UWARUNKOWANIA PRAWNE ORGANIZACJI I REALIZACJI STRZELNIC W POLSCE

4.7/5 (77)

UWARUNKOWANIA PRAWNE

ORGANIZACJI I REALIZACJI  STRZELNIC W POLSCE

(Stan prawny na 2023 r)

Istnieje co najmniej 12 (dwanaście) pisemnych stanowisk lub orzeczeń sądów w odniesieniu do strzelnic „otwartych”, sporządzonych przez Departament Prawny Głównego Urzędu Nadzoru Budowlanego w Warszawie,  Ministra Rozwoju, Departament Bezpieczeństwa Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji, Komendę Stołeczną Policji, PINB, sądy – z których jednoznacznie wynika, iż strzelnice typu „otwartego” powstałe z przesunięcia lokalnych mas ziemi nie podlegają Ustawie prawo budowlane, nie podlegają nadzorowi budowlanemu, nie podlegają obowiązkowi uzyskania pozwolenia na budowę, nie podlegają obowiązkowi realizacji odbioru obiektu.

Ostatnie pisemne potwierdzenie dotychczasowej wieloletniej interpretacji GŁÓWNRGO URZĘDU NADZORU BUDOWLANEGO W WARSZAWIE (w odniesieniu do zapytania dotyczącego Strzelnicy w Zimnodole  koło Olkusza www.StrzelnicaOlkusz.pl), iż strzelnice typu otwartego co do zasady nie podlegają prawu budowlanemu, pochodzi z 12 lipca 2023 roku.

Warto przywołać w tym miejscu wszystkie znane mi stanowiska GUNB, Ministerstwa Rozwoju, Sądów, PINB, potwierdzające, iż strzelnice powstałe jedynie z przesunięcia mas ziemi, nie podlegają prawu budowlanemu oraz nadzorowi budowlanemu:

1. STANOWISKO Z 3 GRUDNIA 2018 ROKU ZASTĘPCY DYREKTORA DEPARTAMENTU PRAWNEGO GŁÓWNEGO URZĘDU NADZORU BUDOWLANEGO W WARSZAWIE JACKA KOZŁOWSKIEGO (DPR,022.739.2018)

– cytat: „obecnie, zgodnie z art. 3 pkt 1 ustawy – Prawo budowlane, aby obiekt mógł zostać uznany za obiekt budowlany, musi być wzniesiony z wyrobów budowlanych. Tym samym przykładowo obiekt, który powstał jedynie w wyniku przemieszczenia mas ziemi, nie jest obiektem budowlanym, bowiem nie spełnia definicji z art. 3 pkt 1 ustawy – Prawo budowlane”; Strzelnica, która nie spełnia powyższej definicji, nie jest obiektem budowlanym, co w konsekwencji oznacza, nie wymaga pozwolenia na budowę, nie wymaga pozwolenia na użytkowanie i znajduje się poza zakresem kompetencji organów nadzoru budowlanego”.

2. STANOWISKO Z 3 CZERWCA 2019 ROKU PANI DYREKTOR DEPARTAMENTU PRAWNEGO GŁÓWNEGO URZĘDU NADZORU BUDOWLANEGO W WARSZAWIE AGNIESZKI JĘDRZEJCZAK-SYREK (DPR.022.338.2019)

– cytat: „Prace ziemne, polegające na zmianie ukształtowania terenu, jeżeli nie stanowią robót przygotowawczych na terenie budowy, nie są robotami budowlanymi w rozumieniu ustawy – Prawo budowlane. W związku z tym, wykonanie takich prac nie wymaga ani dokonania zgłoszenia, ani uzyskania decyzji o pozwoleniu na budowę.
Wyjaśnić należy, że budowla ziemna jest jednym z rodzajów budowli wymienionych
w art. 3 pkt 3 ustawy – Prawo budowlane. Brak jest ustawowej definicji budowli ziemnych. Należy jednak zwrócić uwagę na definicję obiektu budowlanego.
Zgodnie z art. 3 pkt 1 ustawy – Prawo budowlane, ilekroć w ustawie jest mowa o obiekcie
budowlanym, należy przez to rozumieć budynek,(…), wzniesiony z użyciem wyrobów budowlanych. Tym samym aby obiekt ziemny można było uznać za budowlę ziemną, musiałby być wzniesiony z użyciem wyrobów budowlanych.
Obiekt ziemny, wykonany bez użycia wyrobów budowlanych (np. powstały w wyniku przesunięcia mas ziemi), nie może być uznany za obiekt budowlany w rozumieniu art. 3 pkt 1 ww. ustawy, a tym samym za budowlę ziemną.

3. STANOWISKO Z 30 LIPCA 2020 ROKU PANI DYREKTOR DEPARTAMENTU PRAWNEGO GŁÓWNEGO URZĘDU NADZORU BUDOWLANEGO W WARSZAWIE AGNIESZKI JĘDRZEJCZAK-SYREK (DPR,022.533.2020)

– cytat: „informujemy, że stanowisko (GUNB – przypis) w sprawie strzelnic (…) pozostaje aktualne. Zgodnie z art. 3 pkt 1 ustawy – Prawo budowlane, aby obiekt mógł zostać uznany za obiekt budowlany, musi być wzniesiony z użyciem wyrobów budowlanych. Strzelnica, która nie spełnia powyższej definicji, nie jest obiektem budowlanym, co w konsekwencji oznacza, że nie wymaga pozwolenia na budowę. Natomiast jeśli jakaś strzelnica jest (będzie) obiektem budowlanym, wówczas będą miały do niej zastosowanie przepisy ustawy – Prawo budowlane”.

4. STANOWISKO Z 10 WRZEŚNIA 2020 ROKU PANI DYREKTOR DEPARTAMENTU PRAWNEGO GŁÓWNEGO URZĘDU NADZORU BUDOWLANEGO W WARSZAWIE AGNIESZKI JĘDRZEJCZAK-SYREK (DPR,022.611.2020)

– cytat: „Prace polegające na wyrównaniu terenu lub przemieszczaniu mas ziemi, jeżeli w ich wyniku nie powstaje obiekt budowlany, nie są robotami budowlanymi w rozumieniu ww. ustawy i leżą poza zakresem Prawa budowlanego. W związku z tym, wykonanie takich prac nie wymaga ani dokonania zgłoszenia, ani uzyskania decyzji o pozwoleniu na budowę„.

5. STANOWISKO Z 07 SIERPNIA 2020 ROKU PANA WICE MINISTRA KRZYSZTOFA MAZURA (DAB-II.054.16.2020) W ODPOWIEDZI NA ZAPYTANIE MARSZAŁKA SENATU TOMASZA GRODZKIEGO

– cytat: „zgodnie z art.3 pkt. 1 ustawy – Prawo budowlane aby obiekt mógł zostać uznany za obiekt budowlany, musi być wzniesiony z użyciem wyrobów budowlanych. Tymczasem przykładowo obiekt, który powstał jedynie w wyniku przemieszczania mas ziemi, NIE JEST OBIEKTEM BUDOWLANYM, bowiem nie spełnia definicji z art. 3 pkt. 1 ustawy – Prawo budowlane. Strzelnica, która nie spełnia wymagań określonych w przywołanej definicji, nie jest obiektem budowlanym, co w konsekwencji oznacza, że nie wymaga pozwolenia na budowę.”;

6. STANOWISKO Z 15 WRZEŚNIA 2021 ROKU ZASTĘPCY DYREKTORA DEPARTAMENTU PRAWNEGO GŁÓWNEGO URZĘDU NADZORU BUDOWLANEGO W WARSZAWIE

– cytat: „aby obiekt mógł zostać uznany za obiekt budowlany, musi być wzniesiony z użyciem wyrobów budowlanych. Strzelnica, która nie spełnia powyższej definicji, nie jest obiektem budowlanym, co w konsekwencji oznacza, że nie wymaga pozwolenia na budowę.”

7. STANOWISKO Z 12 LIPCA 2023 ROKU ZASTĘPCY DYREKTORA DEPARTAMENTU SKARG I WNIOSKÓW GŁÓWNEGO URZĘDU NADZORU BUDOWLANEGO W WARSZAWIE AGNIESZKI TALAROWSKIEJ (DSW.051.443.2023.ASK) – odpowiedź na zapytanie dr Mariusza Miąsko, skierowane do GUNB w sprawie Strzelnicy w Zimnodole koło Olkusza (www.strzelnicaolkusz.pl)

– cytat: „(…) w kwestii oceny statusu prawnego  strzelnic zewnętrznych informuję, że w sprawie strzelnic, które nie spełniają definicji zawartej w art. 3 pkt. 1 ustawy – Prawo budowlane, GINB stoi na stanowisku, że takie strzelnice nie są obiektami budowlanymi„.

8. STANOWISKO Z 15 GRUDNIA 2017 ROKU NACZELNIKA WYDZIAŁU POSTĘPOWAŃ ADMINISTRACYJNYCH KOMENDY STOŁECZNEJ W WARSZAWIE (PA-B-ZI-Dp11160/17)

– cytat: „z uwagi na aktualny stan prawny nieuzasadnione jest żądanie przez wójta, burmistrza (prezydenta miasta) wydania dopuszczenia obiektu do użytkowania w drodze decyzji administracyjnej”.;

9. STANOWISKO Z 01 LTEGO 2022 ROKU DYREKTORA DEPARTAMENTU BEZPIECZEŃSTWA MINISTERSTWA SPRAW WEWNĘTRZNYCH I ADMINISTRACJI PAWŁĄ ZATRYBA (DBI-WODO-0667-3-1/2022)

– cytat: „przedmiotowy typ strzelnicy jest legalny i może funkcjonować z chwilą uzyskania  decyzji administracyjnej Wójta lub Burmistrza lub Prezydenta o zatwierdzeniu regulaminu wzorcowego na warunkach wynikających z Rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji. „art. 47 ustawy o broni i amunicji stanowi jedynie o zatwierdzeniu regulaminu strzelnicy w drodze decyzji administracyjnej wydawanej przez właściwego wójta, burmistrza (prezydenta miasta). Tym samym ustawa o broni i amunicji nie przewiduje szczególnej instytucji jaką była decyzja o dopuszczeniu do użytkowania strzelnicy, wydawana przez organ samorządu terytorialnego”;

10. DECYZJA PINB w Wejcherowie z dnia 22.07.2019r (PINB-IX-7141/5/19)

PINB umorzył postępowanie administracyjne (na korzyść właściciela strzelnicy) – cytat z uzasadnienia: „Stanowisko tutejszego organu jest tożsame z opinią Głównego Urzędu Nadzoru Budowlanego z dnia 03 grudnia 2018 roku (…), którego fragment brzmi: (…) aby obiekt mógł zostać uznany za uznany za obiekt budowlany, musi być wzniesiony z użyciem wyrobów budowlanych. (…) Strzelnica, która nie spełnia powyższej definicji nie jest obiektem budowlanym co w konsekwencji oznacza, że nie wymaga pozwolenia na budowę, nie wymaga pozwolenia na użytkowanie i znajduje się poza zakresem kompetencji nadzoru budowlanego (…). Tym samym, mając na uwadze, iż roboty ziemne polegające na zmianie naturalnego ukształtowania terenu (a nie związane z uzyskaniem pozwolenia na budowę) nie podlegają regulacjom Prawo budowlane i nie leżą w kompetencjach organów nadzoru budowlanego – orzeczono jak w sentencji (o umorzeniu postępowania  wobec właściciela strzelnicy – na jego korzyść).

Zatem nie jest jest tak jak próbują fałszywie przedstawić niektórzy urzędnicy PINB/WINB, iż rzekomo inne PINB i WINB zajmują stanowisko sprzeczne ze stanowiskiem Departamentu Prawnego GUNB – przeciwnie – co do zasady PINB właśnie stosują się do interpretacji GUNB.

Warto w tym miejscu przywołać sentencje dwóch orzeczeń sądów, potwierdzające, iż co do zasady strzelnice typu otwartego nie podlegają prawu budowlanemu i nadzorowi budowlanemu:

11. POSTANOWIENIE SĄDU REJONOWEGO W WEJCHEROWIE z dnia 21 lutego 2020 roku (Sygn. Akt II K 847/19)

sąd uzasadnia – cytat: „Według art. 3 ust. 1 ustawy prawo budowlane przez obiekt budowlany należy rozumieć budynek budynek, budowlę (…) wzniesiony z użyciem wyrobów budowlanych. Z dowodów zgromadzonych podczas postępowania jednoznacznie wynika to, że prace na przedmiotowej działce nr (…) polegały jedynie na usypaniu wałów przy wykorzystaniu tam zgromadzonego gruntu. Zostało także ustalone, iż roboty na tej działce nie posiadają żadnych instalacji i nie zostały wykonane z użyciem wyrobów budowlanych. Były jedynie robotami ziemnymi polegającymi na zmianie naturalnego ukształtowania terenu. Dlatego Powiatowy Inspektor Nadzoru Budowlanego W Wejcherowie umorzył postępowanie w sprawie strzelnicy (…)uznając, iż badany obiekt nie jest obiektem budowlanym w rozumieniu definicji obiektu budowlanego zawartej w prawie budowlanym, jednocześnie uznając, iż wzniesienie strzelnicy nie wymagało pozwolenia na budowę. (…) Wobec powyższego orzeczono o umorzeniu postępowania”.

