Najwyższa Izba Kontroli skrytykowała zarządzanie obiektami mostowymi i przepustami w Polsce. W jej ocenie, sposób zarządzania nimi jest „fatalny”. Im niższa kategoria drogi, tym gorszy stan techniczny obiektów inżynieryjnych – stwierdziła Izba. Jednocześnie we wnioskach pokontrolnych zaapelowała m.in. o zapewnienie samorządom stałego źródła finansowania tych zadań.
„Fatalny” sposób zarządzania obiektami inżynierskimi powoduje, że mosty, wiadukty, estakady, kładki oraz przepusty nie są utrzymywane w stanie, który zapewnia bezpieczeństwo i sprawność ruchu drogowego – uważa Izba. Zarządcy wprowadzają więc ograniczenia nośności pojazdów oraz dopuszczalnej prędkości. Zwężają też pasy ruchu.
Zdaniem NIK, stan infrastruktury mostowej jest tym gorszy, im niższa kategoria drogi. W raporcie stwierdzono, że poza drogami krajowymi i częściowo wojewódzkimi, na drogach pozostałych kategorii zarządcy dróg praktycznie nie realizowali nałożonych na nich zadań związanych z zapewnieniem bezpieczeństwa i sprawności ruchu drogowego na obiektach mostowych i przepustach.
Brakuje danych o infrastrukturze
Kontrolerzy stwierdzili, że zarządcy dróg nie byli zainteresowani uporządkowaniem gospodarki drogowo-mostowej. Ich zdaniem, wskazuje na to brak rzetelnych danych o zasobie drogowych obiektów mostowych w Polsce. „Sami zarządcy często nie znali rzeczywistej liczby konstrukcji drogowych, którymi powinni zarządzać” – napisano w raporcie. W konsekwencji nie można rzetelnie ocenić ile takich obiektów jest w całym kraju.
Zarządy dróg mają obowiązek przekazywania corocznych raportów o stanie sieci dróg publicznych, w tym o liczbie administrowanych obiektów mostowych, do Generalnego Dyrektora Dróg Krajowych i Autostrad. NIK stwierdziła, że 40% zarządców nie wywiązuje się z tego obowiązku, a kolejne 20% przekazuje dane niepełne (nie ma żadnej kary za niewypełnianie tego obowiązku).
Zły stan obiektów
Skontrolowane przez NIK obiekty były w złym stanie technicznym. Nie przeprowadzano tam prac remontowych, ani nie zabezpieczano środków finansowych na ten cel – odnotowała NIK. W najgorszym, tzw. niepokojącym stanie znajdowały się obiekty mostowe w ciągu dróg gminnych. KSZR w siedmiu jednostkach dotyczyło to wszystkich obiektów). Na drogach powiatowych udział takich obiektów wynosił od 35 do 90%, a na drogach wojewódzkich od 3 do 73%. Na drogach krajowych to tylko 6%. W co trzecim kontrolowanym obiekcie nie były usuwane nawet uszkodzenia, które groziły katastrofą budowlaną.
Nieprawidłowości w zakresie gospodarki mostowej nie stwierdzono tylko w trzech spośród skontrolowanych jednostek. Więcej niż połowę oceniono natomiast negatywnie.
Recepta: znaki ograniczenia
Z powodu braku remontów stan konstrukcji mostowych wymagał wprowadzenia ograniczeń eksploatacyjnych. Zarządcy zawężali więc szerokość jezdni, wprowadzając ruch wahadłowy, ograniczali prędkość oraz dopuszczalną nośność – nawet do 2,5 t – co oznaczało konieczność dużych objazdów.
„Zarządcy dróg nie zabezpieczali wystarczających środków finansowych na utrzymanie obiektów mostowych w należytym stanie” – napisano w raporcie NIK. „Większość zarządców nie ponosiło jakichkolwiek wydatków na przeprowadzenie prac remontowych, ograniczając się wyłącznie do prac utrzymaniowych”.
Inspektorzy stwierdzili, że zarządcy nieprawidłowo wykonywali kontrole stanu technicznego oraz przydatności do użytkowania obiektów mostowych i przepustów, nie założyli i nie prowadzili pełnej dokumentacji ewidencyjnej, w tym przede wszystkim książek obiektów budowlanych oraz wykazu obiektów mostowych i wykazu przepustów. Nawet jeśli kontrole te były prowadzone, zarządzający mostami nie usuwali stwierdzonych nieprawidłowości.
NIK: potrzebne pieniądze
W ramach wniosków pokontrolnych, NIK zaapelowała do ministra finansów, aby w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw transportu zapewnił samorządom stałe, wieloletnie finansowanie remontów obiektów mostowych, które umożliwiłoby długookresowe planowanie i realizację robót.
Jednocześnie, NIK zwróciła się do wszystkich zarządców dróg o przekazywanie GDDKiA corocznych informacji o stanie sieci, w tym o liczbie obiektów mostowych i ich stanie technicznym. Inspektorzy stwierdzili także, że konieczne jest, by zarządcy dróg samorządowych stosowali ujednolicone zasady i kryteria przeprowadzania okresowych kontroli stanu technicznego obiektów mostowych.
Problem istnieje od dawna
Obiekty mostowe i przepusty stanowią bardzo ważne elementy sieci dróg publicznych. Jak zauważono w raporcie, niejednokrotnie decydują o jej przydatności eksploatacyjnej. Nie ulega wątpliwości, że ich utrzymanie jest kosztowne, trudne do udźwignięcia przez budżety samorządowe. Przedstawiciele administracji drogowej szczebla samorządowego wielokrotnie zwracali uwagę na problem braku środków na właściwe utrzymanie obiektów mostowych. Pochłaniający ogromne środki remont obiektu inżynierskiego, choć ma istotne znaczenie dla bezpieczeństwa, często przegrywa w walce o środki z lokalnego budżetu – za kwotę wydaną na jeden obiekt punktowy, można bowiem wyremontować kilka kilometrów drogi.
W ostatnich latach istotnym źródłem finansowania zadań realizowanych na obiektach mostowych jest rezerwa subwencji ogólnej budżetu państwa. Przy podziale środków z tego źródła, dofinansowanie inwestycji związanych z obiektami mostowymi stanowi priorytet.
Źródło: rynekinfrastruktury.pl
