Autor publikacji: Dr Mariusz Miąsko Prezes Kancelarii Prawnej Viggen sp.j.
Jak rozpoznać bezprawne wezwanie ITD? W trakcie kontroli prowadzonej w firmie transportowej Inspektor Inspekcji Transportu Drogowego może w trybie przepisów K.P.A. w ramach i na podstawie upoważnienia udzielonego przez Wojewódzkiego Inspektora Transportu Drogowego wystosować wezwanie do kontrolowanego podmiotu gospodarczego o przedstawienie dokumentów. Art. 54 kpa stawia przed kodeksowo rozumianym dokumentem („wezwaniem”) zamknięty katalog ściśle określonych elementów, które o b o w i ą z k o w o muszą występować ł ą c z n i e.
Inspektor ITD w wezwaniu musi:
a) wezwać konkretną osobę podając i m i ę i n a z w i s k o wzywanego – wezwanym nie może być „Firma Transportowa” ponieważ jest to podmiot gospodarczy a nie osoba. O sposobie właściwego określenia wezwanego podmiotu traktuje art. 54 kpa, mówiący, że w wezwaniu należy wskazać „imię i nazwisko wzywanego”. Znaczna część wezwań uchybia wymogowi obligatoryjnego wymogu wskazania imienia i nazwiska? W tej kwestii w ogóle nie potrzebna jest umiejętność interpretacji prawa, a jedynie umiejętność czytania i znajomości przepisu (choć z drugiej strony wykładnia literalna jest formą interpretacji przepisu). Wzywanym bowiem wcale nie musi być właściciel firmy a przykładowo pełnomocnik. Ponadto firma nie musi posiadać jednego pełnomocnika. A ponadto jeśli organ kontrolujący wzywa firmę to przerysowując świadomie problem, można by się zastanowić, czy na wezwanie można wydelegować np.: autobus?
b) koniecznie wskazać w jakim c h a r a k t e r z e i w jakim c e l u jest wezwana osoba
W postępowaniu administracyjnym podmiot może występować w charakterze strony, pełnomocnika strony lub przykładowo świadka. Dlatego urząd musi dopełnić tego wymogu. Wezwania często wskazują jedynie że wzywa się „pełnomocnika” lub „przedstawiciela prawnego” (bez podania imienia i nazwiska) do „dostarczenia” wyliczonych enumeratywnie „dokumentów” oraz „wyjaśnień”. Tymczasem przewoźnik może posiadać wielu pełnomocników.
Art. 54 kpa stanowi: „w wezwaniu należy wskazać (…) w jakim charakterze (…) zostaje wezwany”. Z kontekstu całego artykułu wynika, że chodzi o charakter wezwania podmiotu. Wezwany musi wiedzieć w jakim charakterze będzie wezwany – jest to warunek k o n i e c z n y.
c) wskazać czy ma się s t a w i ć , d o s t a r c z y ć czy tylko p r z y g o t o w a ć dokumentację – o s o b i ś c i e czy przez p e ł n o m o c n i k a oraz g d z i e dokumentacja ma być dostarczona.
Analizując kwestię „pozostawienia swobodzie właściciela” możliwości wyboru sposobu dostarczenia dokumentacji lub wyjaśnień, to niestety przepisy kpa nie zezwalają na taką szczodrobliwość organu. To organ administracji państwowej musi wskazać sposób i miejsce dostarczenia dokumentacji i wyjaśnień. Analizując zapis art.54 § 1 pkt. 4) nie ma żadnych wątpliwości, że artykuł ten należy rozumieć w kontekście art. 70 kpa, który ogranicza możliwość dowolnego składania oświadczeń w formie pisemnej. Dlatego pozostawienie do własnego uznania dostarczania dokumentacji np.: pisemnej mogłoby w niektórych przypadkach ograniczyć możliwość strony do składania
wyjaśnień.
d) określić t e r m i n w jakim przedmiot wezwania ma być zrealizowany, art. 54 § 1, 5) kpa
e) określić s a n k c j ę k a r n ą w odniesieniu do sytuacji, w której nie określono: kto, gdzie, kiedy oraz w jakim zakresie ma dokonać realizacji wezwania.
Z własnego doświadczenia wiem, że poważna część wezwań ITD nie spełnia w i ę k s z o ś ć i wymogów prawem przewidzianych. Należy, więc dokładnie analizować treść dokumentów emitowanych przez ITD i zastanowić się, czy mamy do czynienia z wezwaniami w rozumieniu kodeksowym? Moim zdaniem dokument, który uchybia czterem z pięciu wymogów ustawowych jest nieważny i nie rodzi dla przewoźnika negatywnych konsekwencji. Należy pamiętać, że żyjemy w państwie prawa, które w równej mierze nakłada obowiązek stosowania prawa na przedsiębiorców co organy administracji państwowej.
Czytaj także:
Niniejszy dokument podlega ochronie prawnej na mocy ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych (ustawa z dnia 4 lutego 1994 r., Dz. U. 06.90.631 z późn. zm.).