12. POSTANOWIENIE SĄDU OKRĘGOWEGO W GDAŃSKU z 19 sierpnia 2021r (Sygn. Akt V Kz 908/21)

sąd uzasadnia – cytat: „(…)  zostały usypane jedynie wały, co należy zakwalifikować jako roboty ziemne polegające na zmianie naturalnego ukształtowania terenu. Na terenie działki nie stwierdzono żadnych elementów infrastruktury strzelnicy, takich jak wiat strzelniczych, miejscowych utwardzeń terenu, instalacji. Nadto stanowisko to jest zgodne z opinią Głównego Urzędu Nadzoru Budowlanego z dnia 3 grudnia 2018 roku, sygn. DPR.022.739.2018, którego fragment brzmi: obecnie art. 3 pkt 1 ustawy – Prawo budowlane (…) Strzelnica, która nie spełnia powyższej definicji nie jest obiektem budowlanym i znajduje się poza zakresem kompetencji nadzoru budowlanego. (Organ – przyp.) zupełnie zignorował przedstawione stanowisko” – Sąd Okręgowy ostatecznie oddalił skargę urzędu na korzyść właściciela strzelnicy.

Działanie urzędników nadzoru budowlanego lub innych urzędników, oparte na wnioskowaniu contra legem(czyli wbrew treści obowiązujących przepisów), jest z mocy prawa bezprawne i stanowi naruszenie prawa w trybie art. 231 § 1 k.k. (co potwierdza orzecznictwo Sądu Najwyższego).

Informację, jak przygotować zawiadomienie do Prokuratury w tym zakresie, umieszczę na niniejszym portalu w najbliższym czasie.

 

I. WSTĘP

Niniejsze opracowanie prawne jest wynikiem wykładni prawa regulacji prawnych odnoszących się do zasad organizacji strzelnic otwartych, zorganizowanych w trybie Ustawy o broni i amunicji oraz w trybie art. 3 pkt. 1) Ustawy prawo budowlane. W niniejszym opracowaniu postaram się dokładnie i merytorycznie wyjaśnić, dlaczego ogromna część polskich strzelnic „otwartych”, powstałych w trybie art. 3 pkt 1 Prawa budowlanego w ogóle nie podlega pod regulacje prawa budowlanego oraz wiele innych ograniczeń, właściwych dla innych typów strzelnic, ponieważ wbrew przeświadczeniu niektórych osób, nie są ani budynkami ani budowlami ani obiektami budowlanymi. Odniosę się także do orzeczeń sądów, które najczęściej bywają mylnie intepretowane przez urzędy (bez odniesienia się do istoty stanów faktycznych). Postaram się także wyjaśnić:

1. kiedy strzelnice nie będą podlegały prawu budowlanemu i nie będą wymagały ani „zgłoszenia” do nadzoru budowlanego ani pozwolenia na budowę,
2. kiedy strzelnice mogą podlegać obowiązkowi „zgłoszenia” do nadzoru budowlanego;
3. kiedy ewentualnie przedmiotowe strzelnice mogą wymagać pozwolenia na budowę (są to sytuacje w gruncie rzeczy wyjątkowe ale przykładem takiej strzelnicy jest „Pasternik” w Krakowie, która oprócz nasypów ziemnych posiada kilka budynków administracji lub betonowy dół fundamentowy wykorzystywany w konkurencji Trap, etc.).

Wszystkie trzy stany prawne są możliwe i występują w praktyce.

Wokół problematyki organizacji strzelnic narosło bardzo dużo nieporozumień, oraz nieścisłości. Przedmiotowa tematyka jest kilkuwariantowa i często gubią się w niej zarówno organizatorzy strzelnic, jak i urzędnicy najrówniejszych instytucji (samorządów, nadzoru budowlanego etc.). Wierzę, że przedmiotowe opracowanie prawne pozwoli lepiej zrozumieć obu stronom przedmiotowe zagadnienie.

Od strony metodologicznej niniejsze opracowanie zostało oparte w ogromnej mierze na powszechnie obowiązujących w „Prawoznawstwie” – zasadach wykładni prawa pierwszego i drugiego stopnia.

Znaczna część materiałów i stanowisk kluczowych polskich instytucji MSWiA, Policji, Ministerstw, Głównego Urzędu Nadzoru Budowlanego (który co najmniej dwukrotnie w 2018 r oraz w 2021 r, zajął pisemnie korzystne dla właścicieli strzelnic „otwartych” stanowisko, iż nie podlegają one prawu budowlanemu) oraz Wojewódzkich Inspektoratów  Nadzoru Budowlanego, została pozyskana od koleżanek i kolegów ze środowisk strzeleckich – za co serdecznie Państwu dziękuję (!)

Przedmiotowe stanowiska kluczowych państwowych urzędów i ministerstw jednoznacznie potwierdzają, że jak najbardziej dopuszczalna jest organizacja strzelnic typu „otwartego”, poza jurysdykcją prawa budowlanego a do ich organizacji, wystarczające jest dopełnienie regulacji Ustawy o broni i amunicji, w zakresie uzyskania decyzji o zatwierdzeniu regulaminu strzelnicy – na podstawie wzorcowego regulaminu, wskazanego w Rozporządzenia MSWiA.    

Od przynajmniej kilkunastu lat uczestniczę w procesie tworzenia prawa w Polsce, mojego autorstwa jest część regulacji prawa budowlanego, szereg nowelizacji rangi ustawowej lub rozporządzeń krajowych i unijnych w obrębie różnych gałęzi prawa, co pozwala mi spojrzeć na problematykę regulacji prawnych organizacji strzelnic w sposób holistyczny i mam nadzieję, że profesjonalny. Jestem także dydaktykiem na dwóch uczelniach wyższych (ze stopniem naukowym doktora nauk prawnych UJ) na których realizuję zajęcia z zakresu zasad wykładni prawa oraz szeroko rozumianego „Prawa wojennego” (w przedmiotowym zakresie wykładam 11 przedmiotów dla studentów reprezentujących niemalże wszystkie polskie służby). Im praeteritum współpracownikiem na kontrakcie Instytutu Wymiaru Sprawiedliwości (jednostka organizacyjna Ministerstwa Sprawiedliwości), gdzie opracowałem słynny swego czasu raport na temat zorganizowanej przestępczości o charakterze ekonomicznym, byłem także szefem zespołu opracowującego raport dot. ochrony infrastruktury krytycznej w szczególności polskich portów morskich. Kilkukrotnie doprowadziłem w swoim 23 letnim zawodzie prawnika do zmiany dominującej linii orzeczniczej sądów a w tym także Sądu Najwyższego (w sprawach z różnych obszarów prawa). Więcej informacji na mój temat można uzyskać pod adresem: https://mariuszmiasko.pl/o-autorze-bloga/ Niniejszą autoprezentację czynię bynajmniej nie z próżności, lecz dla głębszej refleksji czytelników (zarówno środowiska strzelców jak i urzędników) nad wnioskami, które wypływają z niniejszego opracowania.

Jestem czynnym strzelcem oraz instruktorem strzelectwa, (nota bene także sztuk walki oraz technik linowych), właścicielem kanału o tematyce taktyczno-strzeleckiej na YT: 13 STRZAŁ co skutkuje zrozumieniem przedmiotowej tematyki, także w ujęciu praktycznym (czego często bardzo brakuje niektórym przedstawicielom instytucji kontrolnych, którzy nie zawsze rozumieją istotę niektórych sformułowań normatywnych w ujęciu praktycznym – przykładowo: bywa że mylą zakres określeń typu „kulochwyt”, często utożsamiając mylnie kulochwyt z nasypami ziemnymi, co może ale nie musi być tożsame i zazwyczaj a w konsekwencji wyciągane są mylne wnioski na gruncie interpretacji prawa budowlanego ect.).

Uprzejmie proszę czytelników o wyrozumiałość, ponieważ przedmiotowy tekst należy traktować jako bazowy i będę go na bieżąco uzupełniał w miejscach, które będą tego wymagały.

 

II. RODZAJE STRZELNIC NA GRUNCIE REGULACJI PRAWA BUDOWLANEGO

 

1. Wybrane stanowiska kluczowych organów Państwa w zakresie określenia typów strzelnic na gruncie prawa budowlanego

Prawo budowlane niemal w ogóle nie wspomina o szczególnych zasadach organizacji strzelnic. Sformułowanie „strzelnica” pada w Ustawie prawo budowlane wyłącznie jeden raz, w art. 3 pkt. 5), stanowiącym o „tymczasowym obiekcie budowlanym”, który nie podlega obowiązkowi uzyskania pozwolenia na budowę lecz dokonanie zaledwie „zgłoszenia” do nadzoru budowlanego. Nie oznacza to bynajmniej, że wszystkie strzelnice muszą obowiązkowo zostać „zgłoszone” do nadzoru budowlanego – przeciwnie, prawdopodobnie przytłaczająca większość polskich strzelnic „otwartych”, nie podlega takiemu obowiązkowi z uwagi na ich szczególny charakter organizacyjny, wyrażony w art. 3 pkt. 1 Ustawy prawa budowlanego.

Departament Prawny Głównego Urzędu Nadzoru Budowlanego w Warszawie (dwukrotnie 2018r oraz w 2021r), Minister Rozwoju (w 2022r) oraz np.: Wojewódzki Inspektor Nadzoru Budowlanego w Opolu (w 2022r), podobnie jak MSWiA, słusznie podkreślają, iż Ustawa prawo budowlane jasno wskazuje, że niektóre typy strzelnic (a także ogólnie niektóre obiekty wykonane z przesunięcia mas ziemnych w obrębie działki pierwotnej) w ogóle nie podlegają regulacjom prawa budowlanego a więc nie podlegają ani obowiązkowi „zgłoszenia” do nadzoru budowlanego ani obowiązkowi uzyskania pozwolenia na budowę.

Warto zatem zacytować kolejno stanowiska poszczególnych kluczowych organów państwa w przedmiotowej sprawie:

– najpierw w 2018 roku, Zastępca Dyrektora Departamentu Prawnego Głównego Urzędu Nadzoru Budowlanego Jacek Kozłowski w dniu 3 grudnia 2108 r w piśmie DPR.022.739.2018 wyjaśnił, iż – cyt.: zgodnie z art. 1 ustawy – Prawo budowlane, ustawa ta normuje sprawy projektowania, budowy, utrzymania i rozbiórki obiektów budowlanych oraz zasady funkcjonowania organów administracji publicznej w tych dziedzinach.

Natomiast przez obiekt budowlany należy rozumieć: budynek, budowlę bądź obiekt architektury, wraz z instalacjami zapewniającymi możliwość użytkowania obiektu zgodnie z jego przeznaczeniem, wzniesiony z wyrobów budowlanych (art. 3 pkt 1 ustawy – Prawo budowlane).

Obecnie, zgodnie z art. 3 pkt 1 ustawy – Prawo budowlane, aby obiekt mógł zostać uznany za obiekt budowlany, musi zostać wzniesiony z wyrobów budowlanych.

Tym samym przykładowo obiekt, który powstał jedynie w wyniku przemieszczenia mas ziemi, nie jest obiektem budowlanym, bowiem nie spełnia definicji z art. 3 pkt 1 ustawy – Prawo budowlane.

Strzelnica, która nie spełnia powyższej definicji, nie jest obiektem budowlanym, co w konsekwencji oznacza, nie wymaga pozwolenia na budowę, nie wymaga pozwolenia na użytkowanie i ZNAJDUJE SIĘ POZA ZAKRESEM KOMPETENCJI ORGANÓW NADZORU BUDOWLANEGO.

Natomiast jeśli jakaś strzelnica jest obiektem budowlanym, wówczas mają do niej zastosowanie przepisy ustawy – Prawo budowlane” – koniec cytatu Departamentu Prawnego GUNB w Warszawie;

– następnie w 2021 roku, Departament Prawny Głównego Urzędu Nadzoru Budowlanego w 2021 roku, w odpowiedzi na zapytanie z 15 września 2021 podtrzymał własne wcześniejsze stanowisko, iż – cytuję: „Zgodnie z art. 3 pkt. 1 ustawy – Prawo budowlane, aby obiekt mógł zostać uznany za obiekt budowlany, musi być wzniesiony z użyciem wyrobów budowlanych. Strzelnica, która nie spełnia powyższej definicji, nie jest obiektem budowlanym, co w konsekwencji oznacza, że NIE WYMAGA POZWOLENIA NABUDOWĘ„ (koniec cytatu Departamentu Prawnego Głównego Urzędu Nadzoru Budowlanego).

