Autor publikacji: Dr Mariusz Miąsko Prezes Kancelarii Prawnej Viggen sp.j.
Kierowcy bardzo często składają w firmach transportowych wykresówki (lub pliki cyfrowe), z których wynika, że miejscowość w której rozpoczynają lub kończą jazdę ciężarówką lub autobusem jest inna niż miejscowość w której znajduje się baza firmy. W każdym takim przypadku zgodnie z art 9.2 i 3 Rozporządzenia 561/2006/WE, kierowca musi na rewersie wykresówki lub w pliku cyfrowym dokonać ręcznego obrysowania lub wpisu manualnego dzięki któremu kierowca udokumentuje w jaki sposób dostał się do pojazdu, który znajdował się poza bazą firmy oraz ile czasu trwał dojazd do tego pojazdu.
Wbrew pozorom jest to jedno z trudniejszych zagadnień i nie wystarczy aby wiedzę w przedmiotowym zakresie posiadł wyłącznie kierowca. Jeśli tej niezwykle interdyscyplinarnej wiedzy nie posiądą także organizatorzy transportu, osoby odpowiedzialne za prowadzenie dokumentacji kadrowej i spedytorzy to realne szanse na uniknięcie negatywnych konsekwencji dla firmy i kierowców są znikome.
Zagadnienie to przedstawimy w kilku krokach:
Krok pierwszy: Zanim kierowca zacznie zastanawiać się nad tym czy oraz jak udokumentować dojazd do pojazdu lub powrót z niego to wcześniej należy ustalić gdzie (w jakiej miejscowości) znajduje się baza jego firmy – miejsce pracy. Dlatego osoba odpowiedzialna za prowadzenie dokumentacji kadrowej przewoźnika musi pamiętać aby prawidłowo określić w umowie o pracę miejsce pracy. Inaczej mówiąc w interesie kierowcy oraz przewoźnika jest, aby to miejsce odpowiadało miejscu bazy firmy. W mojej ocenie niewskazane są opisy typu: „miejsce całego kraju i UE”. Jako miejsca pracy kierowcy należy unikać miejsc biur firmy i wpisywać raczej miejsca baz firmy (jeśli miejsca te są różne).
Jeśli przewoźnik posiada kilka baz (oddziałów firmy) to w interesie kierowców oraz przewoźnika jest, aby:
a) bazy te miały charakter oficjalny, czyli były formalnie w posiadaniu przewoźnika (w innym przypadku nie będzie się dało udowodnić że kierowca kończy lub rozpoczyna jazdę w bazie firmy),
b) kierowcy posiadali w umowie o pracę (lub umowach cywilnoprawnych) wpisane wszystkie miejsca baz posiadanych przez przewoźnika (nawet tych, które znajdują się poza granicami Polski).
Należy pamiętać, że błędy popełnione w treści umów o pracę będą skutkować nieprawidłowościami w obrysie i logowaniu, na które kierowca nie ma wpływu.
Przykład: Kierowca nie może wiedzieć czy dojazd do pojazdu znajdującego się w miejscowości Kraków powinien udokumentować obrysem jako „inna praca” czy jako „odpoczynek” skoro nie wie, czy w jego umowie o pracę – miejsce pracy zostało określone jako Kraków oraz czy w miejscowości tej firma formalnie posiada bazę firmy?
Krok drugi: Gdy już kierowca ustali gdzie jest miejsce jego pracy oraz gdzie formalnie znajduje się baza firmy, na gruncie przepisów art 9.2 i 3 Rozporządzenia 561/2006/WE, kierowca musi udokumentować każdy przypadek dojazdu do pojazdu lub powrotu z niego jeśli tylko pojazd znajdował się poza bazą firmy.
Krok trzeci: Zgodnie z art 9.2 Rozporządzenia 561/2006/WE, w każdym przypadku kiedy „czas spędzony na dojeździe do miejsca postoju pojazdu (…) lub powrotu z tego miejsca, jeżeli pojazd nie znajduje się ani w miejscu zamieszkania kierowcy, ani w bazie pracodawcy, w której kierowca zwykle pracuje, nie jest liczony jako odpoczynek lub przerwa(…). Inaczej mówiąc jeśli kierowca dojeżdża pojazdem którym sam nie kieruje (np.: pociągiem, autobusem lub samochodem osobowym jako pasażer) lub powraca z pojazdu, który znajduje się poza bazą firmy to okres taki nie może być potraktowany jako odpoczynek a więc jest traktowany jako okres „dyspozycyjności” kierowcy.
Przykład: Kierowca mieszka w Krakowie, a baza jego firmy znajduje się w Katowicach, ale pojazd do którego kierowca jedzie znajduje się w Warszawie. Kierowca został dowieziony innym samochodem ciężarowym jako pasażer z Krakowa do pojazdu do Warszawy pomiędzy godziną 7,00 a godziną 14,00. Kierowca ten, po dojechaniu do własnego pojazdu cały ten czas dojazdu musi udokumentować jako „dyspozycyjność”.
