Tablica boczna kierunkowa – warunek techniczny czy wyposażenie pojazdu?

Tablica boczna kierunkowa – warunek techniczny czy wyposażenie pojazdu? Odpowiedź na to pytanie wydaje się na pozór oczywista, jednak Inspektorat Transportu Drogowego używa tych pojęć zamiennie. Rozróżnienie „warunku technicznego” od „wyposażenia autobusu” pozostaje dla niego bez znaczenia. Powoduje to nałożenie kary wyższej kwotowo przewidzianej za naruszenie warunków technicznych autobusów, a nie niższej, sankcjonującej niedostateczne wyposażenie autobusu.

Opracowanie sporządzono na podstawie analizy następujących aktów prawnych:

• Ustawa z dnia 6 września 2001 r. o transporcie drogowym Dz.U. 2001 Nr 125 poz. 1371 wraz z załącznikami,

• Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 31 grudnia 2002 roku w sprawie warunków technicznych pojazdów oraz zakresu ich niezbędnego wyposażenia.

W niniejszej publikacji przedstawię sprawę jednego z klientów Kancelarii Prawnej Viggen sp.j., która doskonale ukazuje problematykę różnic między warunkiem technicznym, a wyposażeniem autobusu.

1. Podstawa nałożenia kary

Podstawą nałożenia kary na klienta prowadzącego przedsiębiorstwo transportowe było wykonywanie przewozu regularnego z naruszeniem warunków dotyczących ustalonej trasy przejazdu i wyznaczonych przystanków oraz świadczenie przewozu autobusem, który nie odpowiada wymaganiom technicznym, ze względu na rodzaj realizowanego przewozu regularnego.

Podkarpacki Wojewódzki Inspektor Transportu Drogowego nałożył na Przedsiębiorcę karę pieniężną o łącznej wysokości 8 000 zł. Podstawę prawną tej decyzji stanowiły przepisy art. 92a ustawy z dnia 6 września 2001r. o transporcie drogowym w związku z załącznikiem nr 3 lp. 2.2.3. (Wykonywanie przewozu regularnego z naruszeniem warunków określonych w zezwoleniu, zaświadczeniu na wykonywanie publicznego transportu zbiorowego, albo potwierdzenia zgłoszenia przewozu w publicznym transporcie zbiorowym, dotyczącym: ustalonej trasy przejazdu lub wyznaczonych przystanków) oraz lp. 2.5.1. (Wykonywanie autobusem, który: nie odpowiada wymaganym warunkom technicznym ze względu na rodzaj realizowanegi przewozu regularnego) ustawy z dnia 6 września 2001 r. O transporcie drogowym. Data 20 października 2014 r. jest kluczowa w tej sprawie, co opiszę w dalszej części publikacji.

2. Stan faktyczny

Kierowca wykonywał regularny przewóz osób na linii X – Y. W miejscowości Rzeszów kierowca przejechał ulicami: A, B, C, D, E. Na ulicy A kierowca wysadził pasażerów przed przejściem dla pieszych. Następnie na ulicy E nastąpiło wyjście pasażerów z pojazdu na przystanku autobusowym. Dodatkowo kontrola ujawniła w pojeździe brak bocznej tabliczki kierunkowej, co skutkowało nałożeniem kary pieniężnej za świadczenie przewozu autobusem, który nie odpowiada wymaganiom technicznym, ze względu na rodzaj wykonywanego przewozu regularnego. Przedsiębiorca wniósł odwołanie o uchylenie decyzji oraz umorzenie postępowania. Jako podstawę prawną zaskarżający do Głównego Inspektoratu Transportu Drogowego podał art. 92b ustawy o transporcie drogowym. Artykuł ten wyłączał odpowiedzialność przewoźnika za stwierdzone naruszenia kierowcy. Działanie zatrudnionego kierowcy pomimo zachowania przez naszego klienta należytych staranności nie było do przewidzenia i Przedsiębiorca nie mógł uniknąć tego zdarzenia. Przewoźnik przeprowadzał regularne szkolenia z zakresu przestrzegania obowiązków kierowcy oraz w ramach przepisów regulujących wykonywanie transportu drogowego. Ponadto w odwołaniu podniesiono problem braku tablicy kierunkowej bocznej. Organ uznał, że jest to naruszenie warunków technicznych pojazdu, co według zaskarżającego było błędnym uznaniem, gdyż brak takiej tablicy według zaskarżającego stanowiło nienależyte wyposażenie i oznakowanie pojazdu.

