Autor publikacji: Dr Mariusz Miąsko Prezes Kancelarii Prawnej Viggen sp.j.
Prawdy i mity na temat poświadczenia sytuacji finansowej w firmach transportowych po 4 grudnia 2011 roku. Narosło wiele mitów na temat poświadczenia sytuacji finansowej a wśród przewoźników błędnie utrwalane są informacje na ten temat. W tym opracowaniu obalę wiele nieprawdziwych informacji, z którymi spotkałem się na przestrzeni wielu ostatnich miesięcy.
Informacje te pochodzą od urzędników wydziałów komunikacji z różnych części kraju z którymi osobiście spotkałem się oraz od wielu przewoźników, którzy próbowali uzyskać informację w urzędach.
Odpowiem więc, na kilka nurtujących pytań ponieważ wiele osób, w tym także często urzędnicy twierdzą, że kwestia ta jest skomplikowana i stąd wywołuje ona wiele nieporozumień. Tymczasem sprawa ta jest dla prawnika, z odpowiednim doświadczeniem banalnie prosta i nie rodzi żadnych wątpliwości, ponieważ została bardzo dokładnie uregulowana właściwymi przepisami. Do zrozumienia większości z nich wystarczy jedynie znajomość zasad wykładni prawa oraz znajomość systemu prawa, a w zasadzie to znajomość relacji pomiędzy prawem krajowym, a międzynarodowym.
Dlatego wyjaśnimy kilka podstawowych kwestii:
1.Dlaczego kwestia właściwej formy poświadczenia sytuacji finansowej jest tak ważna:
Tylko z dwóch powodów:
Pierwszy powód to utrata/zawieszenie zezwolenia (licencji) z uwagi na brak tzw.: dobrej reputacji (art. 13 ust. 3 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) 1071/2009)
Drugi powód to utrata Certyfikatu Kompetencji Zawodowych z uwagi na brak nadzoru nad podstawową dokumentacją firmy. (art. 14 ust. 1 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) 1071/2009)
Sprawa ta jest bardzo prosta i uregulowana jednoznacznie w przepisach rozporządzenia 1071/2009 WE i wszelkie „filozofowanie” w tym zakresie jest zbędne.
2.Czy po 4 grudnia 2011 roku wykonując transport krajowy lub międzynarodowy możesz mieć jeszcze dotychczasowe formy poświadczenia sytuacji finansowej (np.: środki na rachunku bankowym, nieruchomości) ?
Nie. Absolutnie, po 4 grudnia 2011 roku nie można mieć poświadczenia sytuacji finansowej w postaci zabezpieczeń wskazanych w ustawie o transporcie drogowym, ponieważ w rozporządzeniu 1071/2009 WE wskazano inny – znacznie węższy zakres poświadczenia sytuacji finansowej – a ponieważ uregulowania z rozporządzenia unijnego korzystają z zasady supremacji to odmienne uregulowanie ustawy krajowej nie ma zastosowania w tym zakresie.
3.Czy po 4 grudnia 2011 roku wykonując pośrednictwo w przewozie rzeczy możesz mieć jeszcze dotychczasowe formy poświadczenia sytuacji finansowej?
Tak – ponieważ rozporządzenie 1071/2009 WE nie reguluje tej kwestii w ogóle, więc w zakresie pośrednictwa przy przewozie rzeczy – w tym także spedycji – obowiązuje nasza krajowa ustawa o transporcie drogowym, więc obowiązują określone w niej formy poświadczenia sytuacji finansowej.
Jeśli jednak firma wykonuje jednocześnie i transport drogowy i pośrednictwo w przewozie rzeczy, to dla transportu drogowego musi posiadać nowe formy poświadczenia sytuacji wskazane w rozporządzeniu 1071/2009 WE, a w stosunku do pośrednictwa w przewozie rzeczy może posiadać wyłącznie formy wskazane w ustawie o transporcie drogowym.
Dlatego wykonując „pośrednictwo przy przewozie rzeczy” zgodnie z art. 5 ust. 5 pkt. 2) ustawy o transporcie drogowym z dnia 6 września 2001 r. można przedstawić dokumenty potwierdzające:
a) dysponowanie środkami pieniężnymi w gotówce lub na rachunkach bankowych lub dostępnymi aktywami
b) posiadanie akcji lub udziałów lub innych zbywalnych papierów wartościowych
c) udzielenie gwarancji lub poręczeń bankowych
d) własność nieruchomości.
