://www.prawo.pl/biznes/oplata-legalizacyjna-bez-tajemnic,150856.html).

Dlaczego zatem niektóre organy nadzoru budowlanego nie potrafią wyliczyć wartości opłaty legalizacyjnej (co czyni postanowienie bezskutecznym)? Można zasadnie przypuszczać, że opierając się na przykładzie – WINB w Krakowie nie potrafił wyliczyć opłaty legalizacyjnej, ponieważ jak sam wcześniej wspomniał w postanowieniu – nie ustalił bo nie był w stanie ustalić kubatury obiektu budowlanego. Nadzór budowlany chcąc wykazać kubaturę obiektu budowlanego, w obliczeniach musiałby wziąć pod uwagę wyłącznie takie obiekty które:

a) nie są ogrodzeniem zwolnionym z obowiązku zgłoszenia do nadzoru budowlanego (czyli o  wysokości do 2 m 20 cm);

b) zostały wzniesione także z wykorzystanie wyrobów budowlanych;

c) posiadają infrastrukturę dodatkową umożliwiającą korzystanie z obiektu;

d) posiadają przeznaczenie budowlane;

e) posiadają fundament jeśli są obiektami ziemnymi stanowiącymi całość użytkową.

Rzecz w tym, że takich obiektów co do zasady na strzelnicach otwartych nie ma i WINB nie był w stanie stwierdzić substancji, która w sposób kumulatywny spełniała by wszystkie powyższe przesłanki. Uchybienie jednak obowiązkowi wyliczenia wartości opłaty legalizacyjnej, skutkuje bezskutecznością postanowienia wyemitowanego przez nadzór budowlany.

 

10.5. Obowiązek realizacji przez nadzór budowlany „zasady prawdy obiektywnej” (art. 7  KPA) w toku postępowania kontrolnego. 

W toku postępowania instytucje nadzoru budowlanego, posiadają prawny obowiązek samodzielnego ustalenia stanów prawnych i faktycznych na podstawie wyrażonego w art. 7 KPA obowiązku ustalenia prawdy obiektywnej cyt.: [Zasada prawdy obiektywnej; zasada uwzględniania interesu społecznego i słusznego interesu obywateli] W toku postępowania organy administracji publicznej stoją na straży praworządności, z urzędu lub na wniosek stron podejmują wszelkie czynności niezbędne do dokładnego wyjaśnienia stanu faktycznego oraz do załatwienia sprawy, mając na względzie interes społeczny i słuszny interes obywateli”.

Oznacza to, że to na organie ciąży prawny obowiązek ustalenia i wyeksponowania wszystkich okoliczności istotnych dla sprawy. Oznacza, to, że nadzór budowlany nie może pomijać interpretacji GUNB i MR, nie może manipulować treścią uzasadnień orzeczeń sądowych, nie może powoływać się na nieistniejące i wymyślone przez siebie pseudo przepisy, nie może fałszować stanów faktycznych, nie może pomijać części prawa budowlanego ect. Emisja postanowienia naruszającego tę konstytutywną zasadę KPA, stanowiłaby podstawę do uzasadnionego podejrzenia popełnienia przestępstwa przez urzędników o którym mowa w artykule 231 KK:

„§ 1. Funkcjonariusz publiczny, który, przekraczając swoje uprawnienia lub nie dopełniając obowiązków, działa na szkodę interesu publicznego lub prywatnego, podlega karze pozbawienia wolności do lat 3.

§ 2. Jeżeli sprawca dopuszcza się czynu określonego w § 1 w celu osiągnięcia korzyści majątkowej lub osobistej, podlega karze pozbawienia wolności od roku do lat 10.

§ 3. Jeżeli sprawca czynu określonego w § 1 działa nieumyślnie i wyrządza istotną szkodę, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2.”

 

 

V. ORGANIZACJA STRZELNIC NA GRUNCIE REGULACJI OCHRONY ŚRODOWISKA

 

1. Czy opony wykorzystywane na strzelnicach, jako element kulochwytu, są odpadem z samego faktu, że są wykorzystywane na strzelnicy ?

Co do zasady opony wykorzystywane na kulochwyt nie są odpadem, co wynika z treści art. 3 pkt. 6 ustawy o gospodarowaniu odpadami – cyt.: „art. 3. 1. Ilekroć w ustawie jest mowa o: odpadach – rozumie się przez to każdą substancję lub przedmiot, których posiadacz pozbywa się, zamierza się pozbyć lub do których pozbycia się jest obowiązany”.

Na takim samym stanowisku stoi także Naczelny Sąd Administracyjny w Warszawie w wyroku o sygn. akt: II OSK 1402/15 – cyt.: „(…) Tym samym, można w sposób uprawniony wykładać treść art. 3 ust. 1 pkt 6 u.o.o (ustawy o odpadach), że odpadem jest każda substancja lub przedmiot, których posiadacz pozbywa się, zamierza się pozbyć lub do których pozbycia się jest obowiązany, a zatem nie są one dla posiadacza użyteczne i z tego powodu dotychczasowy posiadacz pozbywa się substancji lub przedmiotu”

Zatem można w sposób zasadny przyjąć, że kluczowa jest kategoria „użyteczności”, z której wynika, że opony wykorzystywane na strzelnicy jako kulochwyt, nie spełniają ustawowej definicji odpadu z ustawy o gospodarowaniu odpadami, ponieważ  strzelnica nie pozbywa się ich, nie zamierza się pozbyć i nie jest zobowiązana do pozbycia się opon. Opony nie są zużyte, są w pełni sprawne do użytku na cele kulochwytu, przez co są użyteczne dla strzelnicy, tak jak w powyższym orzeczeniu. Tym samym nie należą do kategorii odpadów.

 

2. Organizacja strzelnic w kontekście odległości od zabudowań oraz emisji dźwięku.

Nie ma w polskim systemie prawnym regulacji, kształtujących odległość umiejscowienia strzelnic od zabudowań lub miejsc zgromadzeń publicznych. W praktyce strzelnice zewnętrzne (otwarte) dość często są umiejscowione bardzo blisko zabudowań – często w odległości nie większej niż kilkadziesiąt lub sto kilkadziesiąt metrów od najbliższych zabudowań (np.: w Radomiu, Krakowie etc.). Mało tego, bywają przypadki, gdzie strzelnice są umiejscowione niemalże w bezpośredniej odległości od lotnisk lub stref podejścia samolotów do lądowania lub startu (np. Pasternik, lub Radom – aeroklub). To naturalne, ponieważ sama istota i konstrukcja strzelnicy, gwarantuje zapobieżenie opuszczania pocisku z obiektu. Jedyna minimalna strefa odległości z której można prowadzić ogień odnosi się do stanowisk strzeleckich myśliwych (tzw.: ambon), gdzie minimalna odległość podczas polowania od zabudowań mieszkalnych musi wynosić nie mniej niż 100 metrów i minimum 500 metrów od miejsc, gdzie odbywają się zgromadzenia publiczne. To naturalne, ponieważ myśliwi strzelają w terenie otwartym, pozbawionym kulochwytów, do celów ruchomych. W odniesieniu natomiast do strzelnic, legislator nie określił minimalnej odległości od zabudowań mieszkalnych lub od zgromadzeń publicznych, ponieważ sama w sobie strzelnica jest obiektem bezpiecznym z uwagi na własną konstrukcję – co wyśmienicie potwierdzają dekady doświadczeń praktycznych.