Główny Inspektor Transportu Drogowego utrzymał w mocy decyzję organu I instancji.

3. Pogląd Głównego Inspektoratu Drogowego

Zdaniem Organu Odwoławczego decyzja o nałożeniu kary pieniężnej w wysokości 3 000 zł była słuszna, gdyż materiał dowodowy bezspornie wskazuje, że kierowca skarżącego wykonywał przewóz regularny niezgodnie z warunkami określonymi w zezwoleniu, a nie, jak twierdził sam kierowca, przewoził znajomych nieodpłatnie. Dodatkowo Organ odwoławczy uznał karę 5 000 zł przewidzianą za wykonywanie przewozu autobusem niespełniającym wymogów technicznych. Zatwierdzoną decyzję tłumaczył przepisem zamieszczonym w dziale III Rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 31 grudnia 2002 roku w sprawie warunków technicznych pojazdów oraz zakresu ich niezbędnego wyposażenia, zatytułowanym „warunki techniczne pojazdu i przyczepy przeznaczonej do łączenia z tym pojazdem”.

4. Skarga do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego

Przepis §18 ust.1 pkt. 13 rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 20 sierpnia 2013 roku stanowi, iż autobus powinien być wyposażony w tablice kierunkowe.

W skardze do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Rzeszowie przedsiębiorca wniósł o uchylenie zaskarżonej decyzji Głównego Inspektora Transportu Drogowego oraz zasądzenie kosztów postępowania. Powtarzając argumentację sformułowaną we wniesionym odwołaniu zaskarżonej decyzji, czyli:

• art. 18B ust. 1 pkt oraz ust. 2 pkt 1 lit. B ustawy o transporcie drogowym poprzez błędne założenie, że brak tablicy kierunkowej jest naruszeniem warunków technicznych pojazdu,

• art. 92C ustawy o transporcie drogowym poprzez błędne założenie, że przedsiębiorca zapewniający dobrą organizację pracy mógł przewidzieć powstanie zaistniałego naruszenia,

• art. 107 k.p.a. poprzez niewskazanie w uzasadnieniu faktów, które organ uznał za udowodnione,

• art. 7 i art. 8 k.p.a. poprzez naruszenie zasady pogłębiania zaufania i prawdy obiektywnej.
  

5. Orzeczenie WSA wraz z korzystnym przyjęciem argumentacji zastosowanej przez Kancelarię Prawną Viggen sp.j. dotyczącej tablicy kierunkowej bocznej

Sąd uznał, że skarga zasługuje na uwzględnienie. Według Sądu zaskarżona decyzja wydana została z istotnym uchybieniem prawa materialnego.

Jednakże, Sąd analizując stan faktyczny stwierdził, że nie budzi wątpliwości fakt, w którym w czasie kontroli przeprowadzonej 24.03.2014 ujawniono, że kierowca wykonując regularny przewóz osób na trasie X-Y w Rzeszowie, poruszał się ulicami innymi, niż ustalone w trasie przejazdu, a ponadto zatrzymywał się i wysadzał pasażerów poza wyznaczonymi przystankami. Dodatkowo, kontrolerzy ujawnili brak w pojeździe bocznej tablicy kierunkowej. Ustalenia opisane w stanie faktycznym stały się podstawą do nałożenia, na skarżącą spółkę, kary pieniężnej w oparciu o art. 92a ust. 1, 2 i 6 ustawy o transporcie drogowym oraz załącznika nr 3 do tej ustawy- lp. 2.2.3 i lp. 2.5.1. Wyżej wymieniony artykuł ustawy o transporcie drogowym przewiduje nałożenie kary pieniężnej w wysokości od 50 złotych do 10 000 złotych za każde naruszenie przez podmiot wykonujący przewóz drogowy lub inne czynności związane z przewozem. Suma kar pieniężnych nie może przekroczyć łącznie 10 000 zł.