4.Jaka forma poświadczenia sytuacji finansowej obowiązuje po 4 grudnia 2011 roku?
Tylko jedna podstawowa – czyli „SPRAWOZDANIE FINANSOWE”. Jeśli ktoś twierdzi inaczej to znaczy, że wprowadza przewoźnika w błąd (!) Pozostałe dwie formy poświadczenia sytuacji finansowej wskazane w art. 7 ust. 2 rozporządzenia 1071/2009 WE maja charakter wyjątkowy i dodatkowo muszą posiadać pewną istotną cechę, o której powiem za chwilę.
5.Jakie wyjątkowe formy poświadczenia sytuacji finansowej obowiązują po 4 grudnia 2011 roku?
Są tylko dwie dodatkowe i wyjątkowe formy poświadczenia sytuacji finansowej po 4 grudnia 2011 roku:
a) gwarancja bankowa oraz
b) ubezpieczenie, w tym ubezpieczenie od odpowiedzialności zawodowej.
Jednak nie możemy ich złożyć w sposób swobodny ponieważ zgodnie z rozporządzeniem 1071/2009 WE można je złożyć jedynie:
a) za zgodą urzędu,
b) na wezwanie urzędu
Tak więc jeśli nie uzyskasz „zgody” (najpewniej pisemnej lub nie zostaniesz „wezwany do wykazania” najlepiej na piśmie – dla udokumentowania podczas kontroli), do złożenia jednej z dwóch powyższych form poświadczenia sytuacji finansowej, to jako formę musisz złożyć wyłącznie „Sprawozdanie Finansowe”.
6.Czy to prawda że firma transportowa która nie posiada pełnej księgowości nie może złożyć sprawozdania finansowego jako formy poświadczenia sytuacji finansowej?
Nie – to całkowita nieprawda, którą promuje wielu urzędników wydziałów komunikacji. Dotychczas sporządziliśmy bardzo wiele sprawozdań finansowych dla firm, które nie posiadają pełnej księgowości i sprawozdania te noszą cechy przewidziane dyrektywą wskazaną w rozporządzeniu 1071/2009 WE, i po weryfikacji zostały przyjęte przez urzędników wydziałów komunikacji. Chodzi tylko o to, że sprawozdanie finansowe musi nosić określone informacje które jest wstanie dostarczyć każdy przewoźnik, niezależnie od tego czy posiada pełną księgowość czy uproszczoną formę rozliczeń.
Tak więc, każdy może posiadać „sprawozdanie finansowe” jako formę poświadczenia sytuacji finansowej.
7.Czy to prawda, że firma w której po 4 grudnia 2011 roku podczas kontroli ITD ustali niewłaściwą formę poświadczenia sytuacji finansowej musi utracić licencję/zezwolenie?
Tak – to prawda, jeśli inspektor I.T.D. lub wydziału komunikacji podczas kontroli ustali niewłaściwą formę poświadczenia sytuacji finansowej, to w zasadzie nie ma wyjścia i musi wszcząć procedurę zawieszenia lub cofnięcia (art. 13 ust. 3 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) 1071/2009), ponieważ organ kontrolny w postępowaniu administracyjnym musi ograniczyć się niestety, jedynie do ustalenia okoliczności naruszenia prawa i wyciągnięcia konsekwencji z tych okoliczności. Nie może natomiast dokonywać oceny „winy” lub jej braku, po stronie przewoźnika za zaistniałą sytuację.
8.Czy przewoźnik który posiada licencję od wielu lat i dokonał już wcześniej (przed 4 grudnia 2011 r.) złożenia poświadczenia sytuacji finansowej także musi jeszcze raz zmieniać formę poświadczenia sytuacji finansowej?
Tak – prawie zawsze musi jeszcze raz złożyć poświadczenie sytuacji finansowej, ponieważ dotychczasowe formy poświadczenia sytuacji wygasły z mocy prawa – więc musi złożyć po 4 grudnia „sprawozdanie finansowe” lub jedna z wyjątkowych form o których pisałem powyżej – chyba że…firma już przed 4 grudnia złożyła jako poświadczenie sytuacji finansowej „sprawozdanie finansowe”. Należy jednak zauważyć że musi to być sprawozdanie aktualne?
