Przed nami kolejny etap zmian związany z Pakietem Mobilności, dotyczący ewidencji czasu pracy kierowcy. Zmiany wprowadza ustawa z 26 stycznia 2022 roku o zmianie ustawy o transporcie drogowym, ustawy o czasie pracy kierowców z dnia 16 kwietnia 2004 roku oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2022 r. poz. 209).
Nowelizacja obejmuje zakres ewidencji czasu pracy kierowców, sposób jej prowadzenia oraz okres przechowywania, a także doprecyzowuje cel prowadzenia ewidencji. Nowe przepisy dotyczą również ewidencji prowadzonych dla zleceniobiorców i osób samozatrudnionych.
Artykuł 25 ustawy o czasie pracy kierowców po zmianach nie przewiduje możliwości dalszego ewidencjonowania czasu pracy kierowców na podstawie wykresówek z tachografu czy karty kierowcy oraz innych dokumentów potwierdzających czas pracy i rodzaj wykonywanej czynności. Prowadzenie ewidencji czasu pracy kierowców zrównuje się z prowadzeniem ewidencji czasu pracy innych pracowników. Wyraźnie wskazuje się na cel prowadzenia ewidencji, tożsamy z tym, który określa 149§1 Kodeksu Pracy, ewidencja prowadzona będzie do celów prawidłowego ustalenia wynagrodzenia kierowcy i innych świadczeń związanych z pracą (art. 25 ust. 1 ustawy o czasie pracy kierowców po zmianach). Pracodawca zobowiązany jest do prowadzenia ewidencji czasu pracy kierowcy w postaci papierowej lub elektronicznej. Powinna mieć ona postać rejestru, w którym zawarte są wszystkie wymagane dane.
Według nowych przepisów zmiany w prowadzeniu ewidencji czasu pracy będą obowiązywały od 29 maja 2022 r. Zatem ewidencja za dni od 1 do 29 maja powinna być prowadzona na starych zasadach, a dopiero za 3 ostatnie dni zgodnie z nowymi regulacjami.
Ewidencja czasu pracy będzie różnić się stopniem szczegółowości w zależności od tego, czy kierowca jest zatrudniony w systemie zadaniowym, otrzymuje ryczałt za pracę w godzinach nadliczbowych lub w porze nocnej. W przypadku kierowców zatrudnionych na umowę o pracę ewidencja będzie najbardziej szczegółowa. Tak więc po zmianach powinna zawierać informacje o:
-
- liczbie przepracowanych godzin (godzinie rozpoczęcia i zakończenia pracy),
-
- liczbie godzin przepracowanych w porze nocnej,
-
- liczbie godzin nadliczbowych,
-
- dniach wolnych od pracy (wraz z tytułem ich udzielenia),
-
- liczbie godzin dyżuru oraz godzinie rozpoczęcia i zakończenia dyżuru, ze wskazaniem, czy jest to dyżur domowy,
-
- rodzaju i wymiarze zwolnień od pracy,
-
- rodzaju i wymiarze innych usprawiedliwionych nieobecności w pracy,
-
- wymiarze nieusprawiedliwionych nieobecności w pracy.
Mając na uwadze wymiar nieusprawiedliwionych nieobecności w pracy, przy prowadzeniu ewidencji pracy kierowcy przedsiębiorca musi wziąć pod uwagę:
-
- zapisy na wykresówkach
-
- wydruki danych z karty kierowcy
-
- pliki pobrane z karty kierowcy i tachografu cyfrowego
-
- inne dokumenty potwierdzające czas pracy i rodzaj wykonywanej czynności
-
- rejestry opracowane na podstawie ww. dokumentów
Kolejną ważną zmianą jest znaczne wydłużenie okresu przechowywania ewidencji czasu pracy – z 3 do 10 lat. W praktyce oznacza to, że jeżeli kierowca pracował w firmie w oparciu o umowę o pracę 10 lat, jego dokumentacja musi być przechowywana 20 lat, zgodnie z przepisami kodeksu pracy odnośnie przechowywania dokumentacji pracowniczej.
Okres 10 lat przechowywania dokumentacji kierowcy będzie liczony od końca roku kalendarzowego, w którym stosunek pracy uległ rozwiązaniu lub wygasł, chyba że odrębne przepisy przewidują dłuższy okres przechowywania dokumentacji pracowniczej (art. 94 pkt 9b Kodeksu pracy).
Najważniejszym zagadnieniem przy obliczaniu czasu pracy kierowcy jest prawidłowe określenie doby która trwa 24 godziny od rozpoczęcia pracy i jest zgodna z rozkładem czasu pracy. Godzina rozpoczęcia i zakończenia czasu pracy kierowcy ustalana jest przez pracodawcę, a ponowne wykonywanie pracy w tej samej dobie, nie jest zaliczane na poczet godzin nadliczbowych. Doba kierowcy jest tożsama z dobą pracowniczą, którą określa Kodeks Pracy. Rzadko zdarza się że pokrywa się ona z dobą kalendarzową , ponieważ w większości przypadków na dobę pracowniczą przypadają dwa dni kalendarzowe.
Zgodnie z art. 6 Ustawy o czasie pracy kierowców na czas pracy składają się również czynności związane z przewozem drogowym, prowadzeniem pojazdu, mianowicie:
-
- załadunek i rozładunek a także nadzór nad rozładunkiem i załadunkiem
-
- nadzór oraz pomoc osobom wsiadającym i wysiadającym
-
- obsługa pojazdów i przyczep
-
- pozostałe prace podejmowane w trakcie zadania służbowego lub zapewnienia bezpieczeństwa osób, pojazdu i rzeczy
-
- wszelkie formalności administracyjne jak np. obsługa tachografu
-
- utrzymanie porządku w pojeździe
Do czasu pracy kierowcy wliczana jest również przerwa, która wynosi 15min na każde 6 godzin pracy a także okres gotowości do pracy. Dla kierowców wykonujących przewóz drogowy mogą być stosowane rozkłady czasu pracy, w których dopuszczalne jest przedłużenie wymiaru czasu pracy do 12 godzin na dobę – w ramach systemu równoważnego czasu pracy. Pozostałe zagadnienia związane z czasem pracy kierowcy opisane są w Ustawie z dnia 16 kwietnia 2004 roku o czasie pracy kierowców (Dz. U. 2004 Nr 92 poz. 879)
Zgodnie z treścią art. 7 Ustawy o czasie pracy kierowców, do ewidencji czasu pracy nie wlicza się:
-
- dyżuru w czasie którego kierowca nie wykonywał pracy
-
- nieusprawiedliwionych postojów w czasie prowadzenia pojazdów
-
- dobowego nieprzerwanego odpoczynku
-
- przerwy w pracy, w przypadku równoważnego systemu czasu pracy, gdzie dopuszczalne jest przedłużenie czasu pracy do 12 godzin oraz jedna przerwa na dobę nie dłuższa niż 5 godzin (zgodnie z art. 16 ust.1 Ustawy o czasie pracy kierowców z dnia 16 kwietnia 2004 roku).
Czasu pracy kierowców nie ewidencjonuje się również, zgodnie z art. 149§2 Kodeksu Pracy w przypadku kierowców objętych zadaniowym wymiarem pracy, jak również pracowników otrzymujących ryczałt za godziny nadliczbowe lub ryczałt za porę nocną.
Karolina Grzelec,
prawnik