6. Pogląd Sądu na problematykę tablicy bocznej kierunkowej

Sąd nie zaakceptował przyjętej przez organy kwalifikacji drugiego z naruszeń, czyli braku bocznej tablicy kierunkowej. Sąd stwierdził, że organy zastosowały interpretację niezgodną z wykładnią językową i wykładnią logiczną. Nietrafne są wyjaśnienia organu w sprawie warunków technicznych pojazdów określonych w rozporządzeniu Ministra Infrastruktury z dnia 31 grudnia 2002 r. Organ wskazywał, że jeśli przepisy dotyczące tablic kierunkowych – §18 ust. 1 pkt 13 i §21 zostały zamieszczone w dziale III rozporządzenia zatytułowanym „warunki techniczne pojazdu samochodowego i przyczepy przeznaczonej do łączenia z tym pojazdem” to należy je zaliczyć do „warunków technicznych”.

Sąd przyjął, że już sam tytuł rozporządzenia „w sprawie warunków technicznych pojazdów oraz zakresu ich niezbędnego wyposażenia” rozgranicza wyraźnie pojęcia „warunki techniczne” od „wyposażenia pojazdu”, co oznacza, że pojęciami tymi nie można posługiwać się zamiennie. Co więcej, przepisy §18 ust. 1 pkt 13 oraz §21 ust. 1 rozporządzenia Ministra z dnia 31 grudnia 2002 r. jednoznacznie wskazują, że autobus powinien być „wyposażony” w tablice kierunkowe, co wskazuje, że należą one do wyposażenia pojazdu.

Następnie sąd uznał, że przesądzającym argumentem jest załącznik numer 3 do ustawy o transporcie drogowym. W tym załączniku ustawodawca rozróżnia warunki techniczne od wyposażenia autobusu. Punkt 2.5.1. załącznika nr 3 brzmi następująco- „nie odpowiada wymaganym warunkom technicznym ze względu na rodzaj wykonywanego przewozu regularnego; za co przewidziana jest kara pieniężna w wysokości 5000 zł”. Natomiast punkt 2.5.2. ww. Załącznika brzmi następująco:

„nie spełnia wymagań w zakresie wyposażenia i oznakowania w związku z przewozem określonej kategorii pasażerów; za co przewidziana jest kara pieniężna w wysokości 2 000 zł.” Ustawodawca wyraźnie oddzielił od siebie te dwa pojęcia. Przy tak dokonanym rozróżnieniu tych naruszeń, nie może być wątpliwości, że brak tablic kierunkowych informujących o trasie przejazdu autobusu, należy zaliczyć do braków wyposażenia i oznakowania, a nie do naruszenia warunków technicznych pojazdu, wykonującego przewóz regularny.

7. Stanowiska innych Sądów w analogicznych sprawach

Pogląd ten nie jest przedstawiony tylko i wyłącznie w wyroku w sprawie klienta Kancelarii Prawnej Viggen sp.j. Podobnie brzmi wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Białymstoku z dnia 24.01.2013 sygn. II SA/Bk 754/12.

