Średniotygodniowe godziny nadliczbowe – jak je wyliczyć? Należy pamiętać, że przedsiębiorcy transportowi mają obowiązek wykonywania ewidencji czasu pracy. Obowiązek ten wynika z art. 25 ustawy z dnia 16 kwietnia 2006 roku o czasie pracy kierowców (Dz.U. 2004 Nr 92 poz. 879). Jeżeli przedsiębiorca zatrudnia pracowników, to ewidencja służy przede wszystkim prawidłowej wypłacie kierowcy należności za jego pracę. W takiej ewidencji powinna znajdować się między innymi pozycja określająca ilość przepracowanych godzin nadliczbowych średniotygodniowych. Skąd się biorą takie godziny i jak je obliczać?
Kluczowe znaczenie ma tutaj art. 11 ustawy o czasie pracy kierowców. Stanowi on, że czas pracy kierowcy nie może przekraczać 8 godzin na dobę, a także nie może przekraczać przeciętnie 40 godzin w przeciętnie pięciodniowym tygodniu pracy, w przyjętym okresie rozliczeniowym, który to okres z kolei nie może przekraczać 4 miesięcy.
To właśnie przekroczenie przeciętnie 40 godzin pracy w przeciętnie pięciodniowym tygodniu pracy będzie stanowiło godziny nadliczbowe średniotygodniowe. Jednak należy pamiętać, że nie każde przekroczenie powyższej wartości będzie generowało tego typu godziny nadliczbowe. Przy ich obliczaniu nie uwzględnia się bowiem przekroczeń spowodowanych godzinami nadliczbowymi dobowymi – czyli powstałymi z przekroczenia 8-godzinnego dnia pracy.
Zgodnie z art. 20 ustawy o czasie pracy kierowców jeżeli pracownik świadczy pracę ponad obowiązujące go normy czasu pracy, a także jeżeli wykonuje on pracę ponad przedłużony dobowy wymiar czasu pracy, wynikający z systemu i rozkładu czasu pracy jakiemu podlega, to taka aktywność stanowi pracę w godzinach nadliczbowych. Za taką pracę oprócz normalnego wynagrodzenia należy się dodatek.
Problemem jest jednak obliczanie godzin nadliczbowych średniotygodniowych. Istnieją dwie metody. Pierwszą rekomenduje Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej a drugą Inspekcja Pracy.
Według MPiPS
Od liczby godzin faktycznie przepracowanych w danym okresie rozliczeniowym odejmujemy godziny nadliczbowe wynikające z przekroczenia 8 godzin na dobę. Następnie od otrzymanego wyniku odejmujemy iloczyn liczby dni od poniedziałku do piątku wystających poza pełne tygodnie w okresie rozliczeniowym i 8 godzin. Kolejno uzyskaną wartość dzielimy przez ilość pełnych tygodni jakie wystąpiły w okresie rozliczeniowym. Jeśli uzyskamy wynik przekraczający 40 godzin to nadwyżkę mnożymy przez ilość pełnych tygodni okresu rozliczeniowego. Ten iloczyn stanowi godziny nadliczbowe średniotygodniowe.
Według Inspekcji Pracy
Od liczby godzin faktycznie przepracowanych w danym okresie rozliczeniowym odejmujemy godziny nadliczbowe wynikające z przekroczenia 8 godzin na dobę. Następnie od otrzymanego wyniku odejmujemy wymiar czasu pracy jaki był przewidziany na dany okres rozliczeniowy. Jeśli uzyskamy wynik dodatni to będzie on stanowił godziny nadliczbowe średniotygodniowe.
Istotą zagadnienia jest tutaj uwzględnianie lub brak uwzględnienia dni wolnych obniżających wymiar czasu pracy. Stąd biorą się rozbieżności w wynikach stosowania wymienionych metod.
Trudno powiedzieć, którą metodę należy stosować. Można jedynie wskazać, że sposób proponowany przez MPiPS jest korzystniejszy dla pracodawców, a sposób obliczania sugerowany przez Inspekcję Pracy premiuje pracowników. Nie sposób jednak ulec wrażeniu, że to interesy pracowników są w większej mierze chronione, a ponadto należy pamiętać, że to PIP przeprowadza kontrole w powyższym zakresie.
Piotr Zaszczudłowicz
Kancelaria Prawna Viggen sp.j.
Niniejszy dokument podlega ochronie prawnej na mocy ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych (ustawa z dnia 4 lutego 1994 r., Dz. U. 06.90.631 z późn. zm.).