W odniesieniu natomiast do natężenia dźwięku, regulacja w związku z regulacjami Rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 14 czerwca 2007 r. w sprawie dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku (tekst jedn.: Dz.U. 2014 poz. 112), stanowi, że przelicznik natężenia dźwięku nie może przekroczyć 50 dB (w godzinach od 6:00 do 22:00) oraz 40 dB (w godzinach po 22:00 – 6:00). Przykładowo, przejeżdżający samochód ciężarowy to 72 db, kosiarka do trawy to od 80 dB do 180 dB. W praktyce oznacza to, że przytłaczająca większość strzelnic emituje natężenie dźwięku drastycznie niższe od przejeżdżających samochodów i samolotów (o kosiarkach, traktorach ect. nie wspominając). Jednocześnie warto zauważyć, iż aktualnie dosyć intensywnie rozwinęły się technologie, które dodatkowo znacząco obniżają natężenie dźwięku podczas strzelań, zatem istnieją praktyczne możliwości ograniczenia natężenia, jeśli istnieje takie zapotrzebowanie.

 

3. Organizacja strzelnic w kontekście uwarunkowań związanych z umiejscowieniem na terenie Parków Krajobrazowych oraz Otuliny Parku Krajobrazowego.

Dopuszczalna jest organizacja strzelnic na terenach zielonych, gruntach rolnych a także na terenach Parków krajobrazowych lub otulin parków (podobnie zresztą jak co do zasady dopuszczalne jest budowanie na tych terenach dróg, domów, zagród ect.).

Przykładem dużej strzelnicy, umiejscowionej w otulinie Parku Krajobrazowego jest znana niemal wszystkim strzelcom w Polsce, strzelnica „Pasternik” w Krakowie (nota bene mniej więcej 1/3 całego Krakowa znajduje się w otulinie Parku Krajobrazowego). Obiekty strzelnicze lub poligonowe znajdują się także wprost w obrębie Parków Krajobrazowych – np.: Nowa Dęba. Uchwały Urzędów Marszałkowskich mogą określać wykaz obiektów, których nie powinno się umieszczać w obrębie Parków Krajobrazowych (uchwały nie odnoszą się do otulin). Przykładowo Uchwała woj. małopolskiego nie ogranicza możliwości organizacji strzelnic na terenach parków (a tym bardziej na terenach otulin parków).

 

VI. ZASADY EMISJI DECYZJI ADMINISTRACYJNEJ O ZATWIERDZENIU REGULAMINU STRZELNUCY NA GRUNCIE PRAWA ADMINISTRACYJNEGO ORAZ USTAWY O BRONI I AMUNICJI 

 

Prima facie warto ustalić, czy jedną decyzją administracyjną można zatwierdzić jednocześnie kilka regulaminów, kilku strzelnic oraz, czy kilka decyzji o zatwierdzeniu regulaminów kilku niezależnych obiektów, może stanowić jedną strzelnicę?

Tak postawione pytania mogą zaskakiwać ale warto zauważyć, że ich źródło nie ma charakteru li tylko abstrakcyjnego lub teoretycznego. Warto bowiem wiedzieć, że na takim właśnie stanowisku stanął WINB w Krakowie, twierdząc we własnym postanowieniu, że trzy (3) niezależne obiekty strzelnic, nawet nie przylegające do siebie (oddalone od siebie o kilkaset metrów), stanowią jedną wspólną „strzelnicę” oraz wspólnie stanowią „całość użytkową”, pomimo, iż każdy z tych obiektów posiadał odrębnie zatwierdzony regulamin, na podstawie odrębnej decyzji administracyjnej o zatwierdzeniu regulaminu strzelnicy. Na dodatek, postanowienie WINB w Krakowie (który jest organem drugiej instancji), obejmowało swym zakresem dwa obiekty strzelnic, które w ogóle nigdy nie były nawet przedmiotem postępowania przed PINB (czyli przed organem pierwszej instancji).

Zasadne jest zatem ustalenie, czy w ogóle dopuszczalne jest zatwierdzenie regulaminów kilku strzelnic, na mocy jednej decyzji administracyjnej?

Warto zatem odnieść się do omówienia przedmiotowego zagadnienia, opierając się na przykładzie postanowienia WINB z Krakowa, w którym nadzór budowlany drugiej instancji stwierdził, iż – cyt.: „właściciel powziął zamiar organizacji (jednej – przypis) strzelnicy otwartej, dla której Burmistrz zatwierdził trzy odrębne regulaminy(str. 6 tiret drugi postanowienia WINB). Już to zdanie samo w sobie może dowodzić  przekroczenia zakresu kontroli w określeniu stanu faktycznego i zakresu przedmiotowego postępowania, skutkującym emisją wadliwego przedmiotowo postanowienia. Teza WINB, że do jednej strzelnicy można wyemitować trzy równoległe decyzje o zatwierdzeniu regulaminu strzelnicy jest sprzeczna z treścią art. 47 ust. 1 UBA, który stanowi: „art. 47. 1. Zatwierdzenie regulaminu (jednego – przyp.) strzelnicy (jednego – przyp.) następuje w drodze decyzji administracyjnej wydawanej przez właściwego wójta, burmistrza (prezydenta miasta). Zatem, z treści rzeczonego art. 47 UBA expressis verbis wynika, że jedną decyzją, można zatwierdzić jeden regulamin, jednej strzelnicy. Analogicznie wynika z treści Rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 15 marca 2000 roku w sprawie wzorcowego regulaminu strzelnic, które stanowi w § 4 – cyt.: „właściciel, zarządca, na podstawie regulaminu określonego w § 3, jest obowiązany opracować regulamin strzelnicy (…)”. Konsekwentnie legislator w akcie wykonawczym, analogicznie jak w UBA używa liczby pojedynczejczyli jeden regulamin do jednej strzelnicy a nie kilka regulaminów do jednej strzelnicy.