Zatem, Departament Prawny GUNB w Warszawie (najważniejsza instytucji w Polsce w zakresie interpretacji przepisów prawa budowlanego), informuje, iż jeśli strzelnice typu otwartego, zostały wykonane w trybie art. 3 pkt.1 Upb, NIE SĄ ANI BUDOWLĄ ANI BUDYNKIEM I NIE PODLEGAJĄ PRAWU BUDOWLANEMU, ponieważ „obiekt budowlany” musi zostać wzniesiony z „wyrobów budowlanych” a należy pamiętać, że ROZPORZĄDZENIE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY (UE) NR 305/2011 z dnia 9 marca 2011 r. w art. 2 wskazuje definicję legalną „wyrobów budowlanych” i wynika z niej, że ziemia przesunięta z „własnego gruntu” nie jest wyrobem budowlanym i powstałe z niej nasypy – jak twierdzi GUMB – nie mogą być budowlą ani budynkiem;

– w międzyczasie w 2020 roku analogiczne stanowisko zajął Minister Rozwoju (podpisane przez Wiceministra Krzysztofa Mazura) w odpowiedzi do Marszałka Senatu z dnia 7 sierpnia 2020 roku, (sygnatura akt DAB-II.054.16.2020DAB.II.054.20.2020). Minister wyjaśnia – cytuję: „zgodnie z art.3 pkt. 1 ustawy – Prawo budowlane aby obiekt mógł zostać uznany za obiekt budowlany, musi być wzniesiony z użyciem wyrobów budowlanych. Tymczasem przykładowo obiekt, który powstał jedynie w wyniku przemieszczania mas ziemi, NIE JEST OBIEKTEM BUDOWLANYM, bowiem nie spełnia definicji z art. 3 pkt. 1 ustawy – Prawo budowlane. Strzelnica, która nie spełnia wymagań określonych w przywołanej definicji, nie jest obiektem budowlanym, co w konsekwencji oznacza, że nie wymaga pozwolenia na budowę.”;

– dla porządku warto zaznaczyć, iż w 2022 roku także WINB w Opolu zajął analogiczne stanowisko, że strzelnice typu otwartego mogą nie wymagać ani obowiązku uzyskania pozwolenia na budowę ani dokonania „zgłoszenia” do nadzoru budowlanego.

***

Jednocześnie warto zauważyć, że wyżej wymienione państwowe urzędy w przywołanych stanowiskach, bardzo słusznie zauważają, iż zarówno teoretycznie jak i praktycznie, mogą występować typy strzelnic:

1. a) nie wymagające ani pozwolenia na budowę ani „zgłoszenia” do nadzoru budowlanego, lub
2. b) wymagające „zgłoszenia” do nadzoru budowlanego, lub
3. c) wymagające uzyskania pozwolenia na budowę.

W szczególności bardzo słusznie zauważa Minister Rozwoju, iż w gruncie rzeczy występują aż trzy rodzaje strzelnic i ich status na gruncie prawa budowlanego jest całkowicie odmienny.

 

2. Struktura organizacyjna strzelnic w kontekście podlegania lub wyłączenia z zakresu jurysdykcji prawa budowlanego.

 

Zasadniczo strzelnice można podzielić na:

1. „garnizonowe”;
2. „cywilne”.

Oprócz nich istnieją także „tereny zamknięte” wydzielone  na mocy Decyzji Ministra Obrony Narodowej w sprawie ustalenia terenów zamkniętych w resorcie obrony narodowej.

Ponadto strzelnice dzielą się na:

1. typu zamkniętego (w budynkach)
2. typu otwartego (zewnętrzne)

Strzelnice typu otwartego można podzielić w kontekście prawa budowlanego na następujące rodzaje:

1. w ogóle nie podlegające prawu budowlanemu i nie wymagające ani pozwolenia na budowę ani „zgłoszenia” do nadzoru budowlanego, lub
2. podlegające prawu budowlanemu w zakresie „zgłoszenia” do nadzoru budowlanego, lub
3. podlegające obowiązkowi uzyskania pozwolenia na budowę.

O tym, które strzelnice typu otwartego będą przyporządkowane do jednej z powyższych kategorii, wprost wynika z Ustawy prawo budowlane oraz przywołanych w niniejszym opracowaniu opinii i stanowisk Departamentu Prawnego GUMB, MSWiA, Ministerstwa Rozwoju.

Strzelnice typu zamkniętego (umiejscowione w budynku lub budowli) de facto zawsze podlegają regulacjom prawa budowlanego lub zagospodarowania przestrzennego, środowiskowego ect., natomiast strzelnice zewnętrzne mogą lecz nie muszą podlegać przedmiotowym regulacjom.

Zasadniczo o tym, czy strzelnice zewnętrzne podlegają regulacjom prawa budowlanego, decyduje charakter ich organizacji oraz rodzaj materiałów z których zostały wykonane lub sposób połączenia z gruntem materiałów z których zostały wykonane a także deklaracje właścicieli lub administratorów strzelnic.

Warto bowiem zauważyć, że strzelnice zewnętrzne (otwarte), można podzielić pod względem organizacji na takie, które:

1. zostały zorganizowane wyłącznie poprzez przesunięcie (nasypanie) mas ziemi zalegających pierwotnie na działce i pochodzących z tej działki, na której usytuowana jest strzelnica oraz ustawionych przed nimi dodatkowych „przenośnych” kulochwytów, nie związanych trwale lub wręcz w ogóle nie związane z gruntem – np. kulochwyty ruchome na kołach (usytuowanych przed wałami ziemnymi);
2. zostały zorganizowane wyłącznie poprzez przesunięcie (nasypanie) mas ziemi zalegających na działce i pochodzących z działki, na której usytuowana jest strzelnica, które to nasypy ziemne stanowią „ogrodzenie strzelnicy” oraz ustawionych przed nimi dodatkowych „przenośnych” kulochwytów nie związanych trwale lub w ogóle nie związanych z gruntem (nota bene nie podlegające obowiązkowi zgłoszenia do Nadzoru Budowlanego do wysokości 2,20 lub podlegające „zgłoszeniu” do NB powyżej wysokości 2,20m („zgłoszenia” nie należy mylić z „pozwoleniem na budowę” – ogrodzenia powyżej 2,20 m nie podlegają obowiązkowi uzyskania pozwolenia na budowę a jedynie obowiązkowi „zgłoszenia” do NB). Warto jedynie w tym miejscu zasygnalizować – co zostanie rozwinięte w dalszej części opracowania – że zgodnie z orzeczeniem WSA w Gorzowie Wielkopolskim z dnia 13 lutego 2014 r. sygn. akt: II SA/Go 1119/13, ogrodzenie może mieć dowolny charakter – cyt.: „dla zakwalifikowania robót budowlanych jako polegających na budowie ogrodzenia, nie ma znaczenia ani rodzaj materiałów, czy sposób posadowienia ogrodzenia. Dla ustalenia czy dany obiekt jest urządzeniem budowlanym istotne jest więc ustalenie co konkretnie grodzi dana inwestycja);
3. zostały zorganizowane poprzez przesunięcie (nasypanie) mas ziemi zalegających na działce, pełniących funkcję kulochwytów, bez zastosowania ustawionych przed nimi dodatkowych „przenośnych” kulochwytów nie związanych trwale z gruntem (usytuowanych przed wałami ziemnymi). Chodzi tu o przypadek, w którym właściciel strzelnicy, deklaruje, iż nasypy ziemne pełnią funkcję kulochwytów i nie są ogrodzeniem;
4. zostały zorganizowane przy zastosowaniu „wyrobów budowlanych” (w rozumieniu art. 2 Rozporządzenia UE NR 305/2011 z dnia 9 marca 2011 r. ustanawiające zharmonizowane warunki wprowadzania do obrotu wyrobów budowlanych), poprzez wbudowanie „wyrobu budowlanego”, który został wprowadzony do obrotu gospodarczego, np.: cegieł, betonu, żwiru lub piachu przytransportowanego z odrębnego miejsca niż miejsce strzelnicy. Przykładowo, żwir, który został przetransportowany „z zewnątrz” na strzelnicę i zwałowany, może stanowić przykład wyrobu budowlanego – w takim przypadku strzelnica może podlegać obowiązkowi dokonania „zgłoszenia” w trybie art. 3 pkt. 2 Upb w związku z art. 29 Upb.

 

Zatem, rodzaj zastosowanego materiału wykorzystanego do usypania nasypów oraz miejsce pochodzenia materiału, może warunkować, czy dana strzelnica będzie wyłączona spod jurysdykcji prawa budowlanego, czy przeciwnie.

 

3. Wykładnia prawa budowlanego, stanowiąca podstawę interpretacji GUMB Ministerstwa Rozwoju oraz MSWiA.

 

3.1. Czym jest obiekt budowlany zgodnie z prawem budowlanym ?

 

Doświadczenie pokazuje, iż nawet niektórzy urzędnicy PINB, WINB nie do końca rozumieją, dlaczego Departament Prawny Głównego Urzędu Nadzoru Budowlanego lub Ministerstwa Rozwoju lub MSWiA, zajął stanowisko, iż niektóre strzelnice zewnętrzne w ogóle nie podlegają prawu budowlanemu.

Warto więc dokonać szczegółowej wykładni prawa.

Prima facie, należy zauważyć, że zgodnie z treścią art. 3. pkt. 1) Prawa budowlanego – cyt.: „Ilekroć w ustawie jest mowa o: 1) obiekcie budowlanym – należy przez to rozumieć (…) budowlę (…) wzniesiony z użyciem wyrobów budowlanych”;

Warto przypomnieć, że zgodnie odpowiedzią Departamentu Prawnego Głównego Urzędu Nadzoru Budowlanego na zapytanie („Wniosek o wydanie interpretacji”) z 15 września 20121 roku w treści – cyt.:  „Czy strzelnica typu otwartego (nie będąca budynkiem), powstała poprzez przesunięcie mas ziemnych, nie będących wyrobem budowlanym, stanowi obiekt budowlany zgodnie z art. 3 pkt. 1 prawa budowlanego?”, GUMB udzielił odpowiedzi, iż nie wymaga pozwolenia na budowę strzelnica, która nie została wzniesiona z użyciem „wyrobów budowlanych” – cyt.: „(…)wyjaśniamy. Zgodnie z art. 3 pkt 1 ustawy – Prawo budowlane, aby obiekt mógł zostać uznany za obiekt budowlany, musi być wzniesiony z użyciem wyrobów budowlanych, wówczas będą miały do niego zastosowanie przepisy ustawy – Prawo budowlane”.

Z powyższego wyjaśnienia Departamentu Prawnego GUNB wynika, a contrario, iż jeśli obiekt nie został wzniesiony z „wyrobów budowlanych”, wówczas w ogóle nie podlega pod regulacje prawa budowlanego.

Dalej Departament Prawny GUNB kontynuuje – cyt.: „Strzelnica, która nie spełnia powyższej definicji, nie jest obiektem budowlanym, co w konsekwencji oznacza, że nie wymaga pozwolenia na budowę”.

 

3.2. Czym zatem jest „wyrób budowlany” zgodnie z Rozporządzeniem 305/2011 UE?

 

Definicję „wyrobów budowlanych” kształtuje prawo UE (nota bene nadrzędne nad prawem polskim na podstawie tzw.: „pierwszej Zasady Skutku Pośredniego”, wykształconej przez TSUE w sprawie Grimaldi vs Fonds). Rzeczone Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) NR 305/2011 z dnia 9 marca 2011 r. ustanawiające zharmonizowane warunki wprowadzania do obrotu wyrobów budowlanych i uchylające dyrektywę Rady 89/106/EWG, stanowi, w Rozdziale I, art. 2 (Definicje), iż: a)  „wyrób budowlany” oznacza każdy wyrób lub zestaw wyprodukowany i wprowadzony do obrotu w celu trwałego wbudowania w obiektach budowlanych lub ich częściach, którego właściwości wpływają na właściwości użytkowe obiektów budowlanych w stosunku do podstawowych wymagań dotyczących obiektów budowlanych;.

Wykładnia językowa determinuje ocenę, iż aby w ogóle można było mówić o „wyrobie budowlanym”, kumulatywnie muszą zostać spełnione trzy kwantyfikatory „wyrobu budowlanego” – czyli musi on zostać: a) wyprodukowany b) wprowadzony do obrotu, c) celem trwałego wbudowania w obiektach budowlanych lub ich częściach.

O kumulatywnych charakterze przesącza spójnik „i”.

Zatem, słusznie twierdzą GUNB, Ministerstwo Rozwoju oraz MSWiA, oraz de facto WINB w Opolu że ziemia przesunięta pochodząca z własnej działki i przesunięta w nasyp ziemny, nie stanowi, „wyrobu budowlanego”, ponieważ:

1. nie została przez kogokolwiek wyprodukowana (jest tworem naturalnym);
2. nie została wprowadzona do obrotu,
3. nie została wykorzystana w celu trwałego wbudowania w obiektach budowlanych lub ich częściach.

Z językowej wykładni prawa (I stopnia) wynika expressis verbis, iż dla zakwalifikowania danego produktu, jako „wyrobu budowlanego” (w rozumieniu prawa unijnego obowiązującego w Polsce), kumulatywnie muszą zostać spełnione wszystkie trzy powyżej wymienione kwantyfikatory – natomiast nasyp ziemny powstały z „lokalnego gruntu”, nie spełnia żadnego z nich.

Należy zatem w pełni zgodzić się ze stanowiskiem Departamentu Prawnego GUMB, iż w przypadku organizacji strzelnicy zewnętrznej, na której usytuowane zostały nasypy ziemne, nie stanowiące „wyrobu budowlanego” (art. 2 pkt.1) Rozp. 305/11 (UE), nie może być mowy o powstaniu „obiektu budowlanego” (art. 3 pkt. 1) U.p.b.) – zatem obiekt taki wyłączony jest z jurysdykcji polskiego prawa budowlanego i nie wymaga pozwolenia na budowę.   

