Jaki jest minimalny wiek kierowcy?

Autor publikacji: Mariusz Miąsko Prezes Kancelarii Prawnej Viggen sp.j.

Jaki jest minimalny wiek kierowcy? Niniejsza publikacja to profesjonalne opracowanie poświęcone kwestii minimalnego wieku kierowcy na gruncie rozporządzenia 561/2006 WE.

Ponieważ przepisy dotyczące minimalnego wieku kierowców zawarte są w dyrektywie 2003/59/WE (2) i muszą zostać przetransponowane do 2009 r., niniejsze rozporządzenie powinno zawierać wyłącznie przepisy przejściowe dotyczące minimalnego wieku załóg.

Legislator unijny, w ramach niniejszego rozporządzenia, w marginalnym zakresie uregulował zagadnienia odnoszące się do minimalnego wieku kierowców, ograniczając się w Rozdziale II niniejszego rozporządzenia, w art. 5 ust. 1 do określenia minimalnego wieku konduktorów oraz w ust. 2, do minimalnego wieku pomocników kierowców.

Należy zauważyć, że postulat przetransponowania zapisów dotyczących minimalnego wieku kierowców z Dyrektywy 2003/59/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 15 lipca 2003 r. w sprawie wstępnej kwalifikacji i okresowego szkolenia kierowców niektórych pojazdów drogowych do przewozu rzeczy lub osób, zmieniające rozporządzenie Rady (EWG) nr 3820/85 oraz dyrektywę Rady 91/439/EWG i uchylająca dyrektywę Rady 76/914/EWG na grunt prawa krajowego, do 2009 roku został w pełni zrealizowany.

Dyrektywa 2003/59 została zaimplementowana do prawa polskiego, w drodze ustawowej, w ramach ustawy z dnia 17 listopada 2006 r. o zmianie ustawy o transporcie drogowym oraz o zmianie ustawy – Prawo o ruchu drogowym.¹ Ustawa ta dokonała, w zakresie swojej regulacji wdrożenia dyrektywy nr 2003/59/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 15 lipca 2003 r.²

Jednak jej pełne przetransponowanie nastąpiło w oparciu o następujące akty prawne:

I Ustawa z dnia 6 września 2001 roku o transporcie drogowym, która reguluje całokształt problematyki, związanej z formalnymi możliwościami wykonywania działalności transportowej osób i rzeczy.
II Ustawa z dnia 20 czerwca 1997 roku Prawo o ruchu drogowym,³ która określa wraz z rozporządzeniami wykonawczymi, techniczne aspekty wykonywania transportu określonymi pojazdami oraz wymagania w stosunku do kierowców.

III Szczególne znaczenie w omawianym zakresie posiada Ustawa z dnia 19 marca 2010 r. o zmianie ustawy o transporcie drogowym oraz o zmianie niektórych innych ustaw,⁴ która w art. 39 a reguluje zagadnienia związane z wymaganiami stawianymi kierowcom zawodowym.

Zgodnie z powyższym uregulowaniem, przedsiębiorca lub inny podmiot wykonujący przewóz drogowy może zatrudnić kierowcę, jeżeli osoba ta ukończyła:

a) 18 lat – w przypadku kierowcy prowadzącego pojazd samochodowy, dla którego wymagane jest posiadanie prawa jazdy kategorii:

• C lub C+E – o ile uzyskał on odpowiednią kwalifikację wstępną,

• C1 lub C1+E – o ile uzyskał on odpowiednią kwalifikację wstępną przyspieszoną,

   

b) 21 lat – w przypadku kierowcy prowadzącego pojazd samochodowy dla którego wymagane jest posiadanie prawa jazdy kategorii:

• C lub C+E – o ile uzyskał on odpowiednią kwalifikację wstępną przyspieszoną,

• D lub D+E – o ile uzyskał on odpowiednią kwalifikację wstępną ,

• D1 lub D1+E – o ile przewóz wykonywany jest na regularnych liniach, których trasa nie przekracza 50 km i o ile kierowca uzyskał odpowiednią kwalifikację wstępną przyspieszoną.

   

c) 23 lata – w przypadku kierowcy prowadzącego pojazd samochodowy dla którego wymagane jest posiadanie prawa jazdy kategorii: D lub D+E – o ile uzyskał on odpowiednią kwalifikację wstępną przyspieszoną,

• posiada odpowiednie uprawnienie do kierowania pojazdem samochodowym, określone w ustawie z dnia 20 czerwca 1997 r. – Prawo o ruchu drogowym;

• nie ma przeciwwskazań zdrowotnych do wykonywania pracy na stanowisku kierowcy;

• nie ma przeciwwskazań psychologicznych do wykonywania pracy na stanowisku kierowcy;

• ukończyła szkolenie okresowe.