Na przestrzeni 20 lat doświadczeń związanych z organizacją strzelnic oraz zatwierdzania regulaminów, nie sposób znaleźć ani jednego, równie kuriozalnego stwierdzenia jakiegokolwiek organu nadzoru budowlanego w Polsce – jak to, które wyemitował WINB w Krakowie. WINB nie tylko wyemitował postanowienie na podstawie wnioskowania contra legem art. 47 UBA ale dodatkowo fałszywie pominął fakt, iż wszystkie 3 (trzy) przywołane decyzje odnoszą się do trzech niezależnych obiektów, nie połączonych z sobą, znajdujących się w z znacznej odległości od siebie. WINB (wielokrotnie) powielił w treści postanowienia fałszywą tezę, jakoby oddalone od siebie (nie przylegające do siebie) i niezależne obszary trzech różnych strzelnic (nie połączone z sobą ani przewiązką ani podziemnym tunelem – pomiędzy którymi znajdują się odrębne nieruchomości innych właścicieli), stanowiły rzekomo „jedną całość organizacyjno – użytkową”. Stwierdzenie WINB stoi jednak w opozycji do treści prawa. Jak już wspomniano wcześniej, po pierwsze nie istnieje w polskim systemie prawa budowlanego „jedna całość technoczno  organizacyjno – użytkowa” lecz „całość użytkowa”, która odnosi się do „budowli posiadającej fundamenty pod urządzenia”. O tym, że „budowla” stanowi „całość użytkową” nie stanowi wielość obiektów budowlanych lecz fakt, że fakt, że obiekt budowlany posiada fundament pod urządzenia i maszyny. Jednocześnie WINB w Krakowie nie wyjaśnił, w jaki sposób na trzech różnych kompleksach oddalonych od siebie i nie przylegających do siebie – może znajdować się jeden obiekt budowlany w postaci połączonych z sobą nasypów ziemnych? Owszem, wszystkie 3 decyzje posiadają wspólne działki parkingu ale parking nie przylega do żadnej z trzech strzelnic a przede wszystkim, zgodnie z pkt. 3 „Wzorcowego Regulaminu Bezpiecznego Funkcjonowania Strzelnic”, parking nie stanowi prawnie wymaganej części strzelnicy. Zresztą – WINB w Krakowie nie wspomina nawet na temat wspólnego gruntu pod ewentualny parking (który nota bene fizycznie nie istnieje – nie został wykonany). Nie sposób uwierzyć, że WINB przez pomyłkę nie zauważył, że w stosunku do dwóch z trzech strzelnic nigdy nie wszczęto nawet postępowania przed organami nadzoru budowlanego. Trudno także dać wiarę, że WINB omyłkowo uchybił elementarnej zasadzie KPA – dwuinstancyjności postępowania – i samodzielnie bezprawnie wydał postanowienie zarówno w imieniu organy pierwszej i drugiej instancji.

Uwzględniając wszystkie powyższe okoliczności, nie można zgodzić się ze stanowiskiem, iż przedmiotem postanowieniem nadzoru budowlanego w drugiej instancji, mogą być objęte odrębne strzelnice, w stosunku do których nie wszczęto nawet postępowania administracyjnego w pierwszej instancji i które posiadają odrębnie zatwierdzone regulaminy na mocy odrębnych decyzji administracyjnych.

 

VII. ZASADY ODPOWIEDZIALNOŚCI STRZELCÓW ZA EMISJĘ HAŁASU NA STRZLENCY W TRYBIE KODEKSU WYKROCZEŃ

 

W wielu przypadkach policja bezkrytycznie i bezprawnie kieruje przeciwko strzelcom zawiadomienia o ukaranie strzelców lub właścicieli lub administratorów strzelnic, powołując się mylnie na treść art. 51 § 1 (w przypadku strzelców) lub § 3 (w przypadku właścicieli). Taka sytuacja miała miejsce np. w odniesieniu do jednej ze strzelnic w Olkuszu, gdzie policjant KPP w Olkuszu skierował wniosek o ukaranie stawiając obwinionemu zarzut, że

Jednocześnie w dniu 26 stycznia 2024 r, Sąd Karny W Olkuszu wyemitował wyrok, w którym o d d a l i ł w całości wniosek policji w Olkuszu o wymierzenie kary grzywny aresztu lub ograniczenia wolności za emisję dźwięku przez użytkowników strzelnicy, lub strzelca na strzelnicy, wskazując, iż strzelanie na legalniej strzelnicy nie stanowi „wybryku”, więc strzelcy ani też administrator strzelnicy, nie mogą podlegać jakiejkolwiek sankcji w trybie art. 51 § 1 (lub §3).

Sąd Karny w przywołanej sprawie uwzględnił środek odwoławczy obwinionego (czyli mojej skromnej osoby) i w uzasadnieniu ustnym wyjaśnił oskarżycielowi oraz rzekomo pokrzywdzonemu a także świadkowi, że wymierzenie sankcji wobec strzelca lub właściciela/administratora strzelnicy, byłoby możliwe tylko wówczas, gdyby doszło do stwierdzenia „wybryku” przez w/w. osoby.

Determinuje to wprost treść art. 51 § 1 , który stanowi – cyt.: „Kto krzykiem, hałasem, alarmem lub innym wybrykiem zakłóca spokój, porządek publiczny, spoczynek nocny albo wywołuje zgorszenie w miejscu publicznym, podlega karze aresztu, ograniczenia wolności albo grzywny”.

Warto zakomentować rzeczony przepis, ponieważ, jego treść nie jest oczywista dla przeciętnego strzelca i bywa nadużywana przez policję (tak jak w Olkuszu). Mogłoby się wydawać, że podstawowym kwantyfikatorem warunkującym wymierzenie sankcji jest:

  • krzyk;
  • hałas;
  • inny wybryk.

Przyjmuje się błędnie, że jeśli wystąpi np.: hałas, lub np. krzyk, wówczas zachodzi przesłanka warunkująca wymierzenie sankcji wobec emitenta krzyku, hałasy lub wobec osoby, która dopuściła się „pomocnictwa” (§3).

Nic bardziej mylnego, ponieważ, treść przywołanego przepisu w gruncie rzeczy znaczy coś zupełnie innego niż twierdziła np. policja w Olkuszu, jeszcze raz warto wrócić do treści przepisu:  „Kto krzykiem, hałasem, alarmem lub innym wybrykiem zakłóca spokój, porządek publiczny, spoczynek nocny albo wywołuje zgorszenie w miejscu publicznym, podlega karze aresztu, ograniczenia wolności albo grzywny”.

Kluczowa dla interpretacji przepisu jest fraza „lub innym wybrykiem„, ponieważ wynika z niej, że karalne są wyłącznie takie krzyki lub hałasy, które w ogóle muszą stanowić „WYBRYK”. Nie wszystkie krzyki lub hałasy, nawet głośne, stanowią „wybryk”.

Dla przykładu, wybrykiem byłoby trąbienie na chodniku komuś pod oknem domu wuwuzelą, przez grupę młodzieży ale nie stanowi wybryku trąbienie samochodem na innego kierowcę, który zamierzał wymusić pierwszeństwo na drodze lub wybryku nie stanowi sygnał dźwiękowy karetki jadącej na sygnałach z chorym”.

Wybrykiem są krzyki młodzieży na ulicy, ale nie stanowi wybryku krzyk: „RATUNKU” w sytuacji napaści na kogoś.

