Autor publikacji: Dr Mariusz Miąsko Prezes Kancelarii Prawnej Viggen sp.j.
Spedycja. Jedną z najczęściej stosowanych aktualnie w obrocie gospodarczym umową jest umowa spedycji.
Umowa ta ma charakter cywilnoprawny i uregulowana jest przepisami Kodeksu Cywilnego.
W świetle art. 794 KC Spedytor zobowiązuje się za wynagrodzeniem w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa do wysłania lub odbioru przesyłki lub do dokonania innych usług związanych z jej przewozem. Definicja ta w sposób bardzo ogólny określa zakres usług świadczonych przez spedytora, dlatego też każdorazowo o zakresie usług spedytora decydują konkretne okoliczności faktyczne związane z zaspokojeniem danej potrzeby przewozowej oraz wole stron umowy spedycji. Istotą usługi spedycji jest wykonanie przez spedytora szeregu czynności pomocniczych związanych z przewozem przesyłek, organizowaniem przewozów towarowych, a także wykonywaniu różnorodnych innych czynności prawnych i faktycznych. A więc mają za zadanie usprawnić etap poprzedzający wykonanie właściwych czynności przewozowych i fazę po ich zakończeniu. Wykonanie ww czynności faktycznych i prawnych stanowić powinno zasadniczy cel i przedmiot umowy spedycji. Postanowienia takiej umowy przedmiotowo istotne, powinny zawierać oznaczenie:
a) przesyłki (jej substancji, rozmiaru, ciężaru itp.)
b) wynagrodzenia należnego spedytorowi ( w większości określonego wg taryf spedycyjnych)
c) rodzaj i zakres usług spedycyjnych.
Do obowiązków spedytora określonych w umowie mogą należeć miedzy innymi:
– wysyłanie przesyłek,
– odbieranie przesyłek,
– zawieranie umów o dokonanie przewozu,
– przechowywanie i składowanie przesyłek,
– udzielanie porad,
– sporządzanie dokumentów przewozowych,
– oznakowywanie przesyłek,
– przedstawianie przesyłki do odprawy celnej (spełnieni roli agenta celnego w przypadku spedycji międzynarodowej).
Czynności faktyczne, które odróżniają usługę spedycji od przewozu to takie działania spedytora jak: pakowanie, ważenie, cechowanie, sortowanie, konsolidowanie przesyłek zbiorczych, ładowanie, konwojowanie, dowóz i odwóz przesyłek na trasie między magazynem a miejscem nadania jej do przewozu.
Zaznaczyć należy, że z mocy prawa spedytor zobowiązany jest do:
1) podejmowania czynności potrzebnych do uzyskania zwrotu nienależnie pobranych sum z tytułu przewoźnego, cła i innych należności związanych z przewozem przesyłki (zgodnie z art 797 KC)
2) zabezpieczenia praw dającego zlecenie względem przewoźnika lub innego spedytora (zgodnie z art. 798 KC)
3) wykonanie czynności eliminujących możliwość powstania szkody lub w razie jej zaistnienia zmniejszenie uszczerbku
4) stosowania się do wskazówek dającego zlecenie oraz udzielanie potrzebnych informacji o przebiegu procesu transportowego (zgodnie z art. 740 KC).
Jeżeli strony w umowie nie określiły sposobu przewozu ekspediowanej przesyłki, wówczas spedytor ma prawo wyboru właściwego środka transportu i optymalnej drogi przewozu.
Szczególnym przypadkiem tego uprawnienia jest możliwość wykonania przewozu przez samego spedytora, co wyraźnie statuuje art. 800 KC, nakładający na niego w takiej sytuacji prawa i obowiązki przewoźnika. Stronami umowy spedycji są dający zlecenie i spedytor. Przez dającego zlecenie należy rozumieć zwykle wysyłającego (nadawcę) lub odbiorcę przesyłki. Nie może nim być przewoźnik. Spedytorem może być osoba fizyczna lub prawna posiadająca odpowiednie licencje i certyfikat kompetencji zawodowych.
Czytaj także:
Niniejszy dokument podlega ochronie prawnej na mocy ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych (ustawa z dnia 4 lutego 1994 r., Dz. U. 06.90.631 z późn. zm.)
