Skazanie osoby zarządzającej prawomocnym wyrokiem sądu

Skazanie osoby zarządzającej prawomocnym wyrokiem sądu. Zagadnienie możliwości wykonywania przez przedsiębiorcę transportu drogowego w przypadku skazania osoby zarządzającej prawomocnym wyrokiem sądu za przestępstwo określone w art. 178a § 1 KK związane jest z warunkami spełnienia przez przedsiębiorcę wymogów niezbędnych do uzyskania licencji na wykonywanie transportu drogowego.

Wykonywanie transportu drogowego wymaga, zgodnie z postanowieniami ustawy o transporcie drogowym z dnia 6 września 2001 r. (Dz.U. z 2001 Nr 125 poz. 1371 z późn. zm.), uzyskania odpowiedniej licencji na wykonywanie transportu drogowego.

W myśl art. 5 ust. 3 pkt 1 in media parte ustawy o transporcie drogowym:

„ Przedsiębiorcy udziela się licencji, z zastrzeżeniem art 6, jeżeli:

1) członkowie organu zarządzającego osoby prawnej, osoby zarządzające spółką jawną lub komandytową, a w przypadku innego przedsiębiorcy – osoby prowadzące działalność gospodarczą, spełniają wymogi dobrej reputacji; wymóg dobrej reputacji nie jest spełniony lub przestał być spełniany przez te osoby, jeżeli:

a)zostały skazane prawomocnym wyrokiem sądu za przestępstwa umyślne: karne skarbowe, przeciwko bezpieczeństwu w komunikacji, mieniu, obrotowi gospodarczemu, wiarygodności dokumentów, ochronie środowiska lub warunkom pracy i płacy albo innym przepisom dotyczącym wykonywania zawodu.”

Natomiast postanowienia art. 5 ust. 3 pkt 4 przedmiotowej ustawy stanowią, iż przedsiębiorcy udziela się licencji jeżeli:

„przedsiębiorca osobiście wykonujący przewozy i zatrudnieni przez przedsiębiorcę kierowcy, a także inne osoby niezatrudnione przez przedsiębiorcę, lecz wykonujące osobiście przewozy na jego rzecz, spełniają wymagania określone w przepisach ustawy, przepisach ustawy z dnia 5 stycznia 2011 r. – o kierujących pojazdami (Dz. U. Nr 30, poz.151) oraz w innych przepisach określających wymagania w stosunku do kierowców, a także nie byli skazani prawomocnym wyrokiem sądu za przestępstwa umyślne przeciwko bezpieczeństwu w komunikacji, mieniu, wiarygodności dokumentów lub środowisku”.

Ponadto warunkiem niezbędnym do wykonywania transportu drogowego przez przewoźnika drogowego jest wymóg posiadania, przez zarządzającego transportem lub przedsiębiorcę transportowego posiadania, tzw. dobrej reputacji.

Wymóg dobrej reputacji wprowadza Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1071/2009 z dnia 21 października 2009 r. ustanawiające wspólne zasady dotyczące warunków wykonywania zawodu przewoźnika drogowego i uchylające dyrektywę Rady 96/26/WE.

Warunki określające wymóg dobrej reputacji określają w szczególności postanowienia art. 3 ust. 1 pkt b) przedmiotowego rozporządzenia, które stanowią, iż przedsiębiorca wykonujący zawód przewoźnika drogowego musi m.in. spełniać warunki dobrej reputacji.

Przy określeniu, czy przedsiębiorca posiada dobrą reputację zależą natomiast od istnienia okoliczności ewentualnego skazania zarządzającego transportem za poważne przestępstwo w jednym lub kilku państw członkowskich UE. Za takie przestępstwo z pewnością należy uznać przestępstwo umyślne.

Stwierdzenie popełnienia przestępstwa może tym samym prowadzić do utraty dobrej reputacji, jeżeli właściwy organ administracji publicznej państwa członkowskiego uzna, że utrata dobrej reputacji nie stanowi nieproporcjonalnej reakcji.

Wymienione powyżej rozporządzenie jest aktem prawnym o ogólnym zastosowaniu, które obowiązuje w całości i podlega bezpośredniemu stosowaniu w państwach członkowskich, rozporządzenie to jest rodzajem aktu prawnego o charakterze ponadnarodowym.

Znajduję ono więc bezpośrednie zastosowanie w polskim porządku prawnym, co nie wyklucza podjęcia indywidualnych regulacji wykonawczych przez dane państwo członkowskie, gdy wymagają tego przepisy konkretnego rozporządzenia.