Wybrykiem byłoby złośliwe tłuczenie w pokrywkę komuś pod domem ale wybryku nie może stanowić legalne strzelanie żołnierzy lub innych strzelnicy na strzelnicy, przeznaczonej z natury rzeczy do prowadzenia na niej strzelania.

Inaczej mówiąc wybryku nie może stanowić to, co jest prawnie dopuszczalne. Nie można uznać, że szkolenia strzeleckie np.: Wojsk Specjalnych lub Policji, ABW, Żandarmerii, WOT, PMC lub innych strzelców prywatnych, sportowych lub kolekcjonerów stanowią wybryk, jeśli są prowadzone na strzelnicy.

Zatem należy wykazać, że dysponuje się formalnym prawem do prowadzenia strzelań np.: patent, inne uprawnienia, rozkaz ect. Osoba strzelająca w danym miejscu na podstawie rozkazu, nie może być posądzona w tym zakresie o „wybryk”

Warto więc do środka odwoławczego środek dowodowy w postaci np.: kserokopii patentu strzeleckiego i posiadanych uprawnień związanych ze strzelectwem (np.: prowadzący strzelania) oraz wykonywania strzelań prawidłowo z poszanowaniem przepisów prawa i zasad bezpieczeństwa.

Warto także zwrócić na jedno z orzeczeń Sądu Najwyższego – cyt.: „zakłócenie spokoju publicznego to naruszenie równowagi psychicznej ludzi powodującej negatywne przeżycia psychiczne nieoznaczonych osób, powstające z bezpośredniego oddziaływania na organy zmysłów, przy czym skutek działania sprawcy, przewidziany w dyspozycji przepisu, musi wystąpić przynajmniej w stosunku do jednej osoby – wyrok SN z 22.05.2019, IV KK 219/18).

Reasumując, wykroczenie stypizowane w art. 51 § 1 lub § 3 KW może być popełnione wyłącznie bezpośrednio przez sprawcę, strona podmiotowa zakłada umyślność o ile spełniła się przesłanka „wybryku”.

Nie każdy hałas jest wybrykiem, nawet jeśli przekracza dopuszczalne normy dźwięku (w tym konkretnym przypadku normy nie zostały przekroczone, co potwierdziły badania) co w zasadzie wyklucza możliwość ukarania strzelca cywilnego lub „mundurowego” lub właściclela/administratora strzelnicy, za emisję dźwięku w miejscu do tego przewidzianym czyli na strzelnicy.

Zatem, policjant z KPP w Olkuszu naruszył dyspozycję art. 51 KW kierując wniosek do sądu karnego o ukaranie i z tego powodu sąd u n i e w i n n i ł obwinionego i takiego samego rozstrzygnięcia należy się spodziewać w każdej innej sprawie o zbliżonym stanie faktycznym.

 

VIII. PODSUMOWANIE

 

Wbrew pozorom oraz wielu mitom, strzelnice typu „otwartego”, które powstały w trybie art. 3 pkt. 1 Ustawy prawo budowlane:

  1. nie są budynkami, budowlami ani obiektami budowlanemu i nie podlegają prawu budowlanemu;
  2. mogą być organizowane bez potrzeby występowania pozwolenia na budowę,
  3. mogą w niektórych przypadkach wymagać co najwyżej „zgłoszenia” do nadzoru budowlanego (ale nie koniecznie – tylko wówczas, gdy na ich obszarze dodatkowo znajdują się dodatkowe urządzenia strzelnicze nie związane trwale z gruntem);
  4. co do zasady nie wymagają uzyskania odbioru obiektu przez nadzór budowlany;
  5. nigdy nie wymagają odbioru obiektu przez samorząd (od czasu nowelizacji art. 47 Ustawy o broni i amunicji w 2003 roku);
  6. mogą być organizowane na gruntach rolnych, ponieważ (jeśli) nie są ani budynkami ani budowlami ani obiektami budowlanymi;
  7. co do zasady mogą być organizowane zarówno w obrębie Parków Krajobrazowych (jeśli nie wskazano szczególnego zakazu w tym zakresie) i mogą być umiejscowione w otulinach Parków Krajobrazowych;
  8. mogą być otoczone ogrodzeniem z nasypów ziemnych, które albo w ogóle nie podlegają zgłoszeniu do nadzoru budowlanego albo powyżej 220 m mogą podlegać zgłoszeniu ale nie zawsze (np.: nie podlegają takiemu obowiązkowi, jeśli graniczą z działką własną) a jako nasypy ziemne pochodzące z gruntu przesuniętego z tej samej działki i tak nie są formą budowli, więc w ogóle nie podlegają prawu budowlanemu;
  9. mogą być umiejscowione w bezpośrednie odległości od domostw mieszkalnych, lotnisk, stref podejścia samolotów do startu i lądowanie etc., a jedyne ograniczenia w tym zakresie dotyczą myśliwych;
  10. do ich legalnego funkcjonowania wymagają jedynie uzyskania Decyzji o zatwierdzeniu wzorcowego regulaminu strzelnicy, zgodnie ze wzorem Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji.

 

prof. u. SGMK dr Mariusz Miąsko

Oceń artykuł

Poprzedni artykułDurdy. Twarde negocjacje rolników z przedstawicielami LHS-u. #CałaPolskazRolnikami
Następny artykułBlokada drogi S7 od 28 lutego do 10 marca

29 KOMENTARZE

  1. Napracował się, ale w ogóle nie ma odniesienia do wyroku NSA II OSK 2131/19, który zbija wszelkie argumenty dotyczące obiektów budowlanych podane przez pana doktora. Chętnie przeczytam jak się PAn odniesie do tego wyroku?

    • Proszę Pana Jacka – czy Pan czytał wyrok NSA, który sam Pan przytoczył ? Czy może pomylił Pan sygnatury ? Na pewno mówimy o sygnaturze NSA II OSK 2131/19 ???
      Pytam, ponieważ ten wyrok odnosi się do zupełnie innego zagadnienia w kwestii zasad prawnych organizacji strzelnic…i nie ma NIC WSPÓLNEGO z oceną, czy strzelnice typu otwartego, powstałe wyłącznie z przesunięcia mas ziemi podlegają prawu budowlanemu. Przytoczony przez Pana wyrok odnosi się do zupełnie innego zagadnienia prawnego. NSA w przywołanym wyroku stwierdził, że jeśli dany obiekt na etapie wniosku do gminy zostanie zadeklarowany jako obiekt budowlany przez samego właściciela, to wówczas, właściciel powinien uzyskać pozwolenie na budowę. To oczywiste – powtarzam to kilkukrotnie w moim opracowaniu. Jeśli jednak strzelnica NIE będzie wykonana z wyrobów budowlanych i NIE będzie na niej budynków lub budowli, wówczas NIE DA SIĘ WYSTĄPIS O POZWOLENIE NA BUDOWĘ CZEGOŚ, CO NIE JEST BUDYNKIEM ANI BUDOWLĄ…
      Przykładowo nie da się da się wystąpić do Urzędu Lotnictwa Cywilnego w Warszawie o nadanie SAMOCHODOWI uprawnienia do LATANIA…
      Myślę, że teraz już sprawa jest w pełni jasna