Oczywiście, może dojść do sytuacji w której na tej samej działce strzelnicy, powstaną oprócz nasypów ziemnych pochodzących z przesunięcia „lokalnej” ziemi, także budynki lub budowle, które zostaną wyprodukowane z „wyrobów budowlanych” – np.: mogą to być kulochwyty betonowe, trwale związane z ziemią, stanowiska strzeleckie murowane i trwale związane z ziemią, murowane zagłębione stanowiska do wystrzeliwania rzutków w np. dla konkurencji „Trap” (przykład takiego stanowiska może stanowić obiekt „bunkra” na strzelnicy Pasternik w Krakowie). W tym przypadku, poszczególne elementy obiektu faktycznie są (mogą być) budynkami lub budowlami, wykonanymi z „wyrobów budowlanych”, wyczerpującymi zakres definicji legalnej „obiektu budowlanego” (art. 3 pkt. 1) Upb) i w konsekwencji będą w części lub całości podlegały prawu budowlanemu – ale jest to przypadek zupełnie odmienny od omawianej strzelnicy „zewnętrznej”, która powstała wyłącznie wskutek przesunięcia „lokalnych” mas ziemi w trybie art. 3 pkt. 1 Upb.

 

3.3. Czym jest „budowla” zgodnie z Ustawą prawo budowlane?

 

Ustawa prawo budowlane kreśliło także definicję legalną „budowli” (ar. 3 pkt. 3) Upb). Warto więc ustalić czym jest „budowla”? Upb określa, że – cyt.: „należy przez to rozumieć każdy obiekt budowlany niebędący budynkiem lub obiektem małej architektury, (…) oraz fundamenty pod maszyny i urządzenia, jako odrębne pod względem technicznym części przedmiotów składających się na całość użytkową;”.

Z powyższego wprost wynika, że „budowlą” (art. 3 pkt. 3) Upb), mogą być wyłącznie „obiekty budowlane” a „obiektami budowlanymi” jak już wcześniej wyjaśniono, są nimi wyłącznie obiekty „wzniesione z użyciem wyrobów budowlanych” (art. 3 pkt. 1) Upb.).

W zbiorze zakresu definicji legalnej „budowli” ustawodawca na gruncie prawa budowlanego nie przewidział takich obiektów, które nie byłyby co najmniej „obiektami budowlanymi”.

Inaczej mówiąc, aby obiekt stał się „budowlą” (art. 3 pkt. 3) Upb), musi składać się co najmniej z „obiektu budowlanego” a żeby można było mówić o „obiekcie budowlanym”, musi on zostać „wzniesiony z użyciem materiałów budowlanych” (art. 3 pkt. 1) Upb.).

W konsekwencji strzelnica zewnętrzna na której terenie znajdują się wyłącznie nasypy ziemne lub wały ziemne (plus e w e n t u a l n i e dodatkowe kulochwyty nie związane trwale z ziemią), nie jest „budowlą”, ponieważ nie jest „obiektem budowlanym”, ponieważ nie została „wzniesiona z materiałów budowlanych” a zatem nie podlega obowiązkowi uzyskania pozwolenia budowlanego – co słusznie potwierdził we własnym pisemnym stanowisku Departament Prawny GUNB, Ministerstwo Rozwoju i MSWiA.

 

3.4. Czym jest „obiekt liniowy” zgodnie z Ustawą prawo budowlane?

 

Ponadto zgodnie z treścią prawa budowlanego, omawiany typ strzelnicy nie jest także „obiektem liniowym” (art. 3 pkt. 2a) Upb), ponieważ po pierwsze nie jest „obiektem budowlanym” a po drugie nie jest „wałem ziemnym przeciwpowodziowym”; Jedyny przykład „wału ziemnego” podlegającego regulacjom Ustawy prawo budowlane, na które wymagane jest uzyskanie pozwolenia na budowę, to „wał ziemny przeciwpowodziowy” a z całą pewnością nasypy ziemne na strzelnicach, nie są wałami ziemnymi przeciwpowodziowymi.

 

3.5. Czym jest „tymczasowy obiekt budowlany” zgodnie z Ustawą prawo budowlane?

 

Na niektórych strzelnicach mogą znajdować się „tymczasowe obiekty budowlane” (art. 3 pkt. 5) Upb). W tym miejscu należy wrócić do wykładni „obiektu budowlanego” – pamiętać należy, że „tymczasowy obiekt budowlany”, jest to obiekt „wzniesiony z produktów budowlanych”. Zatem, „tymczasowy obiekt budowlany”, także musi zostać wzniesiony z „produktów budowlanych”. Można w tym kontekście zasygnalizować, iż np. bardzo często stosowane na strzelnicach zewnętrznych opony ułożone w formę kulochwytu i np.: zasypane piachem, nie mogą zostać potraktowane za tymczasowy obiekt budowlany, ponieważ opony w ogóle nie są „produktem budowlanym” (czyli nie zostały „wyprodukowane i wprowadzone do obrotu, celem wmontowania ich w obiekt budowlany”). Opony stanowiące kulochwyt, nie są  „tymczasowym obiektem budowlanym”, ponieważ „nie służą wbudowaniu w obiekt budowlany” (vide: definicja wyrobu budowlanego) – a jak już wcześniej ustalono, nasyp ziemny nie jest obiektem budowlanym, więc nie można wbudować opon w coś, co nie jest „obiektem budowlanym” lub „budynkiem”.

Istnieje jeszcze jedna okoliczność przewidziana regulacjami prawa budowlanego, w kontekście „tymczasowych obiektów budowlanych”. Mowa tu o regulacji art. 3 pkt. 5) Upb cyt.:  „obiektach budowlanych niepołączonych trwale z gruntem, jak: strzelnice” (chodzi tu o wyodrębnione np.: dodatkowych kulochwytów systemowych lub dodatkowych nasypów ziemnych, którym nadaje się funkcję kulochwytów). W takim przypadku, te dodatkowe tymczasowe obiekty budowlane nadal są zwolnione z obowiązku uzyskania pozwolenia na budowę, podlegając jedynie obowiązkowi „zgłoszenia” do nadzoru budowlanego w trybie art. 29 Upb.

Tymczasowe „strzelnice” (np.: dodatkowe kulochwyty np.: nasypy żwirowe, ziemne, z granulatu gumowego, „bloczków” gumowych ect.) nie podlegają obowiązkowi uzyskania pozwolenia na budowę a jedynie „zgłoszeniu”, podobnie jak wymienione w tym samym przepisie: (…) przekrycia namiotowe i powłoki pneumatyczne, urządzenia rozrywkowe, barakowozy, obiekty kontenerowe, przenośne wolno stojące maszty antenowe;”.

W praktyce takie „tymczasowe obiekty budowlane” często a wręcz zazwyczaj dodatkowo znajdują się na terenie strzelnic (choć oczywiście nie muszą).

 

3.6. Czym jest „budowa” zgodnie z Ustawą prawo budowlane?

 

W trakcie organizacji nasypów ziemnych strzelnicy, nie może być także mowy ani o „budowie” ani też o „robotach budowlanych” w myśl (art. 3 pkt. 6) i 7) Upb, ponieważ przywołane definicje legalne prawa budowlanego stanowią, że – cyt.:

„budowa” – należy przez to rozumieć wykonywanie obiektu budowlanego w określonym miejscu, a także odbudowę, rozbudowę, nadbudowę obiektu budowlanego;

Tym czasem jak już powyżej wskazano oraz jak wskazał Departament Prawny GUNB w Warszawie, w przedmiotowym przypadku nie zaistniał podstawowy kwantyfikator „budowy” w odniesieniu do nasypów ziemnych – a więc w ogóle nie występuje instytucja „obiektu budowlanego”.

 

3.7. Czym jest „robota budowlana” zgodnie z Ustawą prawo budowlane?

 

Analogicznie sytuacja ma się do definicji legalnej „robót budowlanych” (art. 3 pkt. 7) Upb) – cyt.:  „należy przez to rozumieć budowę, a także prace polegające na przebudowie, montażu, remoncie lub rozbiórce obiektu budowlanego;”– a jak wskazał Departament Prawny GUMB,  zwałowiskom ziemnym brak przymiotu „obiektu budowlanego”.

Tymczasem, przesunięcie mas ziemnych zalegających pierwotnie na działce nie jest „robotą budowlaną”, ponieważ warunkiem sine qua non „roboty budowlanej” jest wystąpienie kumulatywnie następujących kwantyfikatorów: „przebudowa”, „montaż”, „remont” lub „rozbiórka”.

Zatem, nie można „budować” czegoś, co nie jest „budynkiem”, „budowlą”, „obiektem budowlanym”, „tymczasowym obiektem budowlanym”.

Jednocześnie przesunięcie mas ziemnych nie stanowi: „przebudowy”, „montażu”, „remontu” lub „rozbiórki”.

W konsekwencji w odniesieniu do omawianego rodzaju strzelnic, w ogóle nie może być mowy o „budowie”, co pośrednio słusznie podniósł Departament Prawny GUMB, WIMB Opole, MSWiA, oraz Ministerstwo Rozwoju.

 

3.8. Czym jest „pozwolenie na budowę” zgodnie z Ustawą prawo budowlane?

 

Jeszcze bardziej interesująca jest kwestia definicji legalnej „pozwolenia na budowę” na potrzeby organizacji nasypów ziemnych, ponieważ, z definicji legalnej instytucji prawnej „pozwolenia na budowę” wynika, że organ (Nadzór Budowlany), nie może w ogóle ubiegać się o wydanie pozwolenia na budowę, zgodnie z treścią (art. 3 pkt. 12) Upb), gdyż przez „pozwolenie na budowę” należy rozumieć cyt.: „decyzję administracyjną zezwalającą na rozpoczęcie i prowadzenie budowy lub wykonywanie robót budowlanych innych niż budowa obiektu budowlanego;”.

Tymczasem, w odniesieniu do nasypów ziemnych, brakuje wszystkich trzech koniecznych kwantyfikatorów, warunkujących emisję pozwolenia na budowę – czyli:

1. budowy lub
2. robót budowlanych oraz
3. obiektu budowlanego

Z tych samych co powyżej powodów, organizacja nasypów ziemnych nie wymaga prowadzenia „dokumentacji budowy” (art. 3 pkt. 13) Upb), „dokumentacji powykonawczej” (art. 3 pkt. 14) Upb), „geodezyjnej inwentaryzacji powykonawczej” (art. 3 pkt. 14b) Upb) a także „oceny oddziaływania na środowisko” (art. 3 pkt. 20) Upb).

 

3.9. Czym jest „ogrodzenie” strzelnicy zgodnie z Ustawą prawo budowlane i orzecznictwem sądów ?

 

Zupełnie odrębną kwestią jest ewentualna alternatywna możliwość ogrodzenia nasypami ziemnymi obszaru strzelnicy lub jej części. W takim przypadku czynność taka nie wymaga decyzji o pozwoleniu na budowę oraz zgłoszenia, o którym mowa w art. 29 ust. 1 pkt 21) Upb), jeśli ogrodzenie nie przekracza wysokości 2,20 m ale ponieważ ogrodzenie z wałów ziemnych nie jest ani „obiektem budowlanym” ani „budynkiem” ani „budowlą”, toteż nie może być mowy o jakiejkolwiek konieczności zgłaszania do Nadzoru Budowlanego zwałowisk ziemnych przewyższających wymiar 2,20 m.

Często Inspektorzy PINB zadają pytania podczas kontroli, czy zwałowiska ziemne w ogóle mogą być „ogrodzeniami” (czyli „urządzeniami budowlanymi”), z uwagi na ich ziemny charakter. Co prawda powyższe rozważanie w gruncie rzeczy nie ma większego znaczenia dla przedmiotowej sprawy, ponieważ i tak nasypy ziemne powstałe z gruntu pochodzącego z „rodzimej działki” w ogóle nie podlegają pod regulacje prawa budowlanego, lecz dla porządku warto zauważyć, że w przedmiotowej kwestii wypowiedział się Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gorzowie Wielkopolskim w wyroku z dnia 13 lutego 2014 r. (sygn. akt: II SA/Go 1119/13) dla zakwalifikowania robót budowlanych jako polegających na budowie ogrodzenia, nie ma znaczenia ani rodzaj materiałów, czy sposób posadowienia ogrodzenia. Dla ustalenia czy dany obiekt jest urządzeniem budowlanym istotne jest więc ustalenie co konkretnie grodzi dana inwestycja a nie materiał z którego zostało wykonane. Ponadto, ogrodzenie podlega obowiązkowi „zgłoszenia” do nadzoru budowlanego, wyłącznie w przypadku, gdy umiejscowione jest w sąsiedztwie z działką innego właściciela. Nie podlega obowiązkowi „zgłoszenia” ogrodzenie, które jest wewnętrznym ogrodzeniem właściciela gruntu lub gdy znajduje się w całości w obrębie własnego gruntu.

 

3.10. Czym jest „niwelacja terenu” strzelnicy zgodnie z Ustawą prawo budowlane i orzecznictwem sądów ?

 

Kolejną kwestią (już po części wyjaśnioną), jest odpowiedź na pytanie, czy niwelacja terenu lub jego podniesienie celem realizacji zwałowania ziemi, podlega regulacjom prawa budowlanego? Jak już ustalono, same wały ziemne nie są ani budowlą ani obiektem budowlanym a czynności wykonywane bez związku z realizacją budynku, budowli lub obiektu budowlanego, w ogóle nie są robotami budowlanymi oraz nie są budową.

Takie samo stanowisko, bardzo słusznie zajął także Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z 5 listopada 2003 r. (sygn. akt IV SA 1131/2002) (najwyższy rangą w polskim porządku prawnym), który wyraził identyczny pogląd, stwierdzając, że: „Niwelacja terenu, wyrównanie poziomu gruntu czy też jego podwyższenie nie stanowią robót budowlanych, które podlegają regulacji prawa budowlanego”.

