15 maja br. zaprezentowane zostały założenia nowego programu społeczno-gospodarczego, który ma pomóc w wychodzeniu z kryzysu wywołanego skutkami pandemii. Program ten otrzymał nazwę „Nowy Ład” i priorytetami w jego obszarze są:
-
- podniesienie wydatków na służbę zdrowia do 6% PKB w 2023 roku i 7% w ciągu najbliższych 7 lat;
-
- stworzenie Funduszu Modernizacji Szpitali;
-
- Centrum Obsługi Pacjenta;
-
- podniesienie kwoty wolnej od podatku do 30.000,00 PLN dla wszystkich pracujących Polaków;
-
- podniesienie II progu podatkowego w PIT;
-
- wprowadzenie ulgi w PIT;
-
- stworzenie funduszu „Nowy Ład”, z którego będą finansowane inwestycje strategiczne takie jak budowa dróg czy realizacja programów infrastrukturalnych;
-
- zwiększenie dostępności do finansowania własnego mieszkania.
Założenia wydają się być słuszne ale jednocześnie nieostre. Nie wskazano bowiem kiedy mają one wejść w życie i jak wynika z przeprowadzonych dotychczas analiz mogą one wywołać negatywne skutki dla firm i osób samozatrudnionych. Dodatkowo negatywne skutki wprowadzenia zakładanych zmian odczuć mogą osoby zarabiające wyższe kwoty. Założenia, które stanowią o odebraniu możliwości odliczenia składki NFZ od PIT będzie de facto oznaczało pojawienie się dwóch nowych, wyższych składek opodatkowania, tj. 24,75% i 39,75%. Z drugiej strony jednak wprowadzenie wyższej kwoty wolnej od podatku doprowadzi do progresywności klina podatkowego – podatki będą niższe dla osób o niskich i średnich dochodach oraz bardziej sprawiedliwe dla osób osiągających wysokie dochody. Wprowadzenie zapowiadanej zmiany w zakresie podniesienia kwoty wolnej od podatku ustanowi ją na poziomie kwoty wolnej w Niemczech czy też Francji. W odniesieniu do wsparcia finansowania własnego mieszkania założenia uznać należy jednak za niejasne i nie określające w obecnym kształcie podmiotów, które będą mogły z niego korzystać.
Jednym z najbardziej istotnych bloków „Nowego Ładu” jest ten, który odnosi się do określenia tzw. „dobrego klimatu dla firm”. Założenia te odnoszą się w głównej mierze do nowych mechanizmów podatkowych dla poszczególnych grup przedsiębiorców. Głównym założeniem w tej materii jest obniżenie obciążeń dla około 500 tys. firm, których dochody wynoszą do 6 tys. PLN miesięcznie. Mechanizm ten powiązany jest jednak z kwestią podwyższenia kwoty wolnej od podatku i de facto nie stanowi per se wsparcia. Trudno bowiem oczekiwać aby zaoszczędzenie kwoty około 2 tys. PLN w skali roku miało zachęcać do zakładania własnej firmy. Analizując jednak założenia programu w kontekście udogodnień dla biznesu prezentują się one w sposób następujący:
-
- Dla małych przedsiębiorstw:
Założenia programu zakładają obniżenie obciążeń dla około 500 tys. firm, które osiągają dochody do poziomu 6 tys. PLN miesięcznie – brak jednak szerszej analizy i wyjaśnień założeń;
-
- Ulga na prototypy:
Założenia zawierają wyłącznie opis konstrukcji prototypu jako niezbędnego a jednocześnie bardzo kosztownego warunku pomyślnej komercjalizacji produktu – trudno zatem w tym kontekście odnieść się do jakichkolwiek przesłanek uzasadniających te założenia, ponieważ same one są w swej istocie niejasne;
-
- Fundacje rodzinne:
Założenia zawierają wyłącznie opis kwestii sukcesyjnych w polskich przedsiębiorstwach – brak uzasadnienia założeń zagadnienia;
-
- 2 miliony euro ryczałtu ewidencyjnego:
Z początkiem 2021 r. weszły w życie zmiany, które podnoszą limit przychodów uprawniających do płacenia ryczałtu. Do tej pory limit ten wynosił 250 tys. EUR. Zmiany objęły szerszą grupę wolnych zawodów, m.in. prawników, lekarzy, księgowych, inżynierów i tłumaczy – trudno zatem te założenia traktować jako element programu. Nadto wynikają one z zobowiązań traktatowych.