  2. Panie Mariuszu,
    Zrobił Pan kawał dobrej roboty.
    Sam publikuję w tematach strzeleckich od 9 lat. Od 2 szukałem kogoś, kto rozbije temat strzelnic właśnie w ten sposób.
    Chciałbym prosić o kontakt z Pańskiej strony, żebym mógł bardziej osobiście podziękować i zaproponować ewentualne wsparcie, jeśli Pan zechce.
    Pozdrawiam,
    Mateusz Stanisz
    info@omnisarma.pl

  3. Witam, Pana argumentacja jest dość ciekawa. Powstaje jednak pytanie. W jaki sposób wykazać przed organem wykonawczym gminy odpowiednią lokalizację strzelnicy oraz jej zbudowanie i użytkowanie zgodnie z obowiązującym prawem (w świetle Pana artykułu nie mając pozwolenia na budowę oraz decyzji dopuszczającej do użytkowania). Zgodnie z ustawą o broni i amunicji m.in. te kwestie podlegają badaniu przez organ wykonawczy gminy. Pisze o tym NSA np. w wyroku II OSK 1462/17 i II GSK 825/22 (dominująca linia orzecznicza, jeszcze ok. 40 podobnych orzeczeń). Uważa Pan, że można tutaj przeprowadzić „konsultacje” między organami w trybie art. 106 k.p.a? Chodzi mi o konsultację między gminą a np. powiatowym organem nadzoru budowalnego w zakresie zajęcia stanowiska czy obiekt jest zgodny z prawem.
    Pragnę również zwrócić uwagę, że Pana rozumienie treści wyroku II OSK 3344/20, czy też założenie, że wały boczne i przedni nie pełnią żadnej funkcji jest dość zaskakujące. Ponadto wyrok ten podważa pierwotne tezę zaprezentowaną w Pana artykule mówiącą o braku wzniesienia obiektu budowlanego z użyciem wyrobów budowlanych w momencie kiedy nie dowozimy ziemi spoza naszej działki. Wyroku tym wprost napisano, że „Przeciwny wniosek, bazujący na założeniu, że do powstania takiej budowli (obiektu budowlanego) konieczne jest użycie wyrobów budowlanych w rozumieniu art. 2 pkt 1 powołanego rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady z 9 maja 2011 r. – nie może być uznany za trafny. Przepisy o jakości wyrobów budowlanych mające gwarantować bezpieczeństwo powstających obiektów – nie mogą determinować ocen w zakresie charakteru prawnego powstającej inwestycji, skutkujących finalnie wykluczeniem z zakresu reglamentacji prawnobudowlanej często dużych inwestycji”. Cytowane orzeczenie również odmiennie jest intepretowane w komentarzu do prawa budowlanego pod red. Pani Dominiki Sypniewskiej. Czy mógłby Pan swoją argumentację w tym zakresie uzupełnić. Z wyrazami szacunku,

    • Dzień dobry – wyśmienite pytanie, bardzo, bardzo dokładnie zgłębiłem to zagadnienie…na poziomie orzeczeń WSA NSA i SKO oraz przede wszystkim na poziomie zasad wykładni prawa obowiązujących w Polsce. Mam pewien dylemat w jakiej formie to opisać – czyli czy po prostu dopisać na ten temat kolejne punkty niniejszego opracowania czy zrobić odrębne opracowanie…musze się zastanowić.
      jednak odnoszą się do istoty Pana pytania – tu i teraz powiem w ten sposób – ja w odpowiedni sposób przygotowuję i składam wniosek o zatwierdzenie regulaminu i nigdy…NIGDY…nie miałem problemu z zatwierdzeniem regulaminu a założyłem dotychczas może nie tak dużo bo 6 strzelnic – w tym dwie „problematyczne”, czyli takie, którym wcześniej samorząd nie chciał zatwierdzić wnioskodawcom regulaminu przez bardzo długi okres czasu. W opracowaniu dokładnie opiszą jak to zrobić.

      Drugą kwestią jest orzecznictwo NSA i WSA. Więc rozkładając sprawę na czynniki pierwsze orzeczenia WSA lub NSA są dokładnie przeciwstawne – czyli są takie, w których sądy:

      a) twierdzą, że przed zatwierdzeniem regulaminu MALEŻY uzyskać pozwolenia na budowę, potwierdzenia dopuszczalnego natężenia hałasu zgodnie z Rozporządzeniem Ministra ochrony środowiska etc;
      b) twierdzą, że przed zatwierdzeniem regulaminu SAMORZĄD NIE MA PRAWA I NIE MA FIZYCZNEJ MOŻLIWOŚCI ABY domagać się od wnioskodawcy uzyskania pozwolenia na budowę, potwierdzenia dopuszczalnego natężenia hałasu zgodnie z Rozporządzeniem Ministra ochrony środowiska etc;

      Nie chciałbym aby zabrzmiało to „pompatycznie” i jako brak szacunku do niektórych sędziów i sądów ale kilkukrotnie zmieniłem (odwróciłem) tzw.: „dominującą linię orzeczniczą sądów” np.: w sprawach dotyczących: zasad wypłaty ryczałtów noclegowych kierowców (zmieniłem 2 letnie orzecznictwo Sądu Najwyższego), zasad odpowiedzialności solidarnej podwykonawców robót drogowych (zmieniłem kilkunastoletnią linię orzeczniczą sądów); w sprawie zasad odpowiedzialności nadawców za szkody w transporcie drogowym (zmieniłem 20 letnie orzecznictwo sądów).

      Zatem, bazując na moim doświadczeniu i znajomości materii, bezapelacyjnie rację posiadają te sądy (np. w Lublinie) i SKO (np. w Gdańsku), które twierdzą, że SAMORZĄD NIE MA PRAWA I NIE MA FIZYCZNEJ MOŻLIWOŚCI ABY domagać się od wnioskodawcy uzyskania pozwolenia na budowę, potwierdzenia dopuszczalnego natężenia hałasu zgodnie z Rozporządzeniem Ministra ochrony środowiska etc.

      Mówiąc najkrócej NSA myli się w przywołanym orzeczeniu i to na wielu płaszczyznach a w zasadzie myli się NSA na wszystkich możliwych płaszczyznach i nie jest to moim zdaniem brak dobrej woli ze strony sędziów NSA – lecz po prostu trzeba wiedzieć, że wyrok jest wypadkową niedoskonałości zastępców procesowych – a sędzia jest jak „gąbka” – orzeka w odniesieniu do tych informacji, którymi został nasączony bardziej skutecznie. Sędzia nie ma wiedzy na wszystkie możliwe tematy świata i orzeka w oparciu o bardziej lub mniej doskonały obraz sprawy, który mu zaprezentowały strony.