Powyższe orzeczenie stanowi logiczną konstatację z okoliczności, że niwelacja terenu lub jego podwyższenie nie może stanowić „roboty budowlanej”, skoro nie zostały spełnione żadne kwantyfikatory definicji legalnej „roboty budowlanej” to znaczy, jeśli czynności niwelacji lub podwyższenia terenu nie mają żadnego związku z budową obiektu budowlanego lub budynku.

 

4. Organizacja strzelnic w kontekście uwarunkowań związanych z umiejscowieniem na terenie Parków Krajobrazowych oraz Otuliny Parku Krajobrazowego.

 

Dopuszczalna jest organizacja strzelnic na terenach zielonych, gruntach rolnych a także na terenach Parków krajobrazowych lub otulin parków (podobnie zresztą jak co do zasady dopuszczalne jest budowanie na tych terenach dróg, domów, zagród ect.).

Przykładem dużej strzelnicy, umiejscowionej w otulinie Parku Krajobrazowego jest znana niemal wszystkim strzelcom w Polsce, strzelnica „Pasternik” w Krakowie (nota bene mniej więcej 1/3 całego Krakowa znajduje się w otulinie Parku Krajobrazowego). Obiekty strzelnicze lub poligonowe znajdują się także wprost w obrębie Parków Krajobrazowych – np.: Nowa Dęba. Uchwały Urzędów Marszałkowskich mogą określać wykaz obiektów, których nie powinno się umieszczać w obrębie Parków Krajobrazowych (uchwały nie odnoszą się do otulin). Przykładowo Uchwała woj. małopolskiego nie ogranicza możliwości organizacji strzelnic na terenach parków (a tym bardziej na terenach otulin parków).

 

5. Organizacja strzelnic w kontekście odległości od zabudowań oraz emisji dźwięku.

 

Nie ma w polskim systemie prawnym regulacji, kształtujących odległość umiejscowienia strzelnic od zabudowań lub miejsc zgromadzeń publicznych. W praktyce strzelnice zewnętrzne (otwarte) dość często są umiejscowione bardzo blisko zabudowań – często w odległości nie większej niż kilkadziesiąt lub sto kilkadziesiąt metrów od najbliższych zabudowań (np.: w Radomiu, Krakowie etc.). Mało tego, bywają przypadki, gdzie strzelnice są umiejscowione niemalże w bezpośredniej odległości od lotnisk lub stref podejścia samolotów do lądowania lub startu (np. Pasternik, lub Radom – aeroklub). To naturalne, ponieważ sama istota i konstrukcja strzelnicy, gwarantuje zapobieżenie opuszczania pocisku z obiektu. Jedyna minimalna strefa odległości z której można prowadzić ogień odnosi się do stanowisk strzeleckich myśliwych (tzw.: ambon), gdzie minimalna odległość podczas polowania od zabudowań mieszkalnych musi wynosić nie mniej niż 100 metrów i minimum 500 metrów od miejsc, gdzie odbywają się zgromadzenia publiczne. To naturalne, ponieważ myśliwi strzelają w terenie otwartym, pozbawionym kulochwytów, do celów ruchomych. W odniesieniu natomiast do strzelnic, legislator nie określił minimalnej odległości od zabudowań mieszkalnych lub od zgromadzeń publicznych, ponieważ sama w sobie strzelnica jest obiektem bezpiecznym z uwagi na własną konstrukcję – co wyśmienicie potwierdzają dekady doświadczeń praktycznych.

W odniesieniu natomiast do natężenia dźwięku, regulacja w związku z regulacjami Rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 14 czerwca 2007 r. w sprawie dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku (tekst jedn.: Dz.U. 2014 poz. 112), stanowi, że przelicznik natężenia dźwięku nie może przekroczyć 50 dB (w godzinach od 6:00 do 22:00) oraz 40 dB (w godzinach po 22:00 – 6:00). Przykładowo, przejeżdżający samochód ciężarowy to 72 db, kosiarka do trawy to od 80 dB do 180 dB. W praktyce oznacza to, że przytłaczająca większość strzelnic emituje natężenie dźwięku drastycznie niższe od przejeżdżających samochodów i samolotów (o kosiarkach, traktorach ect. nie wspominając). Jednocześnie warto zauważyć, iż aktualnie dosyć intensywnie rozwinęły się technologie, które dodatkowo znacząco obniżają natężenie dźwięku podczas strzelań, zatem istnieją praktyczne możliwości ograniczenia natężenia, jeśli istnieje takie zapotrzebowanie.

 

6. Czy strzelnica typu „otwartego” wymaga „dopuszczenia obiektu do użytkowania” ?

 

Wyjaśnienia udzieliły w tym zakresie dwie kluczowe instytucje: MSWiA oraz WPA Komendy Stołecznej w Warszawie. Zagadnienie „dopuszczenia obiektu do użytkowania” było przedmiotem oceny Departamentu Bezpieczeństwa Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji, które zajęło stanowisko pismem (sygn.. DBI-WODO-0557-3-1/2022) z 1 lutego 2022r, iż – cyt.: „art. 47 ustawy o broni i amunicji stanowi jedynie o zatwierdzeniu regulaminu strzelnicy w drodze decyzji administracyjnej wydawanej przez właściwego wójta, burmistrza (prezydenta miasta). Tym samym ustawa o broni i amunicji nie przewiduje szczególnej instytucji jaką była decyzja o dopuszczeniu do użytkowania strzelnicy, wydawana przez organ samorządu terytorialnego. Nie oznacza to jednak, że dopuszczenie do użytkowania zniknęło w ogóle – wręcz przeciwnie, pozostaje ono przedmiotem regulacji art. 55 ustawy Prawo budowlane. Właściwość organów architektoniczno-budowlanych w sprawach wskazanych w art. 55 ustawy Prawo budowlane określa art. 83 ust. 1 i 2 wymienionej ustawy”.

Należy w tym miejscu zauważyć, iż MSWiA ma dwa bardzo słuszne spostrzeżenia, iż:

1. Ustawa o BiA, w ogóle nie daje administracji samorządowej możliwości dopuszczenia strzelnicy do użytkowania strzelnic, oraz
2. że kwestia „dopuszczenia obiektu do użytkowania: została uregulowana w art. 55 Ustawy prawo budowlane, który  przewiduje, iż mogą wystąpić dwa typy obiektów: a) takie, które nie wymagają „dopuszczenia do użytkowania” oraz b) takie, które wymagają dopuszczenia do użytkowania”.

Art. 55 Upb stanowi, że „decyzja o dopuszczeniu do użytkowania” jest wymagana wyłącznie w odniesieniu do „obiektu budowlanego”, na którego wzniesienie wymagane jest „pozwolenie na budowę”. (cyt.: „Przystąpienie do użytkowania obiektu budowlanego, na którego wzniesienie jest wymagane pozwolenie na budowę – decyzja o pozwoleniu na użytkowanie”.

Z powyższego wprost wynika, że w odniesieniu do strzelnic „otwartych” nie ma obowiązku ubiegania się o „dopuszczenie do użytkowania, ponieważ obiekt powstały w trybie art. 3 pkt. 1 Upb, nie jest ani budynkiem ani budowlą ani obiektem budowlanym i nie wymaga pozwolenia na budową a wiec nie ma przedmiotu, który mógłby być objęty decyzją dopuszczenia do użytkowania.

Identyczne stanowisko z 15.XII.2017r (sygn. PA-B-ZI-Dp11160/17) wyraził także Naczelnik Wydziału Postępowań Administracyjnych w Warszawie – cyt.: „z uwagi na aktualny stan prawny nieuzasadnione jest żądanie przez wójta, burmistrza (prezydenta miasta) wydania dopuszczenia obiektu do użytkowania w drodze decyzji administracyjnej”.

Zatem w aktualnym stanie prawnym w odniesieniu do omawianego typu strzelnic w ogóle nie może być mowy o jakimkolwiek obowiązku uzyskania dopuszczenia strzelnicy do użytkowania w drodze jakiejkolwiek decyzji administracyjnej.

 

7. Analiza hipotetycznych skutków niedokonania „zgłoszenia” do nadzoru budowlanego

 

Dla porządku warto wyjaśnić, jaki jest wymiar ewentualnych sankcji, za brak dokonania „zgłoszenia” do nadzoru budowlanego. W analizowanym przypadku odnoszącym się do strzelnicy zewnętrznej utworzonej na podstawie treści art. 3 pkt. 1 Upb., możliwe jest odniesienie się do czysto hipotetycznej sankcji, ponieważ jak już wcześniej ustalono, ten typ strzelnicy nie podlega regulacjom prawa budowlanego.

Warto jednak wyjaśnić przedmiotowe zagadnienie, choćby dlatego, że jak jużwskazano, na strzelnicach mogą znajdować się np.: ogrodzenia o wysokości przekraczającej 2,20m (chodzi tu o ogrodzenia inne niż nasypy ziemne,. – ponieważ ogrodzenia z nasypów ziemnych przesuniętych z własnej działki i tak nie są budowlą więc są wyłączone z jurysdykcji prawa budowlanego), lub ruchome urządzenia strzelnic wiaty, baraki, ect, które o ile wystąpią  na obiekcie strzelnicy, to realnie mogą podlegać obowiązkowi „zgłoszenia” do nadzoru budowlanego.

Zatem, jednym z zagadnień wymagających rozstrzygnięcia w zakresie instalacji i prowadzenia strzelnicy w uzgodnionej formule jest ustalenie hipotetycznego skutku prawnego niedokonania „zgłoszenia” w trybie wskazanym w ustawie z 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (dalej jako: „Upb”). Niniejsza analiza oparta jest o aktualne brzmienie Upb – w oparciu o tekst jednolity opublikowany w Dz. U. z 2023 r. poz. 682, 553, 967.

Analiza skutku prawnego niedokonania przez podmiot obowiązany zgłoszenia w trybie Upb w pierwszej kolejności nakazuje sięgnąć do przepisów art. 30 ust. 1 Upb, o treści: „Zgłoszenia budowy lub wykonywania innych robót budowlanych dokonuje się organowi administracji architektoniczno-budowlanej.”

Zgodnie z ww. treścią przepisu, zgłoszenie dotyczy „budowy” lub wykonania innych „robót budowlanych”. Definicje legalne tych pojęć znajdują swoje odzwierciedlenie w treści Upb. I tak, zgodnie z art. 3 pkt 6 Upb – „[Ilekroć w ustawie jest mowa o:] budowie – należy przez to rozumieć wykonywanie obiektu budowlanego w określonym miejscu, a także odbudowę, rozbudowę, nadbudowę obiektu budowlanego”, natomiast stosownie do treści przepisu art. 3 pkt 7 Upb – „[Ilekroć w ustawie jest mowa o:] robotach budowlanych – należy przez to rozumieć budowę, a także prace polegające na przebudowie, montażu, remoncie lub rozbiórce obiektu budowlanego”.

Przepis artykułu 29 Upb zawiera natomiast bardzo szeroki katalog obiektów budowlanych, które nie wymagają pozwolenia na budowę, ale wymagają zgłoszenia, o którym mowa w przytoczonym powyżej art. 30 ust. 1 Upb.

Szeroka analiza tematu doprowadziła nas na obecnym etapie do konstatacji, iż strzelnica w omawianej sprawie nie stanowi obiektu budowlanego, albowiem nie ma ona waloru wzniesienia jej z użyciem wyrobów budowlanych (do takich materiałów zgodnie z Rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 305/2011 z dnia 9 marca 2011 r. ustanawiające zharmonizowane warunki wprowadzania do obrotu wyrobów budowlanych i uchylające dyrektywę Rady 89/106/EWG nie można uznać takich materiałów jak ziemia, czy opony). Oznacza to, że de facto, skoro nie możemy zakwalifikować strzelnicy jako obiektu budowlanego, to nie stosujemy do niego przepisów go regulujących i dotyczących, tj. m.in. przepisów dotyczących zgłoszenie regulowane przez art. 30 ust. 1 Upb.

Zakładając jednak czysto hipotetycznie, że zdaniem organu strzelnica wymagała „zgłoszenia”, to wówczas (po takim stwierdzeniu organu w trybie art. 48 ust. 1 pkt 2 Upb, tj. w formie postanowienia), należałoby wszcząć procedurę legalizacyjną. Sama sankcja w zakresie np.: wzniesienia bez zgłoszenia ogrodzenia o wysokości powyżej 2.20 m, opiewa na kwotę 2.500 zł zgodnie z art. 49d ust. 1 pkt 2 lit. B) Upb.

W toku analizy pojawił się również wątek ewentualnego zakwalifikowania strzelnicy lub jej części (np. kulochwytów) jako tymczasowego obiektu budowlanego – zgodnie z jego definicją z art. 3 ust. 5 Upb – „ „[Ilekroć w ustawie jest mowa o:] tymczasowym obiekcie budowlanym – należy przez to rozumieć obiekt budowlany przeznaczony do czasowego użytkowania w okresie krótszym od jego trwałości technicznej, przewidziany do przeniesienia w inne miejsce lub rozbiórki, a także obiekt budowlany niepołączony trwale z gruntem, jak: strzelnice, kioski uliczne, pawilony sprzedaży ulicznej i wystawowe, przekrycia namiotowe i powłoki pneumatyczne, urządzenia rozrywkowe, barakowozy, obiekty kontenerowe, przenośne wolno stojące maszty antenowe”.