W tym wyroku możemy jasno przeczytać: „w przepisie będącym bezpośrednią podstawą wymierzenia kary pieniężnej ustawodawca czyni rozróżnienie pomiędzy „warunkami technicznymi”, a „wyposażeniem i oznakowaniem” autobusu. Przy takim rozróżnieniu zarówno wykładnia językowa, jak i wykładnia logiczna nakazuje uznać, iż tablice kierunkowe informujące o trasie przejazdu autobusu, należy zaliczyć do jego wyposażenia i oznakowania, a nie do warunków technicznych.” Takie stanowiska podzielają również inne sądy. Przykładami mogą być wyroki: WSA w Krakowie z dnia 18.02.2014 sygn. III SA/kr 791/13, WSA w Krakowie z dnia 4.03.2014 III SA/Kr 1042/13, WSA w Olsztynie z dnia 26.08.2014r. II SA/Ol 646/14.

8. Wymierzanie kary przez organ na podstawie nieaktualnego stanu prawnego

Bardzo ważnym aspektem w tej sprawie jest wyrok NSA z dnia 24.11.2011 r. II GSK 1173/10, na który powoływał się organ nakładający karę pieniężną. Na początku zaznaczałem, że data nadania kary, czyli 20 października 2014 jest kluczowa. Otóż ten wyrok został wydany w odniesieniu do stanu prawnego sprzed 1.01.2012r. Wówczas ustawodawca nie wyróżniał uchybień w zakresie wyposażenia i oznakowania pojazdów w związku z przewozem określonej kategorii pasażerów. Przed nowelizacją ustawy o transporcie drogowym dokonaną w ustawie z dnia 16 września 2011r. O zmianie zmianie ustawy o transporcie drogowym i niektórych innych ustaw, obowiązującą od 1 stycznia 2012r., zanim doszło do nowelizacji, w załączniku pod lp. 2.5 mowa była tylko o wykonaniu transportu drogowego osób autobusem, który nie odpowiada warunkom technicznym autobusu przeznaczonego dla danego rodzaju przewozu osób. Jednym słowem Organ bazował na nieaktualnym stanie prawnym sprzed nowelizacji.

Błędne zakwalifikowanie przez organy zaistniałego w rozpoznawanej sprawie naruszenia w zakresie braku bocznej tablicy kierunkowej w autobusie, jako odpowiadającego treści załącznika nr 3- lp.2.5.1 (kara w wysokości 5 000 zł) zamiast lp. 2.5.2. (kara w wysokości 2 000 zł), Sąd uznał za istotne naruszenie przepisów prawa materialnego, mające wpływ na wynik sprawy i kwalifikujące skargę do uwzględnienia.

9. Podsumowanie

Reasumując Wojewódzki Sąd Administracyjny w Rzeszowie jednoznacznie dokonał rozróżnienia między warunkami technicznymi, a wyposażeniem pojazdu. Tablice boczne kierunkowe nie sposób zakwalifikować do warunków technicznych, stanowią bowiem wyposażenie autobusu zgodnie z §18 ust. 1 pkt 13 oraz §21 ust. 1 rozporządzenia Ministra z dnia 31 grudnia 2002 r. oraz punktem 2.5.1. załącznika nr 3 ustawy o transporcie publicznym. Ustawodawca literalnie rozróżnił te dwa pojęcia w opisanych aktach prawnych. Taki precedens ukazuje niekompetencje Inspektoratu Transportu drogowego, który nie dość, że opiera się na nieaktualnym stanie prawnym, to do tego nieprawidłowo stosuje wykładnię językową i logiczną prawa. Taki stan rzeczy jest nieakceptowalny w państwie europejskim.

W razie nałożenia na państwa niesprawiedliwych kar przez organy administracji prosimy o kontakt z Kancelarią Prawna Viggen sp.j., gdyż nasza Kancelaria poczuwa się do obowiązku ochrony polskich przedsiębiorstw z sektora transportu drogowego.

Jakub Nawalany

Dr Mariusz Miąsko

Kancelaria Prawna Viggen sp.j.

Niniejszy dokument podlega ochronie prawnej na mocy ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych (ustawa z dnia 4 lutego 1994 r., Dz. U. 06.90.631 z późn. zm.).