      Jako prawnik legalista, odnoszę się ukształtowania normy na podstawie zasad wykładni prawa zgodnie z kolejnością stosowania tych zasad – a pierwszą z nich stanowi wykładnia językowa – pierwszego stopnia.

      Niezwłocznie przygotuję opracowanie – w którym wyjaśnię, dlaczego NA GRUNCIE AKKTUALNIE OBOWIĄZUJĄCEGO PRAWA, samorząd NIE MOŻE NAWET W NAJMNIEJSZYM STOPNIU (poza jednym hipotetycznym i mało prawdopodobnym wyjątkiem) warunkować wydania decyzji od zatwierdzenia regulaminu od spełnienia wymagań środowiskowych, budowlanych etc.

    • …dla porządku można przywołać rozstrzygnięcia dotyczące strzelnic, w których słusznie orzeczono, iż Ustawa o broni i amunicji nie daje najmniejszych kompetencji Burmistrzowi (samorządowi) do cofnięcia raz wydanej decyzji lub uzależnienia wydania decyzji o zatwierdzeniu regulaminu od uzyskania pozwolenia na budowę (które przecież w ogóle może nie być wymagane jeśli strzelnica została zorganizowana bez wykorzystania wyrobów budowlanych i nie jest budowlą), uzyskania zgód środowiskowych etc. jest BEZPRAWNE:
      – III SAB Lu 28/19 – WSA w Lublinie;
      – III SA Dg 915/18 – WSA w Gdańsku;
      – SKO Gd/1402/18

      • Szanowny Panie, przeczytałem oba z przytoczonych wyroków. Mam wrażenie, że oba na chwilę obecną prezentują pogląd odmienny od przedstawianego przez Pana.
        Np. wyrok III SAB/Lu 28/19 – kwestia bezczynności wójta, który nie nadał biegu sprawie wydania decyzji ustalającej regulamin strzelnicy z uwagi na brak dołączenia decyzji dopuszczającej obiekt do użytkowania. Sąd faktycznie uznaje, że dołączenie decyzji dopuszczającej do użytkowania nie jest objęte wymogiem formalnym wniosku o uchwalenie regulaminu (zresztą słusznie) zatem sprawa może być rozpoznana. Jednakże w uzasadnieniu zaprezentowano pogląd: „Zresztą z orzeczeń powoływanych przez organ nie wynika aby organ, a następnie sąd, rozpatrywał brak decyzji o dopuszczeniu strzelnicy do użytkowania jako brak formalny wniosku o zatwierdzenie regulaminu strzelnicy. W orzeczeniach tych organy wydawały decyzje merytoryczne odmawiające zatwierdzenia regulaminu strzelnicy, a skargi zostały oddalone. W tym kontekście organy przyjmowały, a sądy to stanowisko zaakceptowały, że przedłożenie decyzji o dopuszczenie strzelnicy do użytkowania jest niezbędnym elementem dokumentacji uprawniającej do zatwierdzenie regulaminu. Jak wskazał Naczelny Sąd Administracyjny w powołanym przez organ wyroku sygn. akt II OSK 1462/17 – „Brak takiej decyzji stanowi zatem przeszkodę do stwierdzenia czy przedstawiony do zatwierdzenia regulamin strzelnicy będzie rzeczywiście spełniał wymogi związane z odpowiednim funkcjonowaniem strzelnicy. W ocenie Naczelnego Sądu Administracyjnego, kwestie związane z prawnym dopuszczeniem strzelnicy do użytkowania stanowią jeden z koniecznych elementów potwierdzających prawidłowe zorganizowanie strzelnicy (…)”. Tym samym z orzeczeń tych wynika, że wnioski skarżących, do których nie dołączono decyzji odpowiednich organów o dopuszczeniu danej strzelnicy do użytkowania podlegały merytorycznej ocenie. Błędna jest zatem ocena Wójta, że „badanie” posiadania przez stronę takiej decyzji może mieć miejsce na etapie oceny formalnej wniosku” Zatem pomimo, że faktycznie nie muszę dołączyć do wniosku zgód budowlanych to faktycznie sąd propaguje pogląd, że dostanę decyzję odmowną.
        Z kolei w wyroku III SA/Gd 915/18 – sprawa dotyczy stwierdzenia nieważności decyzji zatwierdzającej regulamin (o stwierdzenie nieważności wnioskuje wójt, który zorientował się, że wykładnia prawa się zmieniła, co ma stanowić podstawę nieważności) – nie przesądzono, który z trybów jest właściwy. Innymi słowy sąd nie rozstrzygnął, która wykładnia przepisów jest prawidłowa. Wyraził jedynie pogląd, że zmiana wykładni przepisów nie jest rażącym naruszeniem prawa. Zatem w moim przeświadczeniu przytoczony wyrok jest słabo pomocny do rozstrzygnięcia omawianej w Pana opracowaniu kwestii;

  4. Witam Panie Profesorze, świetny artykuł, który może pomóc podjąć decyzję związaną z utworzeniem strzelnicy. Sam jestem strzelcem sportowym i mam pozwolenia na broń. Mam jednak kilka uwag do artykułu:
    – W swoim opracowaniu powołuje się Pan na dokonanie „zgłoszenia w nadzorze budowlanym”.
    Cytat:
    „1. kiedy strzelnice nie będą podlegały prawu budowlanemu i nie będą wymagały ani „zgłoszenia” do nadzoru budowlanego ani pozwolenia na budowę,
    2. kiedy strzelnice mogą podlegać obowiązkowi „zgłoszenia” do nadzoru budowlanego;”…

    oraz w innych fragmentach opracowania np. w sformułowaniach dotyczących „tymczasowych obiektów budowlanych”.

    Chciałbym to skorygować. „Zgłoszenia budowy lub wykonywania innych robót budowlanych” (druk PB-2) należy dokonać w odpowiednim organie administracji architektoniczno – budowlanym. Najczęściej jest to odpowiedni Wydział Budownictwa w Starostwie Powiatowym lub innych organach zależnie od rodzaju i miejsca budowy (np. urzędy wojewódzkie, urzędy dzielnicowe m. st. Warszawy, urzędy miast na prawach powiatu). Zgłoszenia budowy nie dokonuje się w NADZORZE BUDOWLANYM. W nadzorze budowlanym można dokonać np. „zawiadomienia o zamierzonym terminie rozpoczęcia robót budowlanych” (druk PB-12), jeśli to jest wymagane. W swoich założeniach PINB lub WINB zajmują się raczej kontrolą budowy i wykonywanych robót budowlanych lub odbiorem robót budowlanych (np. zgłoszenie zakończenia budowy lub wniosek o uzyskanie pozwolenia na użytkowanie).