Do uzyskania kwalifikacji wstępnej może przystąpić osoba, która na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej,

1. przebywa co najmniej 185 dni w roku ze względu na więzi osobiste lub zawodowe, albo

2. studiuje od co najmniej sześciu miesięcy i przedstawi zaświadczenie potwierdzające ten fakt,

3. Niebędąca obywatelem państwa członkowskiego Unii Europejskiej, mająca zamiar wykonywać przewozy na rzecz podmiotu mającego siedzibę na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

Zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Infrastruktury z dnia 01 kwietnia 2010 roku w sprawie szkolenia kierowców wykonujących przewóz drogowy.⁵

Szkolenie w ramach:

1. kwalifikacji wstępnej – 280 godzin

   1. część podstawowa – teoretyczna – 195 godzin

   2. część specjalistyczna

      • zajęcia teoretyczne – 65 godzin

      • zajęcia praktyczne w ruchu drogowym – 16 godzin

      • zajęcia praktyczne z jazdy w warunkach specjalnych – 4 godziny

2. kwalifikacji wstępnej przyspieszonej – 140 godzin

   1. część podstawowa – teoretyczna – 97 godzin

   2. część specjalistyczna

      • zajęcia teoretyczne – 33 godziny

      • zajęcia praktyczne w ruchu drogowym – 8 godzin

      • zajęcia praktyczne z jazdy w warunkach specjalnych – 2 godziny

3. kwalifikacji wstępnej uzupełniającej – 70 godzin

   1. część specjalistyczna

      • zajęcia teoretyczne – 65 godziny

      • zajęcia praktyczne w ruchu drogowym – 5 godzin

4. kwalifikacji wstępnej uzupełniającej przyspieszonej – 35 godzin

   1. część specjalistyczna

      • zajęcia teoretyczne – 32,5 godziny

      • zajęcia praktyczne w ruchu drogowym – 2,5 godziny

IV Ustawa z dnia 5 stycznia 2011 r. o kierujących pojazdami.⁶

W świetle zapisów tej ustawy istotne stało się między innymi, czy można dokonać kształcenia kierowców na poziomie szkolnictwa zawodowego w kontekście faktu, że nie posiadają oni w chwili kształcenia wieku uprawniającego do nabycia uprawnień jako kierowcy.

W przedmiotowym zakresie odpowiedzi udzielił sekretarz stanu w Ministerstwie Edukacji Narodowej – z upoważnienia ministra – na interpelację nr 2167 w sprawie szkolenia kierowców zawodowych oraz perspektywy uruchomienia kształcenia w zawodzie kierowcy mechanika w systemie szkolnictwa zawodowego.

Minister zajął stanowisko, że zgodnie z przepisem art. 3 ust. 1, która weszła w życie z dniem 10 lutego 2012 r., „kierującym pojazdem może być osoba, która osiągnęła wymagany wiek. Stosownie do art. 4 ust. 1 pkt. 1 lit. a cytowanej ustawy dokumentem stwierdzającym posiadanie uprawnienia do kierowania pojazdem silnikowym jest m. in. prawo jazdy. Wymagany wiek do kierowania wynosi 21 lat dla pojazdów określonych w prawie jazdy kategorii C i C+E (art. 8 ust. 1 pkt. 3 i 6 ustawy o kierujących pojazdami). Zgodnie z przepisem art. 9 ust. 1 pkt. 1 ustawy o kierujących pojazdami dla osób, które uzyskały kwalifikację wstępną określoną w przepisach rozdz. 7a ustawy z dnia 6 września 2001 r. o transporcie drogowym, minimalny wiek do kierowania pojazdami określonymi w prawie jazdy kategorii C i C+E jest obniżony i wynosi 18 lat. Uczeń uczestniczący w zajęciach szkolnych w szkole, w której podstawa programowa kształcenia w zawodzie przewiduje uzyskanie umiejętności kierowania pojazdem silnikowym, może rozpocząć szkolenie 12 miesięcy przed osiągnięciem wieku wymaganego do kierowania pojazdem silnikowym (art. 21 ust. 1 ustawy o kierujących pojazdami). Jednakże, zgodnie z art. 11 ust. 4 cytowanej ustawy o kierujących pojazdami, aby dana osoba mogła uzyskać prawo jazdy kategorii C+E, musi wcześniej uzyskać prawo jazdy C, a z kolei warunkiem uzyskania prawa jazdy kategorii C jest posiadanie prawa jazdy kategorii B. Ostatni przytoczony przepis, wprowadzony jeszcze w 2002 r. przez uchyloną już ustawę z dnia 20 czerwca 1997 r. Prawo o ruchu drogowym (t. j. Dz. U. z 2005 r. Nr 108, poz. 908, z późn. zm.), ma dla omawianej sprawy charakter rozstrzygający, gdyż uniemożliwia otrzymanie prawa jazdy kategorii C bez uzyskania wcześniej uprawnień do jazdy samochodem osobowym, a więc prawa jazdy kategorii B. Osiąganie pełnoletności przez uczniów zasadniczej szkoły zawodowej dopiero pod koniec cyklu kształcenia uniemożliwia, z braku czasu, uzyskanie przez nich kolejno: prawa jazdy kategorii B, kwalifikacji wstępnej i prawa jazdy kategorii C.”

Niniejszy dokument podlega ochronie prawnej na mocy ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych (ustawa z dnia 4 lutego 1994 r., Dz. U. 06.90.631 z późn. zm.).