„Tymczasowy obiektu budowlany”, zgodnie z art. 29 ust. 1 pkt 7 Upb podlega zgłoszeniu w terminie określonym w zgłoszeniu, ale nie później niż przed upływem 180 dni od dnia rozpoczęcia budowy określonego w zgłoszeniu.  Zwrócić jednak należy uwagę na fakt, iż definicja legalna „tymczasowego obiektu budowlanego” również kieruje adresata tej normy w stronę obiektu budowlanego, podczas gdy teza jakoby analizowana strzelnica była obiektem budowlanym została w toku analizy obalona. W teorii, zakwalifikowania analizowanej strzelnicy jako tymczasowego obiektu budowlanego wiąże się z hipotetyczną sankcją w wysokości 5.000 zł, o czym stanowi art. 49d ust. 1 pkt 2 lit. A) Upb.

 

8. Problematyka „budowli ziemnych” w odniesieniu do strzelnic „otwartych”.

8.1. Problematyka mylnych interpretacji orzecznictwa Sądów Administracyjnych w odniesieniu do strzelnic otwartych, traktowanych jako „budowle ziemne”.

Często organy kontrolne PINB lub niektóre (rzadziej) WINB oraz niektórzy autorzy publikacji internetowych, mylnie powołują się na orzecznictwo sądów, sugerując, iż WSA lub NSA, rzekomo orzekają, iż strzelnice „otwarte”, powstałe w trybie art. 3 pkt. 1) Upb, są traktowane jako „budowle ziemne” i z tego tytułu rzekomo miałyby podlegać obowiązkowi uzyskania pozwolenia na budowę – nic bardziej mylnego (!), takie twierdzenie jest oparte na niezrozumieniu treści orzeczeń o ogólnie regulacji prawa budowlanego.

8.1.1. Analiza orzeczenia Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego W Białymstoku z 15 kwietnia 2010 r. (sygn. II SA/Bk 54/10, LEX nr 619895)

Niektórzy urzędnicy przywołują np. wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Białymstoku z 15 kwietnia 2010 r. (sygn. II SA/Bk 54/10, LEX nr 619895). Należy już na wstępie zaznaczyć, że dokładna analiza przywołanego wyroku, świadczy o czymś zgoła odmiennym iż powszechnie przyjęło się uważać, ponieważ wyrok ten odnosi się do zupełnie innego przypadku, niż ten o którym mowa w art. 3 pkt. 1) Upb. W przywołanym wyroku odnoszącym się do budowy konstrukcji oporowej (prawdopodobnie przy budowie drogi), doszło bowiem do nawiezienia spoza działki „macierzystej” materiału ziemnego / kruszywa, które było przedmiotem obrotu handlowego (czyli stało się produktem budowlanym) i  zostało trwale wbudowane w nasyp, pozostający w związku z właściwą robotą budowlaną – budowy drogi na którą należało uzyskać pozwolenie na budowę.

Taka sytuacja nie ma nic wspólnego, z usypaniem na strzelnicach nasypów z gruntu pochodzącego z rodzimej działki (!), w trybie art. 3. pkt. 1) Upb. Sąd słusznie zauważył, że w tym konkretnym przypadku, przedmiotem budowy były „konstrukcje oporowe” i dowiezienie „zewnętrznego” kruszywa (ziemi), które zostało uprzednio „wprowadzone do obrotu” w trybie art. 2 pkt. 1) Rozporządzenia 305/2011 UE, a następnie zostało wbudowane trwale we właściwą strukturę „konstrukcji oporowej”, wyczerpało przesłanki budowli.

Jeszcze prościej mówiąc, sąd orzekł, że:

1. kruszywo (ziemia) pochodziło spoza obiektu (działki);
2. zostało wprowadzone do obrotu gospodarczego;
3. zostało dostarczone na budowę celem wbudowania w większą strukturę budowlaną a dokładnie w „konstrukcję oporową”;
4. zostało wbudowane trwale w inny obiekt budowlany.

Warto w tym miejscu przytoczyć fragment treści uzasadnienia przedmiotowego wyroku sądu – cyt.: „Wykonywanie obiektu budowlanego (budowa) ziemnych konstrukcji oporowych, mających być zabezpieczeniem przed osuwaniem się ziemi, nie zostało zakwalifikowane ani jako zwolnione z obowiązku uzyskania pozwolenia na budowę, ani z obowiązku zgłoszenia, zatem ma do nich zastosowanie art. 28 ust. 1 p.b. i obowiązek uzyskania pozwolenia na budowę.”

Jak widać, chodzi o zupełnie odmienny przypadek, niż stworzenie strzelnicy z nasypów ziemnych w kontekście art. 3 pk. 1) Upb., który stanowi, że aby można było mówić o budowli, to musi ona być wzniesiona z „wyrobów budowlanych”, a wyroby budowlane muszą zostać  „wyprodukowane i wprowadzone do obrotu w celu trwałego wbudowania w obiektach budowlanych lub ich częściach”. Jak już ustalono, ziemia przesunięta z działki macierzystej a nie zewnętrznej, nie jest ani wyprodukowana (nie jest wydobyta, nie jest przesiana), nie jest wprowadzona do obrotu, nie jest wbudowana w celu trwałego w obiektach budowlanych – nasyp ziemny zalegający na gruncie, z natury rzeczy nasyp nie jest trwale związany z gruntem, ponieważ w każdej chwili może zostać przesunięty, bez żadnych szczególnych zabiegów (nie ma fundamentów, nie jest wbudowany w strukturę ziemi ect.).

W tym miejscu sąd de facto słusznie zauważył, że w tym konkretnym przypadku nadano masie ziemnej funkcję „konstrukcji oporowej”, zabezpieczającej przed przesuwaniem ziemi. Tymczasem nasypy ziemne na strzelnicy otwartej tak naprawdę nie pełnią żadnej funkcji (jeśli przed nimi znajdują się kulochwyty przenośne w dowolnej formie np.: opon, bloczków balistycznych ect.).

Jest niesłychanie ważne, aby zrozumieć, że obecne przepisy pozwalają zorganizować strzelnicę w szczerym polu, jeśli tylko we wskazanym miejscu, znajdą się „kulochwyty”. Aby jeszcze lepiej to zobrazować, można sobie wyobrazić 100 hektarowe puste pole. Jeśli na jego środku umiejscowimy kulochwyt z opon – to będziemy mieli w 100% legalną strzelnicę (o ile oczywiście kulochwyt będzie umiejscowiony zgodnie z załącznikiem graficznym do wniosku o zatwierdzenie regulaminu wzorcowego strzelnicy), pomimo, że nie będzie na takiej strzelnicy ani jednego nasypu.

Chociaż czasami niektórym urzędnikom ciężko jest to sobie wyobrazić, to nasyp ziemny co do zasady nie pełni żadnej funkcji na strzelnicy typu otwartego – ponieważ co do zasady nie jest kulochwytem. Często nasyp jest konsekwencją niwelacji gruntu a czasami co najwyżej oddziałuje psychologicznie na otaczających mieszkańców, którzy dzięki temu odczuwają większe poczucie spokoju i bezpieczeństwa.

Niektórym trudno jest sobie wyobrazić, że na strzelnicach typu otwartego mogło by nie być nasypów, jako kulochwytów ale wystarczy aby do świadomości dotarło, że w Polsce poluje dosłownie codziennie 123 tysiące myśliwych, którzy polowania realizują bez żadnego kulochwytu, w odległości zaledwie kilkudziesięciu metrów od domostw i co więcej, strzelają do celów ruchomych, z broni często de facto wyborowej o bardzo dużym zasięgu (często ponad 1 km).

Zatem, nasypy ziemne na strzelnicach wynikają ze swoistego rodzaju tradycji formowania strzelnic, pomimo, że w praktyce nie pełnią funkcji kulochwytu ale oczywiście nie można wykluczyć przypadków strzelnic na których nasypy mogą pełnić funkcję kulochwytu, choć takie działanie wydaje się to mało racjonalne, z uwagi na trudności z odzyskaniem cennych metali.

Słusznie zauważył zatem orzekł Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z 30 października 2018 r. sygn. II OSK 2688/16, twierdząc, że przez „budowlę ziemną” należy rozumieć wytwory ludzkiej działalności, nie będące budynkiem lub obiektem małej architektury wykonane w ziemi lub z ziemi (gruntu lub podobnego materiału). Taka „budowla” musi mieć charakter kubaturowy, być widoczna, istnieć w kategoriach obiektywnych i co ważne spełniać jakąś rolę, stanowiąc całość techniczno-użytkową.

Bardzo słusznie zauważył NSA, że o „budowli ziemnej” możne być mowa tylko wówczas gdy:

1. w ogóle mamy do czynienia z „budowlą” (zgodnie z zakresem definicji legalnej „budowli” opisanym powyżej);
2. gdy „spełnia jakąś rolę”;
3. jest całością techniczno – użytkową (w rozumieniu np.: Rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 24 czerwca 2022 r. w sprawie przepisów techniczno-budowlanych dotyczących dróg publicznych).

A contrario z powyższego orzeczenia NSA wynika, że strzelnice typu „otwartego”, powstałe w trybie art. 3 pkt. 1) Upb, w obrębie których usytuowane są nasypy ziemne, z gruntu rodzimego:

– po pierwsze nie są budowlami (a NSA wyraźnie odniósł się do instytucji prawnej „budowli”),

– po drugie, jeśli nie pełnią funkcji kulochwytów, to nie pełnią żadnej funkcji (co najwyżej funkcję ogrodzenia jeśli tak zostaną zadeklarowane przez właściciela strzelnicy – mogą ale wcale nie muszą tak zostać zadeklarowane);

– po trzecie, nie stanowią całości techniczo – użytkowej, ponieważ  w ogóle nie pełnią funkcji użytkowej a ponadto, co równie ważne, warto wiedzieć, że nie wszystkie nasypy podlegają obowiązkowi wykonania projektu budowlanego.

O tym, które nasypy wymagają wykonania projektu budowlanego i stanowią „całość techniczno – użytkową” stanowi np.: Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 24 czerwca 2022 r. w sprawie przepisów techniczno-budowlanych dotyczących dróg publicznych (Dz.U.2022.0.1518).

Innymi słowy aby w ogóle można było mówić o całości techniczno – użytkowej, to musi istnieć normatywny wzorzec powstania (zaprojektowania) i odbioru takiego obiektu. Dokładnie tak jest w odniesieniu do nasypów przy budowie dróg i autostrad, ponieważ „Rozdział 3 – Budowle ziemne” w paragrafie 73 i 74 przywołanego rozporządzenia reguluje w jakich przypadkach i na jakich warunkach muszą zostać wykonane projekty i odbiory tych konkretnych (drogowych) „budowli ziemnych”.

Brak jest natomiast jakichkolwiek analogicznych norm prawnych w odniesieniu do zasad projektowania i odbiorów nasypów ziemnych, powstałych na warunkach art. 3 pkt. 1 Upb.  

Analogicznie do poprzednich, stanowi kolejny wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 20 listopada 2003 r. sygn. akt II SA/Gd 1828/00, z 16 marca 2017 r. sygn. akt II OSK 1811/15, z 12 czerwca 2018 r. sygn. akt II OSK 1806/16, definiując pojęcie „budowli ziemnej”. W okolicznościach rozpoznawanej sprawy Sąd uznał, że nawiezienie 1000 m3 ziemi, mające na celu zlikwidowanie uskoku oraz zmniejszenie nachylenia terenu działki w stronę pasa drogowego stanowi całość techniczno-użytkową, a więc jest budowlą ziemną.

Pełna zgoda, ponieważ w wskazanym przypadku:

1. powstała „budowla ziemna” w rozumieniu „Rozdziału 3 – Budowle ziemne” 73 i 74 Rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 24 czerwca 2022 r. w sprawie przepisów techniczno-budowlanych dotyczących dróg publicznych;
2. istniała „budowla” właściwa w postaci drogi w którą „wbudowano” kruszywo;
3. wbudowanie kruszywa miało charakter „trwały”;
4. kruszywo zostało wydobyte z innej działki i w pewnym stopniu wyprodukowane;
5. kruszywo było przedmiotem obrotu (ktoś je wydobył, sprzedał, ktoś inny je kupił i wmontował trwale w budowlę);
6. wbudowanemu kruszywu nadana została określona funkcja.

Dosłownie żadna z powyższych zmiennych nie występuje w przypadku przytłaczającej większości strzelnic „otwartych”, zatem powoływanie się na przywołane orzeczenia, stanowią poważne nieporozumienie i świadczą o całkowitym niezrozumienia ich treści oraz sensu.