    – Te same uwagi dotyczą „przenośnych kulochwytów” oraz ogrodzeń na strzelnicy
    – Cytat:
    „…(nota bene nie podlegające obowiązkowi zgłoszenia do Nadzoru Budowlanego do wysokości 2,20 lub podlegające „zgłoszeniu” do NB powyżej wysokości 2,20m („zgłoszenia” nie należy mylić z „pozwoleniem na budowę” – ogrodzenia powyżej 2,20 m nie podlegają obowiązkowi uzyskania pozwolenia na budowę a jedynie obowiązkowi „zgłoszenia” do NB)”

    Informuję, że na budowę ogrodzeń powyżej 2,20 m wysokości należy dokonać „Zgłoszenie budowy lub wykonywania innych robót budowlanych” (druk PB-2) w odpowiednim Wydziale Budownictwa Starostwa Powiatowego lub innych organach zależnie od rodzaju i miejsca budowy (np. urzędy wojewódzkie, urzędy dzielnicowe m. st. Warszawy, urzędy miast na prawach powiatu). Zgłoszenia budowy nie dokonuje się w nadzorze budowlanym.

    Mam jeszcze jedno pytanie. Czy stosując opony ułożone w formie kulochwytu i np.: zasypane piachem, nie możemy być posądzeni o składowaniu odpadów (opony) w miejscu do tego nie przeznaczonym?
    Z poważaniem

    • nie – żeby nasyp był budowlą lub obiektem budowlanym musi OBLIGATORYJNIE I KUMULATYWNIE spełniać następujące ustawowe przesłanki:

      a) musi zostać „wzniesiony z wyrobów budowlanych” (zgodnie z ich definicją legalną);
      b) musi posiadać określone „przeznaczenie” budowlane,
      c) wyroby budowlane musiałyby być są trwale złączone z gruntem (art. 3 pkt. 1 UPB oraz art. 2a) Rozp. UE 305/2011);
      d) nasyp musiałby posiadać „instalacje zapewniające możliwość użytkowania obiektu”.
      e) gdyby nasyp miał być podzbiorem „budowli ziemnych” i stanowić „całość użytkową” (art. 3 pkt. 3 UPB), to musiałyby dodatkowo posiadać „(…)oraz FUNDAMENTY pod maszyny i urządzenia”.

  5. Sensowne opracowanie. Gratuluję wiedzy zwłaszcza w odniesieniu do „afery w Zimnodole”. Obecnie jestem w trakcie organizacji trzeciego obiektu i tu Starosta zgłosił sprzeciw do zgłoszenia a następnie odmówił pozwolenia na budowę. Argumentacja „teren posiada PZP z przeznaczeniem na sport i rekreację a Rozporządzenie MŚ mówi że na terenach przeznaczonych na rekreację nie organizuje się strzelnic” Różnica pomiędzy sportem i rekreacją a rekreacją i wypoczynkiem jest oczywista ale nie dla Starosty. Złożyłem odwołanie do Wojewody i czas pokaże. Dlaczego pozwolenie? Gdy zapytałem na piśmie czy na terenie, gdzie nie będe nic wykonywał (wspaniałe ukształtowanie terenu) zarządano pozwolenia.

  6. Dzień dobry,
    gratuluję opracowania Panie Profesorze, widać wiedzę i doświadczenie. Bardzo doceniam, że zechciał się Pan podzielić tak fachową wiedzą pro publico bono.
    Czy można prosić o rozwinięcie, co należy rozumieć przez „dodatkowe urządzenia strzelnicze nie związane trwale z gruntem” ?

  7. Dzień dobry Panie Mecenasie.
    Już jakiś czas temu trafiłem na Pana publikację i postanowiłem się z Panem skontaktować, ponieważ sam napotkałem na problemy z otwarciem strzelnicy a władze samorządowe bynajmniej nie były pomocne. Do tego momentu już ponad rok walczyłem o zatwierdzenie regulaminu strzelnicy, korzystając z pomocy dwóch prawników.
    Kontakt z Panem Mecenasem był, jak się okazało, „strzałem w dziesiątkę” 🙂
    Od czasu przejęcia sprawy przez Pana Mecenasa Mariusza Miąsko do czasu zatwierdzenia regulaminu strzelnicy minęło niespełna dwa miesiące. Efektem tej współpracy jest zatwierdzenie regulaminu strzelnicy w Kosorowicach (gm. Tarnów Opolski, woj. opolskie).
    Chciałem w tym miejscu serdecznie podziękować za skuteczną pomoc. Z ogromną przyjemnością obserwowałem pracę i organizację Kancelarii Viggen: przez cały czas byłem na bieżąco informowany o planowanych i podejmowanych w moim imieniu działaniach oraz o ich efektach.
    Mam nadzieję, że Pan Mecenas osobiście przyjedzie przetestować strzelnice.
    Serdecznie zapraszam.

    • Dziękuję serdecznie Panie Zbyszku w imieniu własnym i całego zespołu naszej Kancelarii. Pomimo, że nie mam blisko to z największą przyjemnością podjadę postrzelać na Pana strzelnicy ! Zapraszam wszystkich strzelców na strzelnicę Pana Zbyszka.

  8. Dzień dobry.
    Zadania z grupy tych „niemożliwych” stają się banalnie proste jeśli ich realizację powierzymy profesjonalistom! Tak było i w moim przypadku. Będąc pewnym, że spotkam się z decyzją odmawiającą zatwierdzenia regulaminu strzelnicy, procedowanie wniosku powierzyłem Kancelarii Viggen. Jeśli miałbym określić ten zespół w dwóch słowach, to na myśl przychodzą mi tylko: SKUTECZNI PROFESJONALIŚCI !!! Dosłownie „zbombardowali” Urząd Gminy a następnie SKO „masą papieru”. I tak- po upływie niespełna 4 m-cy w miłej, sympatycznej atmosferze- mamy kolejną strzelnicę..tym razem na Mazurach:
    ***Strzelnica „LUCKY LUKE” w Wilkaskach/k. Giżycka tel. 604-175-226 (woj. warmińsko- mazurskie) ***
    Pan Mariusz Miąsko jest Gościem Honorowym! Także zapraszam podczas wakacyjnego urlopu w Sercu Wielkich Jezior Mazurskich!!!
    DZIĘKUJĘ !!!

    • Dziękuję serdecznie Panie Łukaszu w imieniu własnym i całego zespołu naszej Kancelarii Prawnej Viggen – życzymy powodzenia w prowadzeniu strzelnicy 🙂 Zachęcam wszystkich do odwiedzenia strzelnicy Pana Łukasza. Bardzo chętnie odwiedzę Pana strzelnicę, gdy tylko wybiorę się na drugą stronę (z mojej perspektywy) Polski. Szczerze nie mogę się doczekać ! Jeszcze raz pozdrawiam serdecznie Panie Łukaszu i zapraszam na strzelnicę Pana Łukasza.