9.Czy to prawda że jeśli urzędnik przyjmie niewłaściwą formę poświadczenia sytuacji finansowej to firma nie utraci licencji /zezwolenia?
Nie – to mit nie mający nic wspólnego z rzeczywistością – jeszcze raz powtórzę – jeśli urzędnik kontrolujący firmę np.: I.T.D. ustali, że firma nie spełnia „dobrej reputacji” ponieważ nie posiada właściwej formy poświadczenia sytuacji finansowej, to nie ma wyboru i musi wszcząć procedurę zawieszenia lub cofnięcia zezwolenia/licencji. (art. 13 ust. 3 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) 1071/2009). Tak samo musi zachować się urzędnik instancji odwoławczej.
Oczywiście przewoźnik może bronić własnych racji przed Wojewódzkim Sądem Administracyjnym, ale w skardze musi wykazać który przepis został naruszony działaniem urzędnika – rzecz w tym, że żaden przepis nie został naruszony, więc sporządzenie skutecznej skargi do WSA będzie oglądnie ujmując trudne lub wręcz graniczące z niemożliwym.
Możemy natomiast po utracie uprawnień do prowadzenia transportu dochodzić roszczeń przed sądem cywilnym w stosunku do urzędnika, który wprowadził nas w błąd. Wobec urzędnika można dochodzić łącznie równowartości 12 miesięcznego wynagrodzenia przysługującego funkcjonariuszowi publicznemu (art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 20 stycznia 2011 r. o odpowiedzialności majątkowej funkcjonariuszy publicznych za rażące naruszenie prawa)– ale trzeba pamiętać, że prawdopodobnie firma nie będzie odosobniona w tym roszczeniu, więc i egzekucja może okazać się wolniejsza niż można by się spodziewać.
10.Jak zachować się, gdy urzędnik nie chce przyjąć od firmy sprawozdania finansowego?
To proste – należy pilnie zwrócić się do Kancelarii Prawnej Viggen s.c. biugo@viggen.pl lub do biura Stowarzyszenia U.R.K.S i T.D. „Najlepsza Droga” z Krakowa www.najlepszadroga.pl i zgłosić problem. Interwencja będzie szybka i skuteczna.
11.Czy wykonanie sprawozdania finansowego jest kosztowne?
Nie – jest wręcz tanie, a czasami darmowe – dlatego tę formę tak wyraźnie promuje nasze wspólne Stowarzyszenie „Najlepsza Droga” z Krakowa. Wykonanie sprawozdania jest nieporównanie tańsze od gwarancji bankowej, ale także tańsze od różnych form ubezpieczeń. Średnio kosztuje do około 700 zł, jednak Stowarzyszenie „Najlepsza Droga” wynegocjowało korzystniejsze stawki które zazwyczaj nie przekraczają 600 zł.
Jednak każda księgowa obsługująca firmę jest w stanie wykonać to sprawozdanie jeśli tylko zna zasady, którymi musi się podporządkować wykonując sprawozdanie. Jeśli ktoś ma z tym kłopoty powinien zwrócić się do biura stowarzyszenia Najlepsza Droga lub napisać na adres mailowy: biuro@viggen.pl Natychmiast Pomożemy.
12.Ile trwa wykonanie sprawozdania finansowego?
Maksymalnie kilka dni – czasami szybciej, czasami wolniej – w zależności od tego ile aktualnie mamy skolejkowanych w Kancelarii lub w Stowarzyszeniu „Najlepsza Droga” zleceń na wykonanie sprawozdania.
13.Czy to prawda, że będą jakieś nowe przepisy krajowe, które rozszerzą dotychczasowy katalog form poświadczenia sytuacji finansowej?
Nieprawda – nie ma takiej prawnej możliwości – ponieważ nawet gdyby powstały jakieś inne przepisy niż te, które już przecież znajdują się w ustawie o transporcie drogowym, to zgodnie z art. 288 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (dawny art. 249 TWE) i tak by nie obowiązywały w tym zakresie ponieważ kwestia ta została już uregulowana w rozporządzeniu 1071/2009 WE, a zasada supremacji prawa Unijnego nad krajowym dopełnia dzieła. Jest tak dlatego, że w rozporządzeniu 1071/2009 WE nie przewidziano możliwości odmiennego uregulowania tej kwestii na poziomie prawa krajowego. Dodatkowe uregulowanie krajowe w tej kwestii nic nie zmieni .
