W regulaminie Tarczy PFR sposób wydatkowania subwencji opisany jest wyłącznie w jego §7 zatytułowanym lakonicznie Przeznaczenie Subwencji Finansowej i stanowi on o tym, że środki z subwencji mogą zostać przeznaczone przez jej beneficjenta wyłącznie na pokrycie kosztów prowadzonej działalności gospodarczej, w tym wynagrodzeń Pracowników, kosztów zakupu towarów i materiałów, kosztów usług obcych, bieżących kosztów obsługi finansowania zewnętrznego, kosztów najmu (lub innych umów o podobnym charakterze) nieruchomości wykorzystywanych do prowadzenia działalności gospodarczej, wszelkich należności o charakterze publicznoprawnym, zakupu urządzeń i innych środków trwałych niezbędnych do prowadzenia działalności gospodarczej, jednakże z wyłączeniem przeznaczenia tych środków na nabycie (przejęcie) w sposób bezpośredni lub pośredni innego podmiotu oraz przedterminową spłatę kredytów, z zastrzeżeniem, że na ten cel może być przeznaczone maksymalnie 25% kwoty Subwencji Finansowej. Zaznaczyć należy również, że środki z Subwencji Finansowej nie mogą zostać przeznaczone na płatności do właściciela, ani osób lub podmiotów powiązanych z właścicielem Beneficjenta.
Lakoniczność tych zapisów z pewnością wynika z ograniczeń ustawy, która powstawała w szybkim tempie. Jak już jednak informowały organy powołane do kontroli wydatkowania subwencji zastosowanie w sprawdzaniu zasadności jej wydatkowania będą miały także przepisy o egzekucji sądowej jak i administracyjnej. Przyznane środki nie podlegają bowiem egzekucji sądowej ani administracyjnej. To co nie jest zapisane w regulaminie Tarczy PFR znajduje swoje odzwierciedlenie, a co za tym idzie rozszerzenie w warunkach zawarcia subwencji, czyli tak zwanych Ogólnych Warunkach Umownych, które stanowią o możliwości przeprowadzania kontroli wydatkowania subwencji przez PFR samodzielnie bądź przy współpracy PFR z bankami, pośredniczącymi w udzielaniu wsparcia. Każdy z beneficjentów zawierając umowę z PFR zgadza się poprzez jej zawarcie na prowadzenie względem siebie monitoringu wydatkowania subwencji powiązanego z ewidencjonowaniem go przez bank w postaci raportowania wypłat pieniężnych z otrzymanej kwoty przez banki, które mogą te raporty przekazywać PFRowi. PFR może współpracować, w szczególności, w zakresie sprawozdawczości, raportowania lub monitoringu, między innymi z KIR, Bankami, instytucjami finansowymi, Zakładem Ubezpieczeń Społecznych, Ministrem Rozwoju, Ministrem Finansów, Krajowym Rejestrem Sądowym i sądami powszechnymi oraz pozyskiwać informacje od tych instytucji i organów w zakresie dopuszczanym na podstawie odpowiednich przepisów prawa.
Konsekwencją nie zgodnego z regulaminem PFR jak i warunkami zawartej umowy wydatkowania subwencji może być możliwość natychmiastowego wypowiedzenia jej przez PFR. Umowa może być każdorazowo wypowiedziana przez PFR ze skutkiem natychmiastowym. Oznacza to konieczność zwrotu subwencji w terminie 14-dniowym.
Za istotę prawidłowego, to jest zgodnego z regulaminem PFR i warunkami umowy wydatkowania subwencji uznać należy każdoczesną możliwość powiązania wydatkowanych środków z prowadzeniem działalności gospodarczej. Co do sposobu ewidencjonowania wydatkowania pieniędzy – nie została też narzucona jedna forma dokumentowania dokonanych wydatków, co oznacza, że przedsiębiorca może wykazać wydatkowanie środków z subwencji w każdy sposób umożliwiający powiązanie środków z danym wydatkiem. Co ważne warunek przeznaczania subwencji PFR na koszty prowadzenia działalności pozwala na przeznaczanie środków z niej na wypłaty wynagrodzeń. Oznacza to zatem, że środki z subwencji mogą być przeznaczane na opłacanie podatków do Urzędu Skarbowego oraz składek do ZUS.
Tworząc katalog, środki z subwencji mogą być przeznaczone na:
– koszty wynagrodzenia Pracowników;
– zakup towarów, materiałów i usług;
– koszty obsługi finansowania zewnętrznego;
– spełnienie zobowiązań z tytułu umów z kontrahentami;
– czynsz najmu (lub innych umów o podobnym charakterze) nieruchomości wykorzystywanych do prowadzenia działalności gospodarczej;
– raty i inne opłaty z tytułu leasingu;
– należności o charakterze publicznoprawnym (podatki, składki ZUS);
– zakup urządzeń i innych środków trwałych niezbędnych do prowadzenia działalności gospodarczej;
– przedterminową spłatę kredytów, z zastrzeżeniem, że na ten cel może być przeznaczone maksymalnie 25% wartości subwencji.
Z kolei subwencji nie można wydatkować na:
– pokrycie kosztów nabycia (przejęcie) w sposób bezpośredni lub pośredni innego podmiotu;
– dokonywanie płatności na rzecz właściciela (właścicieli) podmiotu który pozyskał subwencje oraz na rzecz osób i podmiotów powiązanych z właścicielami (osobowo lub kapitałowo);
– rozliczenia z podmiotami powiązanymi z przedsiębiorcą.
Należy na koniec pamiętać o tym, że zgodnie z obowiązującymi przepisami, dane dotyczące stanu zatrudnienia oraz salda na koncie płatnika w przypadku przedsiębiorcy, który złozył wniosek o udzielenie subwencji finansowej, są przekazywane przez ZUS do PFR.
Anna Sikora – prawnik KPV