2. Stosownie do postanowienia Rozdziału XXI ustawy Kodeks Karny z dnia 6 czerwca 1997 r. (Dz. U. Nr 88, poz. 553) określającego przestępstwa przeciwko bezpieczeństwu w komunikacji, art. 178a § 1 przedmiotowego rozdziału niniejszej ustawy stanowi, iż :

„kto, znajdując się w stanie nietrzeźwości lub pod wpływem środka odurzającego, prowadzi pojazd mechaniczny w ruchu lądowym, wodnym lub powietrznym, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2”.

Naruszenie zasad bezpieczeństwa w komunikacji, w zależności od okoliczności, może być zarówno umyślne, jak i nieumyślne, natomiast wynikające stąd skutki dotyczące życia, zdrowia objęte są winą nieumyślną.

Natomiast czyn zabroniony stanowiący przestępstwo, popełniony w stanie nietrzeźwości lub odurzenia popełniony w warunkach określonych w art. 178a k.k. zawsze ma charakter umyślny.

Tym samym należy uznać, iż zachodzi dyspozycja normy zawartej w artykule 6 ust. 1 lit. b) przedstawionego powyżej rozporządzenia określającego warunki związane z wymogiem dobrej reputacji.

Natomiast zgodnie z postanowieniami art. 15 ust. 1 pkt 2 ustawy o transporcie drogowym licencję należy obligatoryjnie cofnąć „jeżeli jej posiadacz: a) nie spełnia wymagań uprawniających do wykonywania działalności w zakresie transportu drogowego, (…)”.

Wnioski:

Z uwagi na zaistniałe w przedmiotowej sprawie okoliczności faktyczne i prawne, należy uznać, iż:

• zatrudnienie osoby zarządzającej transportem, przez przedsiębiorcę uprawnionego do wykonywania transportu drogowego, skazanej prawomocnym wyrokiem karnym za umyślne przestępstwo określone w art. 178a § 1 k.k., może stanowić przesłankę do cofnięcia licencji uprawniającej do wykonywania działalności gospodarczej w zakresie transport drogowego.

•  

3. Należy wskazać, że wyroki skazujące rejestrowane są w Krajowym Rejestrze Karnym, który prowadzi Ministerstwo Sprawiedliwości.

Prawomocne skazanie sprawcy przez sąd za popełnione przestępstwo wywołuje następstwa zarówno w zakresie prawa karnego (instytucja recydywy), jak i sytuacji zawodowej skazanego,
w szczególności, jeżeli zatrudnienie skazanego wiąże się z konsekwencjami określonymi w pkt 1 niniejszej opinii.

Następstwa te jednak nie mogą trwać w nieskończoność.

Dlatego istnieje możliwość tzw. zatarcia skazania, które następuje z mocy prawa, na skutek decyzji Prezydenta RP w oparciu o prawo łaski albo na skutek decyzji sądu.

Ipso iure (z mocy samego prawa) zatarcie skazania następuje:

A) gdy od upływu od daty wykonania, darowania albo przedawnienia wykonania kary upłyną:

1. okres 10 lat – w razie skazania karę pozbawienia wolności, karę 25 lat i dożywotniego pozbawienia wolności (art. 107 § 1 i 3 KK);

2. okres 5 lat – w razie skazania na grzywnę lub karę ograniczenia wolności (art. 107 § 4 KK),

B) jeżeli nastąpiła zmiana ustawodawstwa, w zakresie w jakim według nowej ustawy czyn nie jest już zabroniony pod groźbą kary (art. 4 § 4 KK),

C) jeżeli właściwie upłyną okres próby warunkowego zawieszenia wykonania kary oraz dodatkowy okres 6 miesięcy (art. 76 § 1 KK).

Odrębnym zagadnieniem jest zatarcie skazania przez sąd, które następuje na wniosek skazanego:

A) z upływem 5 lat, w razie skazania na karę pozbawienia nieprzekraczającą 3 lat (art. 107 § 2 KK)

B) z upływem 3 lat, w razie skazania na karę grzywny lub ograniczenia wolności (art. 107 § 4 zd. 2 KK).

Sąd który wydał wyrok w I instancji jest właściwy do orzekania w przedmiocie zatarcia skazania.

Postanowienia art. 37 § 3 ustawy K.K.W. z dnia 6 czerwca 1997 r. (Dz. U. Nr 90, poz. 557) stanowią, iż skazany może ponawiać wniosek o zatarcie skazania, z zastrzeżeniem, że w wypadku złożenia wniosku przed upływem roku od postanowienia odmawiającego zatarcia, sąd może pozostawić taki wniosek bez rozpoznania.