 

8.1.2. Analiza orzeczenia Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu w sprawie II SA/Wr 152/20 z 14 maja 2020 r (LEX nr 3025516)

Warto przywołać kolejne orzeczenie – WSA dotyczące stricte strzelnicy typu otwartego, w którym sąd słusznie rozstrzygnął, że w tym konkretnie rozstrzyganym przypadku, strzelnica dlatego podlega regulacjom prawa budowlanego, ponieważ została zorganizowana także z wykorzystaniem wyrobów budowlanych, które na trwałe zostały złączone z gruntem. Sąd wyjaśnia, że obiekt powstał z wykorzystaniem wiat metalowych, które na trwałe zostały przytwierdzone śrubami do fundamentów a cała powierzchnia gruntu strzelnicy została na trwałe wykostkowana. Zatem słusznie zauważył WSA, że w tym konkretnym przypadku strzelnica podlega prawu budowlanemu, ponieważ zostały spełnione kwantyfikatory art. 3 pkt. 1 Ustawy Prawa budowlanego i art. 2 pkt. 1 Rozporządzenia 305/2011 UE, czyli obiekt został:

1. wzniesiony także z wykorzystaniem wyrobów budowlanych (stal na wiaty, śruby, kostka brukowa, beton, fundamenty betonowe ect.);
2. wyroby budowlane były przedmiotem obrotu gospodarczego (art. 2 pkt. 1 Rozporządzenia 305/2011 UE);
3. wyroby budowlane zostały trwale połączone z gruntem;
4. wały pełniły funkcję kulochwytów.

Zatem WSA we Wrocławiu, słusznie rozstrzygnął w przedmiotowym przypadku. Sąd stwierdził, iż – cyt.: „W toku prowadzonego z urzędu postępowania ustalono, że w miesiącach VIII-IX 2018 r. skarżący na terenie działki nr (…) wykonał strzelnicę otwartą posiadającą trzy strefy strzelań (100 m, 55 m, 30 m) otoczone wałami ziemnymi, z wykorzystaniem drewnianej przesłony pionowej i wiaty wykonanej ze stalowych słupków posiadającej dach jednospadowy konstrukcji drewnianej, kryty blachą trapezową, pełniącej funkcję zadaszenia stanowisk strzeleckich (wiata trwale połączoną z gruntem za pomocą śrub stalowych przykręconych do stóp fundamentowych).”

Zgodnie z prawem budowlanym, w tym konkretnym przypadku, wiata z mocy prawa podlega obowiązkowi zgłoszenia do nadzoru budowlanego a fundament podlega obowiązkowi uzyskania pozwolenia na budowę – zatem bezapelacyjnie powstała budowla, podlegająca nadzorowi budowlanemu.

Powyższe orzeczenia NIE MAJĄ ŻADNEGO ZASOSOWANIA do strzelnic typu otwartego wzniesionych bez wykorzystania jakichkolwiek wyrobów budowlanych (np., strzelnica w Zimnodole koło Olkusza) na których nasypy z lokalnej ziemi nie pełnią żadnej funkcji a w szczególności nie pełnią funkcji kulochwytów a ponadto nie ma żadnych innych elementów, wzniesionych z wyrobów budowlanych.

Dlatego słusznie zauważył GUNB i Minister Rozwoju, iż takie typy strzelnic, w ogóle nie podlegają prawu budowlanemu, co a contrario potwierdza przywołane orzecznictwo NSA i WSA.

Zatem, przywoływane orzeczenia wzmacniają jedynie wykładnię prawną, poczynioną przez Departament Prawny Głównego Urzędu Nadzoru Budowlanego lub Ministerstwo Rozwoju, lub MSWiA.

 

8.1.3. Analiza orzeczenia Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach z 5 listopada 2018 roku (sygnatura ISA/GI 453/18) potwierdzająca, iż obiekt budowlany lub budynek może powstać wyłącznie z „wyrobów budowlanych” a więc konstrukcja nie powstała z wyrobów budowlanych nie jest ani budynkiem ani budowlą ani obiektem budowlanym.

WSA w Gliwicach, przesądził w sprawie dotyczącej podstawy opodatkowania budowli, iż aby w ogóle mogła powstać podstawa opodatkowania budynku lub budowli, to w ogóle musi powstać budynek lub budowla, który może zostać wzniesiony wyłącznie z „wyrobów budowlanych”, których definicja legalna została uregulowana w art. 2 pkt. 1 Rozporządzenia 305/2011 UE. Dalej WSA w Gliwicach słusznie stwierdził, iż przywołany przepis unijny co prawda nie określa wprost rodzajów wyrobów budowlanych ale – jak zauważył WSA – cytat: można posiłkować się treścią „Komunikatu Komisji w ramach wykonania rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 305/2011 z dnia 9 marca 2011 r. ustanawiającego zharmonizowane warunki wprowadzania do obrotu wyrobów budowlanych i uchylającego dyrektywę Rady 89/106/EWG” Dz.Urz.UE.C Nr 54, str. 80 (komunikat zawiera wykaz norm dla wskazanych tam wyrobów budowlanych) do wyrobów budowlanych można zaliczyć takie wyroby jak: cement, szkło w budownictwie, płyty płaskie włóknisto-cementowe, asfalty i lepiszcza asfaltowe, kruszywa do betonu. Oprócz tego wyrobem budowlanym są „wyprodukowane” jednorodne wyroby takie jak: kotły grzewcze na paliwa stałe, stałe pionowe znaki drogowe, wkłady kominkowe wraz z kominkami otwartymi na paliwa stałe, bramy, metalowe siatki, narożniki i listwy podtynkowe, żaluzje, hydranty przeciwpożarowe podziemne i nadziemne, wanny do użytku domowego, grzejniki.

Do wyrobów budowlanych zaliczone zostały także często skomplikowane pod względem technicznym zestawy takie jak: stałe urządzenia gaśnicze – podzespoły urządzeń tryskaczowych i zraszaczowych, urządzenia do sterowania ruchem drogowym – świetlne urządzenia ostrzegawcze i sygnalizacyjne, zawory napowietrzające do systemów kanalizacyjnych, kontenerowe i/lub montowane na miejscu przydomowe oczyszczalnie ścieków, autonomiczne czujki dymu, zestawy śrubowe do połączeń niesprężanych, centrale sygnalizacji pożarowej.

Omawiana definicja „wyrobu budowlanego” wskazuje, że o zaliczeniu wyrobu lub zestawu do kategorii wyrobów budowlanych decyduje cel, w którym został wyprodukowany i wprowadzony do obrotu, oraz właściwości wyrobu (zestawu).

Celem tym jest trwałe wbudowanie w obiekcie budowlanym. Jednocześnie jego właściwości mają mieć wpływ na właściwości użytkowe obiektu budowlanego” – koniec cytatu z uzasadnienia wyroku WSA.

A contrario, opierając się na przedmiotowym wyroku WSA, nasyp ziemny powstały z lokalnych mas ziemi, która nie została wyprodukowana, wytworzona ani nie została wbudowana w obiekt budowlany nie jest „wyrobem budowlanym” a zatem nasyp ziemny nie może stanowić ani budynku ani budowli, ponieważ nie został zdaniem WSA osiągnięty podstawowy „cel” – jakim jest konieczność wbudowania wyrobu budowlanego w jakikolwiek obiekt budowlany.

Ponadto, jak słusznie zauważył WSA w Gliwicach, w w treści Komunikatu Komisji w ramach wykonania rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 305/2011 z dnia 9 marca 2011 r. ustanawiającego zharmonizowane warunki wprowadzania do obrotu wyrobów budowlanych i uchylającego dyrektywę Rady 89/106/EWG” Dz.Urz.UE.C Nr 54, na str. 80 nie wymieniono ziemi jako wyrobu budowlanego, który mógłby zostać wprowadzony do obrotu (zresztą – ziemia musiałaby uprzednio być przedmiotem obrotu, aby w ogóle można było rozpocząć rozważania nad zasadnością uznania jej za wyrób budowlany – a jak wiadomo, lokalne masy ziemi nie są przedmiotem „wprowwadzenia do obrotu”).  

Następnie WSA W Gliwicach słusznie zauważył, że pominięcie przez organ kontrolujący treści art. 3 pkt. 1 Upb oraz art. 2 pkt. 1 Rozporządzenia 305/2011 UE, stanowi cyt.: „zaniechanie (…) które mogło mieć istotny wpływ na wynik sprawy w rozumieniu art. 145 § 1 pkt 1 lit. c) ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi”.  Inaczej mówiąc – WSA w Gliwicach zarzucił organowi, iż wymierzył podatek od budynku ale uprzednio organ nie ustalił, czy w ogóle powstał budynek lub budowla lub obiekt budowlany.

i dalej WSA pisze w uzasadnieniu – cyt.: „Zdaniem Sądu, Kolegium powinno było rozważyć omawianą zmianę w sposób kompleksowy tym bardziej, że w innej decyzji wobec tego samego podatnika, stwierdziło – jak podaje strona – że „Brak jakichkolwiek ustaleń faktycznych czy w sprawie opodatkowano obiekty wzniesione z użyciem „wyrobów budowlanych”, a jeśli tak to w jakiej części oraz ewentualnie brak poczynienia w tym kontekście rozważań, czy taki obiekt może w całości, czy tylko w części wzniesionej z tychże wyrobów, zostać uznany za budowlę w rozumieniu art. 3 pkt 1 Prawa budowlanego i w konsekwencji w rozumieniu art. 1a ust. 1 pkt 2 ustawy o podatkach i opłatach lokalnych, zdaniem Kolegium stanowi naruszenie art. 122, 187 § 1, art. 191 Ordynacji podatkowej oraz art. 210 § 4 Ordynacji podatkowej”.

Analogicznie sytuacja wygląda w odniesieniu do strzelnic, w odniesieniu do których w pierwszej kolejności PINB/WINB musi ustalić, czy nasypy ziemne lub jakiekolwiek inne elementy strzelnicy w ogóle powstały z wyrobów budowlanych, które stały się przedmiotem obrotu gospodarczego i które zostały wbudowane trwale w jakikolwiek inny obiekt budowlany lub budowlę.

Przywołane orzeczenie WSA w Gliwicach, de facto potwierdza per analogiam, iż strzelnice typu otwartego, powstałe wyłącznie z przesunięcia lokalnych mas ziemnych i bez wykorzystania wyrobów budowlanych, w ogóle nie są ani budynkami ani budowlami ani obiektami budowlanymi i nie podlegają prawu budowlanemu oraz nadzorowi budowlanemu.

 

8.1.4. Analiza orzeczenia Naczelnego Sądu Administracyjnego z 2 marca 2021r  (sygnatura II OSK 3344/20) w powiązaniu do wyroku WSA II SA/Gl 83/20 – Wyrok WSA w Gliwicach z 2020-09-02

Warto przywołać przedmiotowe orzeczenie NSA, ponieważ stanowi ono istotne wyjaśnienie problematyki organizacji strzelnic typu otwartego i często bywa mylnie interpretowane przez urzędników PINB / WINB – lecz gdy podda się je dokładnej analizie to okazuje się, iż potwierdza ogólną zasadę, iż strzelnice typu otwartego, wzniesione z lokalnych mas ziemi, co do zasady nie stanowią obiektu budowlanego ani budowli. Dla porządku należy zaznaczyć, iż NSA nie potrafił wyjaśnić w uzasadnieniu, dlaczego w ogóle dokonuje oceny celu przeznaczenia nasypów ziemnych – skoro w ogóle nie zostały one ani wzniesione z wyrobów budowlanych ani nie zostały wyprodukowane ani wbudowane w jakikolwiek obiekt budowlany – lecz pomijając ten kluczowy aspekt uzasadnienia orzeczenia – sąd wskazał, iż aby w ogóle można było mówić o obiekcie budowlanym lub budowli, to obiekt taki musiałby pełnić określony „cel” – np.: nasyp ziemny musiałby być kulochwytem.

Rzecz w tym, że co do zasady, nasypy ziemne na strzelnicach otwartych de facto nie pełnią żadnej funkcji, ponieważ co do zasady kulochwyt (np. z opon wypełnionych ziemią, które nie są wyrobem budowlanym) stanowi na strzelnicach odrębny element. Nota bene, nikomu nie opłaca się czynić kulochwytu z nasypów ziemnych, ponieważ „metale kolorowe” są zbyt cenne aby bezpowrotnie „topić” je w nasypach ziemnych. Z tego powodu oczywiste jest, że nasypy ziemne co do zasady nie stanowią kulochwytów, aczkolwiek nie można wykluczyć, iż są wyjątki strzelnic na których nasypom nadano taką rolę.

W konsekwencji co do zasady nasypy ziemne nie pełnią jakiejkolwiek funkcji na strzelnicy. W tym miejscu warto przypomnieć, że zgodnie z art. 46 Ustawy o broni i amunicji – strzelnicę może stanowić dowolna niczym nie ogrodzona powierzchnia, która posiada jakiekolwiek urządzenie (np. „łapacz” lub kulochwyt dowolnej konstrukcji z opon, drewna, bloczków balistycznych gumowych, worków z ziemią ect.). Wały ziemne same w sobie nie muszą i w praktyce najczęściej nie stanowią kulochwytu a zatem nie pełnią żądnej funkcji, na strzelnicy omawianego typu.

 

8.1.5. Analiza orzeczenia Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego W Białymstoku z 02 września 2020 r. (sygn. II SA/Gl 83/20 – Wyrok WSA w Gliwicach)

Jeszcze inny przypadek organizacji strzelnicy rozstrzygał WSA w Gliwicach, który rozstrzygnął, iż w tym konkretnym przypadku nasypowi ziemnemu (który z mocy Ustawy nie jest ani budynkiem ani budowlą), właściciel nowo organizowanej strzelnicy nadał (zadeklarował) „funkcję kulochwytu” w rozumieniu Rozporządzenia Ministra Ochrony Środowiska z dnia 4 kwietnia 2000 r w sprawie wymagań w zakresie ochrony środowiska dotyczących budowy i użytkowania strzelnic, które stanowi, w par. 5.1. że: „na strzelnicy, nie będącej budynkiem lub nie znajdującej się w budynku, na której wykorzystywana jest amunicja zawierająca pociski ołowiane, należy wierzchnią warstwę ziemi okresowo oczyszczać (…)”.