Krok czwarty: Zgodnie z art 9.3 Rozporządzenia 561/2006/WE Czas spędzony przez kierowcę kierującego pojazdem (…) do lub z pojazdu objętego zakresem niniejszego rozporządzenia, który nie znajduje się w miejscu zamieszkania kierowcy ani w bazie pracodawcy, gdzie kierowca zazwyczaj pracuje, jest traktowany jako „inna praca”. Czyli jeśli kierowca dojeżdża pojazdem który sam prowadzi (nawet jeśli jest to prywatny pojazd kierowcy) lub powraca z pojazdu, który znajduje się poza bazą firmy, to okres taki musi być traktowany jako okres „innej pracy” kierowcy.
Przykład: Kierowca mieszka w Krakowie a baza jego firmy znajduje się w Katowicach, ale pojazd, do którego kierowca jedzie znajduje się w Warszawie. Kierowca sam dojechał np.: autem służbowym z Krakowa do Warszawy pomiędzy godziną 7,00 a godziną 10,30. Kierowca ten po dojechaniu do ciężarówki lub autokaru czas dojazdu musi udokumentować jako „inna praca”.
Krok piąty:
Jak technicznie kierowca ma udokumentować „dyspozycyjność” oraz „inną pracę”?
a) W przypadku pojazdów wyposażonych w tachograf analogowy kierowca musi pamiętać, że wykresówka obok awersu posiada także rewers na którym znajduje się „tabela”, na której każdy z kierowców ma obowiązek oznaczyć rodzaj własnej aktywności w okresie w którym automatyczny zapis nie był możliwy.
b) Dla pojazdów wyposażonych w tachograf cyfrowy kierowca dokonuje zapisu poprzez przeprowadzenie pełnego wpisu manualnego przy zastosowaniu „przycisków” tachografu cyfrowego.
Dlaczego kierowca musi dokumentować „inną pracę” i „dyspozycyjność”?
Istnieje generalnie kilka niezależnych powodów podania omawianych okresów aktywności ustawodawca określił sankcję finansową dla przedsiębiorcy,
a) dlatego, że taki wymóg określiły przepisy art 9.2 i 3 Rozporządzenia 561/2006/WE,
b) dlatego, że za brak udokumentowania omawianych okresów aktywności ustawodawca określił sankcję finansową dla przedsiębiorcy,
c) dlatego, że obowiązek dokumentowania „innej pracy” lub „dyspozycyjności” w czasie dojazdu uniemożliwia kierowcy symulowania odpoczynku w trakcie dojazdu do pojazdu i powrotu z niego,
d) ponieważ prawidłowe udokumentowanie okresu „innej pracy” i „dyspozycyjności” jest niezbędne do prawidłowego wykonania ewidencji czasu pracy kierowcy.
W jakich przypadkach kierowca pomimo, że dojeżdża do pojazdu znajdującego się poza bazą firmy nie wykonuje innej pracy i dyspozycyjności
Każdy kierowca musi pamiętać, że dojazd do pojazdu znajdującego się poza bazą firmy będzie traktowany jako odpoczynek jeśli kierowca miał w trakcie dojazdu zagwarantowaną koję lub kuszetkę.
Na jakie wyjątkowe i trudne kwestie powinien zwrócić uwagę kierowca w odniesieniu do omawianego zagadnienia?
Każdy kierowca oraz organizator transportu powinien zwrócić dodatkowo szczególną uwagę na następujące okoliczności:
a) Czas dojazdu do pojazdu wpływa pośrednio na okres prowadzenia pojazdu przez kierowce ponieważ wykonywanie innej pracy np.: przez 6 godzin (przeznaczone na dojazd) + 11 godzin odpoczynku, który musi się zakończyć w ciągu 24 godzin licząc od zakończenia poprzedniego odpoczynku powoduje, że na wykonanie zadań przewozowych oraz przerwy pozostanie kierowcy już zaledwie 7 godzin czasu.
b) W przypadku powrotu z pojazdu sytuacja może być jeszcze bardziej skomplikowana (!!!). Należy bowiem pamiętać, że w praktyce kierowca wracając z pojazdu znajdującego się poza bazą firmy najprawdopodobniej wykorzystał już maksymalną normę prowadzenia pojazdu i pracy. W takim przypadku kierowca „zanim rozpocznie powrót do bazy firmy powinien wcześniej odebrać odpoczynek i dopiero po jego zakończeniu rozpocząć powrót oznaczony jako „inna praca” lub „dyspozycyjność”. Jest to niuans prawny o którym zapomina większość kierowców oraz organizatorów transportu.
Niniejszy dokument podlega ochronie prawnej na mocy ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych (ustawa z dnia 4 lutego 1994 r., Dz. U. 06.90.631 z późn. zm.).