14.Czy to prawda że już niebawem Towarzystwa Ubezpieczeniowe będą oferowały „ubezpieczenie od odpowiedzialności zawodowej”?
Bardzo mało prawdopodobne, że będzie to „niebawem” – ponieważ produktów ubezpieczeniowych nie tworzy się, ani z dnia na dzień, ani z miesiąca na miesiąc.
15.Kto może podpisać sprawozdanie finansowe, ponieważ rozporządzenie 1071/2009 WE określa w art. 7, że powinien zrobić to audytor lub odpowiednio upoważnienia osoba?
Właściciel – to proste i oczywiste dla każdego prawnika – to on jest ową „upoważnioną osobą” wskazaną w przepisie rozporządzenia 1071/2009 WE ponieważ, tak regulują tę kwestię przepisy prawa. Biegły jest dopiero drugą w kolejności upoważnioną osobą, więc domaganie się przez urzędników pełnomocnictw dla księgowych wykonujących sprawozdanie jest delikatnie rzecz ujmując nieporozumieniem.
Reasumując:
Przedmiotowe zagadnienie są jednoznacznie uregulowane a zdecydowana część nieporozumień w przedmiotowym zakresie bierze się z nieprzygotowania kadry urzędniczej w wydziałach komunikacji a także BOTM co jest tym dziwniejsze że uregulowania są znane od 2009 roku więc były aż 2 lata żeby się z nimi zapoznać. Przypominam sobie że gdy na 7 miesięcy przed wejściem w życie wysłaliśmy do urzędników zaproszenie do uczestnictwa w tych samych konferencjach organizowanych przez Kancelarię Prawną Viggen i Stowarzyszenie URKSiTD „Najlepsza Droga” z Krakowa (w których uczestniczyło ponad pół tysiąca przewoźników) to żaden urzędnik zaproszenia nie przyjął argumentując że „wszystko jest jasne a zmiany nie są duże”. Właśnie od kilku miesięcy widać co dla kogo jest „jasne”!
Niestety część stowarzyszeń transportowych, publicystów transportowych, komentatorów i tzw.: „specjalistów” odwoływała armagedon uznając że nic wielkiego się nie zmieni i nie stanie – no i mamy….badanie socjologiczne przeprowadzone na zlecenie Stowarzyszenia „Najlepsza Droga” wykazało że około 70% przewoźników w 2 miesiące po wejściu w życie przepisów nie miało… podstawowego elementu uprawniającego do posiadania zezwolenia(licencji)…czyli: „sprawozdania finansowego”.
Stowarzyszenie Uczestników Rynku Komunikacji Samochodowej i Transportu Drogowego „Najlepsza Droga” poinformowało w ciągu ostatnich 2 miesięcy i przeszkoliło w tym zakresie NIEODPŁATNIE ponad 470 firm transportowych.
Szanowni Państwo – na przykładzie powyższym widać wyraźnie, że prawo transportowe to naprawdę obszerna i złożona materia – a Wasze – drodzy Państwo – firmy to nie zabawki za 10 złotych na których domorośli specjaliści mogą eksperymentować i uczyć się. Jeśli dobrze Państwo życzycie własnym firmom to nie oddajcie ich w ręce ludzi bez przygotowania prawniczego bo zarządzaniem prawem w waszych firmach nie może się zajmować ktokolwiek. Zarządzaniem prawem to zarządzanie Waszym bezpieczeństwem więc nie oddajcie waszego losu w ręce ludzi bez doświadczenia. Nasza Kancelaria Prawna Viggen to zbiór ludzi posiadających wykształcenie prawnicze oraz największe w Polsce doświadczenie w zarządzaniu bezpieczeństwem prawnym firm transportowych.
Niniejszy dokument podlega ochronie prawnej na mocy ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych (ustawa z dnia 4 lutego 1994 r., Dz. U. 06.90.631 z późn. zm.).