Zatem, (być może można) a contrario wywnioskować, legislator w akcie wykonawczym założył, iż nasyp ziemny może pełnić funkcję kulochwytu – i z tego WSA wydedukował, iż w niektórych przypadkach nasypy ziemne mogą pełnić funkcję kulochwytu – czego nie można wykluczyć w niektórych przypadkach – ale co do zasady nie ma miejsca na przytłaczającej większości strzelnic, ponieważ jak już wcześniej zauważono, kulochwyty stanowią odrębny element, usytuowany na ziemi – nie są związane z gruntem, najczęściej są wykonane z opon napełnionych ziemią lub gumowych bloczków balistycznych lub worków z granulatem balistycznym ect.

Po prostu, dla administratora strzelnicy, nieopłacalne jest jakiekolwiek bezpowrotne „topienie” czubków amunicji w zwałowiskach ziemi i z tego powodu wykorzystuje się odrębne kulochwyty. Jakkolwiek wydawałoby się to dziwne osobom „spoza branży”, to w praktyce nasypy zimne nie pełnią żadnej funkcji poza byś może estetyczną i „kulturową” (wynikającą z wieloletnich nawyków organizacji strzelnic).

W gruncie rzeczy, zgodnie z art. 48 Ustawy o broni u amunicji, dla organizacji strzelnicy typu otwartego w ogóle NIE JEST WYMAGANY JAKIKOLIWEK NASYP ZIEMNY – wystarczy aby na środku dowolnej przestrzeni (pola, łąki ect.), postawić dowolne kulochwyty balistyczne, które uniemożliwią „uciekanie” wystrzelonej amunicji poza obrys zaznaczonej przestrzeni / działki strzelnicy – i będzie ona w pełni legalna (po zatwierdzeniu regulaminu strzelnicy).

W tym miejscu warto zauważyć, jeszcze jedną kluczową kwestię, otóż art. 48 Ustawy o broni i amunicji jasno wskazuje, iż nie do wszystkich typów strzelnic mają zastosowanie przepisy Rozporządzenia Ministra Ochrony Środowiska z dnia 4 kwietnia 2000 r w sprawie wymagań w zakresie ochrony środowiska dotyczących budowy i użytkowania strzelnic a jedynie wyłącznie do tych strzelnic, które są w ogóle „budowane”.

Treść art. 48 brzmi – cyt.: „Minister właściwy do spraw klimatu w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw środowiska określi, w drodze rozporządzenia, wymagania w zakresie ochrony środowiska dotyczące budowy i użytkowania strzelnic„.

Zatem, po pierwsze, wbrew temu co napisał w uzasadnieniu WSA w Gliwicach, jest dokładnie odwrotnie niż twierdzi WSA, ponieważ przepis art. 48 wcale nie stanowi, że strzelnice muszą być wyłącznie „budowane”, lecz przepis stanowi coś dokładnie odwrotnego, że JEŚLI W OGÓLE STRZELNICE SĄ BUDOWANE, to wówczas mają do nich zastosowanie przepisy w zakresie do ochrony środowiska.

Jeśli więc, strzelnice nie są budowane, to a contrario w ogóle nie mają do nich zastosowania przepisy o ochronie środowiska – cyt.:  „Minister (…) określi, w drodze rozporządzenia, wymagania w zakresie ochrony środowiska dotyczące budowy i użytkowania strzelnic” – czyli wyłącznie tych, które są budowane i użytkowane.

O takiej interpretacji przesądza wykładnia językowa oraz zastosowany spójnik „i”. Czyli kumulatywnie musi wystąpić budowa i użytkowania, aby zastosowanie mogło posiadać przywołane Rozporządzenie Ministra Środowiska. Do pozostałych strzelnic (czyli nie „budowanych”), w ogóle nie ma zastosowania Rozporządzenie Ministra Środowiska.

Jest tak, ponieważ zgodnie z obowiązującymi zasadami wykładni prawa – nie wolno odczytać przedmiotowego zdania jako „budowy lub użytkowania” (alternatywa łączna). Istnieje natomiast definicja legalna „budowy” – którą określiła Ustawa prawo budowlane. W myśl (art. 3 pkt. 6) i 7) Upb, ponieważ przywołana definicja legalna prawa budowlanego stanowi, że – cyt.: „budowa” – należy przez to rozumieć wykonywanie obiektu budowlanego w określonym miejscu, a także odbudowę, rozbudowę, nadbudowę obiektu budowlanego;

W konsekwencji z treści art. 48 Ustawy o broni i amunicji wprost wynika, że rozporządzenia Ministra Ochrony Środowiska z dnia 4 kwietnia 2000 r w sprawie wymagań w zakresie ochrony środowiska dotyczących budowy i użytkowania strzelnic ma zastosowanie wyłącznie do tych przypadków, w których w których w ogóle strzelnica powstałą w wyniku procesu budowlanego w rozumieniu definicji legalnej „budowy”.

Konkludując omawiany wyrok WSA, sąd uznał, iż nasyp jest zdaniem sądu budowlą (co jest oczywistym wynikiem błędu wykładni prawa), ponieważ właściciel strzelnicy nadał nasypowi (a dokładnie zadeklarował nasyp) funkcję kulochwytu.

A contrario z wyroku wynika, że jeśli nie nadaje się nasypowi funkcji kulochwytu lub innej funkcji, wówczas w ogóle nie może być mowy o powstaniu budowli lub obiektu budowlanego (o ile nasyp nie powstał z wyrobów budowlanych).

 

8.1.6. Analiza orzeczenia (Postanowienie) Sądu Rejonowego w Wejcherowie z dnia 21 lutego 2020 roku (Sygn. Akt II K 847/19) 

Warto w tym miejscu przywołać orzeczenie sądu karnego, potwierdzające, iż co do zasady strzelnice typu otwartego nie podlegają prawu budowlanemu i nadzorowi budowlanemu – cyt.: Według art. 3 ust. 1 ustawy prawo budowlane przez obiekt budowlany należy rozumieć budynek budynek, budowlę (…) wzniesiony z użyciem wyrobów budowlanych. Z dowodów zgromadzonych podczas postępowania jednoznacznie wynika to, że prace na przedmiotowej działce nr (…) polegały jedynie na usypaniu wałów przy wykorzystaniu tam zgromadzonego gruntu. Zostało także ustalone, iż roboty na tej działce nie posiadają żadnych instalacji i nie zostały wykonane z użyciem wyrobów budowlanych. Były jedynie robotami ziemnymi polegającymi na zmianie naturalnego ukształtowania terenu. Dlatego Powiatowy Inspektor Nadzoru Budowlanego W Wejcherowie umorzył postępowanie w sprawie strzelnicy (…)uznając, iż badany obiekt nie jest obiektem budowlanym w rozumieniu definicji obiektu budowlanego zawartej w prawie budowlanym, jednocześnie uznając, iż wzniesienie strzelnicy nie wymagało niepozwolenia na budowę. (…) Wobec powyższego orzeczono i umorzeniu postępowania”.

 

8.1.7. Analiza orzeczenia (Postanowienie) Sądu Okręgowego w Gdańsku z 19 sierpnia 2021r (Sygn. Akt V Kz 908/21)

Należy przywołać także rozstrzygnięcie sądu karnego w Gdańsku (rozstrzygające w sprawie) – cyt.: „(…)  zostały usypane jedynie wały, co należy zakwalifikować jako roboty ziemne polegające na zmianie naturalnego ukształtowania terenu. Na terenie działki nie stwierdzono żadnych elementów infrastruktury strzelnicy, takich jak wiat strzelniczych, miejscowych utwardzeń terenu, instalacji. Nadto stanowisko to jest zgodne z opinią Głównego Urzędu Nadzoru Budowlanego z dnia 3 grudnia 2018 roku, sygn. DPR.022.739.2018, którego fragment brzmi: obecnie art. 3 pkt 1 ustawy – Prawo budowlane (…) Strzelnica, która nie spełnia powyższej definicji nie jest obiektem budowlanym i znajduje się poza zakresem kompetencji nadzoru budowlanego. (Organ – przyp.) zupełnie zignorował przedstawione stanowisko” – Sąd Okręgowy ostatecznie oddalił skargę urzędu na korzyść właściciela strzelnicy.

Zatem, ze wszystkich przywołanych orzeczeń sądów wynika a contrario, iż co do zasady, strzelnice typu otwartego, powstałe z przesunięcia lokalnych mas ziemnych powodujących zmianę ukształtowania terenu NIE podlegają prawu budowlanemu i nie podlegają jurysdykcji nadzoru budowlanego – wyjątkiem są te strzelnice, na których powstałą infrastruktura budowlana np.: betonowe fundamenty, mury oporowe lub inna infrastruktura, wzniesiona z wyrobów budowlanych.

 

8.2. Problematyka wykładni prawa w odniesieniu do instytucji „budowli ziemnych”.

Zaskakiwać może, iż Ustawa prawo budowlane nie definiuje pojęcia „budowla ziemna”.

Zgodnie z art. 87 Konstytucji RP, źródłem prawa są Ustawy i rozporządzenia (krajowe oraz unijne).

Zatem, zgodnie z zasadą legalizmu wyrażoną w art. 7 Konstytucji, która nakłada na organy państwowe obowiązek działania zgodnie z obowiązującymi przepisami kompetencyjnymi, interpretowanymi w sposób ścisły (wedle zasady wykładni językowej).

Innymi słowy – zasada legalizmu zakazuje urzędnikom, pomijania treści normy (np.: art. 3 pkt .1) Upb), na rzecz własnych ocen interpretacyjnych wyroków, ponieważ takie działanie nosiłoby przykład postępowania „contra legem” (wbrew treści przepisu), co jest zakazane – i stanowi podstawową przesłankę odpowiedzialności urzędnika w zakresie przekroczenia uprawnień.

Wydawanie decyzji, wyroków, postanowień o charakterze „contra legem” (wbrew treści normy) jest wprost zakazane w gałęzi „prawoznawstwa” (z zastrzeżeniem zastosowania wykładni I i II stopnia).

W konsekwencji, urzędnicy PINB, WINB, nie mają prawa do wybiórczej „anihilacji” przepisów (np.: art. 3 pkt. 1 Upb), tylko dlatego, że jest on dla nich niewygodny. Instytucja „racjonalnego legislatora”, stanowi, iż to nie urzędnik lecz ustawodawca decyduje, jakie rozwiązania są najwłaściwsze w danej chwili w obowiązującym porządku prawnym.

Z tego właśnie powodu Departament Prawny GUNB, szanując zasadę legalizmu, oraz mając świadomość zakazu stosowania rozstrzygnięć „contra legem”, musiał przyznać i przyznał, iż strzelnice typu otwartego co do zasady w ogóle nie podlegają prawu budowlanemu, jeśli zostały oparte na masach ziemi przesuniętych w obrębie działki „macierzystej”.

Więcej na temat zakazanej praktyce wydawania decyzji o charakterze „contra legem”, dopiszę w nieodległej przyszłości…

 

III. PODSUMOWANIE

 

Wbrew pozorom oraz wielu mitom, strzelnice typu „otwartego”, które powstały w trybie art. 3 pkt. 1 Ustawy prawo budowlane:

1. nie są budynkami, budowlami ani obiektami budowlanemu i nie podlegają prawu budowlanemu;
2. mogą być organizowane bez potrzeby występowania pozwolenia na budowę,
3. mogą w niektórych przypadkach wymagać co najwyżej „zgłoszenia” do nadzoru budowlanego (ale nie koniecznie – tylko wówczas, gdy na ich obszarze dodatkowo znajdują się dodatkowe urządzenia strzelnicze nie związane trwale z gruntem);
4. co do zasady nie wymagają uzyskania odbioru obiektu przez nadzór budowlany;
5. nigdy nie wymagają odbioru obiektu przez samorząd (od czasu nowelizacji art. 47 Ustawy o broni i amunicji w 2003 roku);
6. mogą być organizowane na gruntach rolnych, ponieważ (jeśli) nie są ani budynkami ani budowlami ani obiektami budowlanymi;
7. co do zasady mogą być organizowane zarówno w obrębie Parków Krajobrazowych (jeśli nie wskazano szczególnego zakazu w tym zakresie) i mogą być umiejscowione w otulinach Parków Krajobrazowych;
8. mogą być otoczone ogrodzeniem z nasypów ziemnych, które albo w ogóle nie podlegają zgłoszeniu do nadzoru budowlanego albo powyżej 220 m mogą podlegać zgłoszeniu ale nie zawsze (np.: nie podlegają takiemu obowiązkowi, jeśli graniczą z działką własną) a jako nasypy ziemne pochodzące z gruntu przesuniętego z tej samej działki i tak nie są formą budowli, więc w ogóle nie podlegają prawu budowlanemu;
9. mogą być umiejscowione w bezpośrednie odległości od domostw mieszkalnych, lotnisk, stref podejścia samolotów do startu i lądowanie etc., a jedyne ograniczenia w tym zakresie dotyczą myśliwych;
10. do ich legalnego funkcjonowania wymagają jedynie uzyskania Decyzji o zatwierdzeniu wzorcowego regulaminu strzelnicy, zgodnie ze wzorem Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji.

 

Dr Mariusz Miąsko