  9. Moja przygoda z własną strzelnica rozpoczęła się od oczywiście bojów z wójtem , zażądał pozwolenia , odbioru budowlanego i masę różnych uwarunkowań których spełnienie nie było możliwe , po przekazaniu sprawy Kancelarii Viggen po 10 dniach wydarzył się cud , otrzymałem zatwierdzony , podpisany przez tego samego wójta który wcześniej żądał masy papierów , regulamin strzelnicy ,
    usiadłem z wrażenia , jak to ? wystarczyło jedno zaznaczam jedno pismo przygotowane przez K.P. Viggen i to wójt usiadł , zapłakał i podpisał .
    od sierpnia zaczynamy zabawę z własną strzelnica
    wójta zaproszę na otwarcie , jak i cały zespół K.P. Viggen

    • Serdecznie dziękuję Panie Januszu, czekamy na kolejne pozytywne rozstrzygnięcia w sprawach innych strzelnic. Lada tydzień powinniśmy mieć kolejne uprzednio „niemożliwe” zatwierdzenie regulaminu a lista kolejnych sięga obecnie kilkunastu w toku. Pozdrawiam Pana serdecznie i do zobaczenia na Pana strzelnicy ! 🙂 Proszę napisać w komentarzu, gdy Pana strzelnica już fizycznie zostanie uruchomiona. Jeszcze raz pozdrawiam Pana serdecznie.

  10. Mam pytanie czy teren pod strzelnicę musi być moją własnością, albo dzierżawą? Czy mogę zgłosić strzelnicę na czyimś terenie bez zgody właściciela terenu? Czy są przepisy mówiące o konieczności oznakowania terenu strzelnicy?

    • Panie Adamie, teren pod strzelnicę NIE musi być Pana własnością, np. może być przedmiotem dzierżawy lub użyczenia. Dla przykładu, jeden z kolegów, którzy powyżej wyrazili własne podziękowania, właśnie otrzymał zatwierdzenie regulaminu na gruncie, którego NIE jest właścicielem. Pozdrawiam serdecznie

  11. Mam pytanie do czytelników: czy komuś udało się na podstawie tych porad wygrać sprawę z nadzorem budowlanym, że przesunięcie własnej ziemi nie podlega prawu budowlanemu?

    • nadal walczymy ale mamy zatwierdzony ragulamin , a to już sukces, ale tak w zasadzie to pinb niech sie o,i
      na podstawie tych porad nie ma podstawy walczyć z nadzorem budowlanym bo i po co ? miałem dokładnie to samo , pinb twierdzi że muszę mieć pozwolenie , ale na co ? ale wiecie co ? w sierpniu strzelamy , mamy zatwierdzony regulamin i jak ogarniemy sprawy bezpieczeństwa to walimy
      mamy zatwierdzony regulamin , ty chyba możemy ,co nie ?
      będziemy meldować
      pozdro
      januszd

  12. Dzień dobry,
    Na wstępie chciałbym podziękować za zebranie i udostępnienie tak przydatnego materiału.
    Znalazłem się również wśród osób którym „rzucane” są kłody pod nogi z zatwierdzeniem regulaminu strzelnicy.
    W piśmie odmownym Wójt powoła się na wyrok WSA w Gdańsku z dnia 13 stycznie 2022 III SA/Gd 517/21: „Pod pojęciem budowli należy rozumieć strzelnicę tzw. otwartą, czyli nie stanowiącą odrębnego budynku. Należy zatem uznać, że strzelnica nie jest tworem naturalnym występującym w przyrodzie, ale zostaje urządzona przez człowieka i to nawet wtedy, gdy dany teren jest tak ukształtowany, że pozwala na realizację na nim takiej budowli. Nawet gdyby przyjąć, że strzelnica ma mieć charakter otwarty a sam teren jest tak ukształtowany, że pozwala na taki sposób jego wykorzystywania, to i tak inwestor ma obowiązek dokonania zmiany sposobu użytkowania danego terenu, na jego użytkowanie jako strzelnicy zgodnie z przepisami Prawa budowlanego. Może to wiązać się z wykonaniem robót ziemnych, budowlanych lub instalowaniem urządzeń niezbędnych do funkcjonowania samej strzelnicy. Zarówno prowadzenie robót budowlanych, jak i zmiana sposobu zagospodarowania terenu wymaga zgody właściwego organu administracji architektoniczno-budowlanej. Tym samym strzelnica zawsze stanowi obiekt budowlany będący albo budynkiem albo budowlą.”
    Jak można się odnieść do takiej argumentacji Wójta?

    Pozdrawiam
    Marcin

    • szkoda się męczyć , zwróć się o pomoc prawną do kancelarii viggen , mają doświadczenie i na pewno pomogą
      pozdrawiam
      januszd

    • podejrzewam że wójt przed podpisaniem oddaje to do analizy do swojego doradcy prawnego,trudno byłoby żeby wójt znał się na wszystkich bądź tylko nawet części przepisów
      i decyzję czy podpisać czy nie podejmuje prawnik gminny
      tak że najlepiej przekazać to prawnikom , i niech sobie podyskutują , bo przeciętny obywatel nie ujedzie z tym sam , także byłem przerażony jak otrzymałem pierwsze pismo od wójta o uzupełnienie dokumentacji , chłopie niedługo naczelny geolog musiałby być zaangażowany
      ale jak się wzieła za to kancelaria viggen to tak jak pisałem wczesniej 10 dni i otrzymaliśmy zatwierdzony regulamin , i naczelny geolog został odwołany 😉

  13. Przedstawię pokrótce sytuację. Burmistrzowi po roku czasu, przed zbliżającymi się obecnie wyborami „odwidziała” się nasza strzelnica i postanowił wszcząć postępowanie mające na celu uchylić prawomocną decyzję o zatwierdzeniu regulaminu która nie podlega odwołaniu którą sam zatwierdził rok wcześniej. Dodatkowo nasłał na nas nadzór bud. Do tego doszła nagonka na strzelców, strzelnice aby wystraszyć mieszkańców. Pomimo że strzelnica jest zlokalizowana z dala od zabudowań. Poprosiliśmy o pomoc prawną Kancelarię Viggen i jej prezesa prof. u. dr Mariusza Miąsko. Jesteśmy pod wielkim wrażeniem profesjonalizmu i strategii działania tej kancelarii oraz życzliwości dr Mariusza Miąsko. Obecnie jesteśmy w stałej współpracy i zostały podjęte działania mające na celu umorzenie postępowania. Jeśli macie problemy z uruchomieniem strzelnicy to gorąco polecam tą kancelarię. Z pozoru sprawy trudne czy nie do przeskoczenia jak chcą to przedstawić niekompetentni urzędnicy, okazują się jak najbardziej do rozwiązania.

ZOSTAW ODPOWIEDŹ

Proszę wpisać swój komentarz!
Proszę podać swoje imię tutaj