-
- Ulga konsolidacyjna:
Ulga w podatku CIT – brak określenia skali.
-
- Ryczałt dla przychodów zagranicznych:
Jeśli nierezydent zdecyduje się przenieść swoją rezydencję podatkową do Polski, to od dochodów zagranicznych zapłaci stały ryczałt.
-
- Program powrotu kapitału:
W ramach programu będzie można powrócić z majątkiem i dochodami bez obaw o wszczęcie postępowań w sprawie unikania opodatkowania.
-
- Ulgi na automatyzację i robotyzację produkcji:
Określenie założeń zawiera jedynie opis, że wsparcie podatkowe będzie impulsem, który pobudzi przedsiębiorców do inwestycji w bardziej efektywne, długoterminowe projekty rozwojowe – brak uzasadnienia założeń zagadnienia.
-
- Podatkowe wsparcie ekspansji zagranicznej:
Wyłącznie zapis stanowiący o tym, że bezpośrednie wsparcie ekspansji nie jest możliwe, system podatkowy może uwzględniać wiele kosztów pośrednich tak, by firmy mogły się rozwijać na innych rynkach – brak określenia zagadnienia.
-
- Ulga na IPO:
Ulga podatkowa ma wpłynąć na zmniejszenie kosztów wejścia na giełdę – brak opisu rozwiązań.
-
- Symultaniczna ulga IP-BOX I B+R:
Brak wskazania przesłanek i określenia założeń. Wyłącznie hasłowe wskazanie czym jest instytucja.
W programie „Nowego Ładu” wciąż jest więcej pytań niż konkretnych odpowiedzi, które wskazywałyby chociażby jakie nowelizacje przewiduje ustawodawca wprowadzając postulowane zmiany, w jakim okresie i jakimi etapami. Zapowiedziane podczas prezentacji Nowego Ładu zmiany w systemie podatkowym sprawią, że samozatrudnienie straci na atrakcyjności. Ze względu na wzrost obciążeń część przedsiębiorców może decydować się na zmianę formy opodatkowania lub prowadzenia działalności. Na zmianach zyskać mają przede wszystkim pracownicy z umowami o pracę, którzy zarabiają mniej niż 6 tys. zł miesięcznie. „Nowy Ład” podniesie górną granicę pierwszego progu podatkowego z 85 tys. zł do 120 tys. zł. Założenia programu przewidują także ulgę w PIT skierowaną dla zatrudnionych w ramach stosunku pracy, którzy osiągają dochód roczny w wysokości 70–130 tys. zł. Planowana nowa ulga ponownie wyklucza osoby samozatrudnione, które nie będą uprzywilejowane do skorzystania z niej. Niestety, rozwiązaniom tym towarzyszy propozycja zmian w zakresie składki zdrowotnej, tj. wprowadzenie modelu jednolitej składki proporcjonalnej do dochodu, o stawce 9%, w której nie odliczałoby się od kwoty podatku. W praktyce zatem „Nowy Ład” może doprowadzić do zwiększenia poziomu obciążeń dla części podatników.
W sferze podatkowej „Nowego Ładu” najważniejszą częścią jest zmiana modelu opodatkowania pracy z degresywnego na progresywny. Taki model jest najbardziej popularny w krajach Europy Zachodniej. Tym co ma skłaniać przedsiębiorców do uznania ryczałtu za najkorzystniejszą formę opodatkowania podatkiem PIT jest zapowiedź obniżenia stawek od 2022 roku, aby jednak zrealizować założenia „Nowego Ładu” w tej materii potrzebne jest najpierw dokonanie obniżenia składek. Rzeczywistość stanowi zatem o tym, że większe są szanse na realizacje rozwiązania pośredniego, w którym pozostawi się składkę zdrowotną w formie wyższej, której nie można odliczyć od podatku. Przy wzięciu pod uwagę takich założeń składka zdrowotna w 2022 roku wzrosłaby do ponad 510 złotych.
KPV sp. j.
