Pojazdy wyłączone z zakresu rozporządzenia 561/2006 WE

Autor publikacji: Dr Mariusz Miąsko Prezes Kancelarii Prawnej Viggen sp.j.

Pojazdy wyłączone z zakresu rozporządzenia 561/2006 WE. Niniejsza publikacja poświęcona jest tematyce wyłączenia pojazdów o dopuszczalnej maksymalnej prędkości nie przekraczającej 40 km/h, wyłączenia przewozu drogowego wykonywanego pojazdami służb specjalnych, wyłączenia przewozu drogowego wykonywanego pojazdami do działań ratunkowych i humanitarnych, spod zakresu uregulowań rozporządzenia 561/2006 WE.

Podtytuł: art. 3 lit. b), c), d) rozporządzenia 561/2006 WE

b) pojazdy o dopuszczalnej maksymalnej prędkości nie przekraczającej 40 km/h;

Ustawodawca świadomie użył instytucji „pojazdu” a nie „samochodu” lub „autobusu” lub „auta ciężarowego”.

Są bowiem takie rodzaje pojazdów, które nie są samochodami i rozwijają prędkość wyższą niż 40 km/h i mogą być wykorzystywane w transporcie drogowym rzeczy (np.: niektóre traktory), które nie muszą być wykorzystywane wyłącznie w produkcji rolniczej.

c) pojazdy będącą własnością sił zbrojnych, służb obrony cywilnej, straży pożarnej i sił odpowiedzialnych za utrzymanie porządku publicznego, lub wynajmowanych przez nie bez kierowcy, gdy przewóz wykonywany jest w związku z zadaniami powierzonymi tym służbom i pozostaje pod ich kontrolą;

Występuje tu pewna zasadnicza wątpliwość, czy wyłączenie pojazdów sił zbrojnych i służb jest rozwiązaniem racjonalnym w sytuacji ładu i spokoju oraz pokoju, czy raczej jest przejawem władztwa państwa i wewnętrznego lobbingu przedstawicieli tych instytucji.

Zawsze bowiem służby nazwijmy je „specjalne” będą podnosiły, że „przewóz wykonywany jest w związku z zadaniami powierzonymi tym służbom i pozostaje pod ich kontrolą”.

Pozostawiając jednak na boku ocenę racjonalności tego , należy zauważyć, że w przypadku omawianej normy prawnej dla wskazanego w niej kręgu podmiotowego, legislator przewidział możliwość odstąpienia od stosowania norm rozporządzenia 561/2006 WE niezależnie od rodzaju i przeznaczenia pojazdów.

Dlatego wystarczy, aby (dowolny) pojazd stanowił:

a) własność,

b) był wynajmowany bez kierowcy.

Nie ma natomiast znaczenia okoliczność, że pojazd jest lub też nie jest pojazdem używany do celów specjalnych w myśl ustawy znowelizowanej ustawy z dnia 18 sierpnia 2011 r. o zmianie ustawy – Prawo o ruchu drogowym oraz niektórych innych ustaw.¹

Ustawodawca wprowadził nowe i zmienił dotychczas obowiązujące definicje. I tak zgodnie z art. 2 pkt. 37) pojazd używany do celów specjalnych – pojazd samochodowy przystosowany w sposób szczególny do przewozu osób lub ładunków, używany przez Siły Zbrojne Rzeczypospolitej Polskiej, Policję, Agencję Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencję Wywiadu, Służbę Kontrwywiadu Wojskowego, Służbę Wywiadu Wojskowego, Centralne Biuro Antykorupcyjne, Biuro Ochrony Rządu, Straż Graniczną, kontrolę skarbową, Służbę Celną, jednostki ochrony przeciwpożarowej, Inspekcję Transportu Drogowego i Służbę Więzienną.

Z powyższej definicji pojazdu używanego do celów specjalnych wynika jednoznacznie węższy zakres. Legislator polski określił, że pojazd taki musi zostać „przystosowany w sposób szczególny” do przewozu osób lub ładunków. Tymczasem legislator unijny wymaga jedynie, aby pojazd taki stanowił zaledwie własność lub był wynajęty przez wskazane w przepisie podmioty. Nasuwa się więc oczywisty wniosek, że rozporządzenie 561/2006 WE będzie miało w pełni zastosowanie do pojazdów wykorzystywanych przez siły zbrojne, służb obrony cywilnej, straż pożarną i siły odpowiedzialnych za utrzymanie porządku publicznego, jeśli pojazd znajduje się w nieodpłatnym użyczeniu.

Reasumując, można jeszcze raz zaznaczyć, że na potrzeby realizacji zasad wynikających z niniejszego rozporządzenia, nie ma także zastosowania rozporządzenie z 2 sierpnia 2011 r. w sprawie warunków technicznych pojazdów specjalnych i pojazdów używanych do celów specjalnych Policji, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służby Kontrwywiadu Wojskowego, Służby Wywiadu Wojskowego, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Straży Granicznej, kontroli skarbowej, Służby Celnej, Służby Więziennej i straży pożarnej, które zastąpiło rozporządzenie Ministrów: Spraw Wewnętrznych i Administracji, Obrony Narodowej, Finansów oraz Sprawiedliwości z dnia 24 listopada 2004 r. w sprawie warunków technicznych pojazdów specjalnych i pojazdów używanych do celów specjalnych Policji, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Straży Granicznej, kontroli skarbowej, Służby Celnej, Służby Więziennej i straży pożarnej, które utraciło moc z dniem 2 października 2007 r. na podstawie art. 75 ustawy z dnia 9 czerwca 2006 r. – Przepisy wprowadzające ustawę o Służbie Kontrwywiadu Wojskowego oraz Służbie Wywiadu Wojskowego oraz ustawę o służbie funkcjonariuszy Służby Kontrwywiadu Wojskowego oraz Służby Wywiadu Wojskowego.

d) pojazdy używane w razie wypadków lub do prowadzenia działań ratunkowych, w tym pojazdami używanymi w niezarobkowym przewozie pomocy humanitarnej;

O ile nie budzi żadnych wątpliwości, wyłączenie odnoszące się do kierowców prowadzących działania ratunkowe lub pojazdami wykorzystywanymi w razie wypadków, o tyle już wątpliwe jest udzielenie tego samego przywileju, w każdym przypadku niezarobkowego przewozu pomocy humanitarnej, z uwagi na różnorodny zakres i charakter oraz zróżnicowaną presję czasu w przedmiocie świadczenia owej pomocy. Prawodawca nie odnosi się do tych różnorodnych przesłanek.

Jednak należy zwrócić uwagę, na okoliczność, że legislator wspólnotowy wyraźnie zaznaczył, że zwolnieniu podlega wyłącznie „niezarobkowy” przewóz pomocy humanitarnej.

Z tego też powodu, w praktyce kontrola w przedsiębiorstwie transportowym, oprócz wielu innych elementów obejmować może analizę księgową (głównie faktur kosztowych oraz przychodowych) na okoliczność ustalenia, czy uregulowania rozporządzenia 561/2006 WE będą stanowiły źródło prawa pracy względem kierowców uczestniczących w realizacji pomocy humanitarnej.

Niniejszy dokument podlega ochronie prawnej na mocy ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych (ustawa z dnia 4 lutego 1994 r., Dz. U. 06.90.631 z późn. zm.).