Mec. Andrzej Zoń, Kancelaria Prawna Viggen Sp.j
Wywiad z uczestnikiem posiedzenia przed TK, mecenasem Andrzejem Zoniem z Kancelarii Prawnej Viggen Sp.j. na temat treści orzeczenia w sprawie niekonstytucyjności niektórych przepisów regulujących zasady wypłaty kierowcom ryczałtów noclegowych.
Barbara Gajda-Kocjan: Panie Mecenasie był Pan w czwartek na rozprawie przed TK w Warszawie, a sprawa dot. kwestii zasadności wypłaty ryczałtów noclegowych…
Andrzej Zoń: Tak mówiąc popularnie, rozprawa odbyła się i zapadł wyrok, który jest bardzo korzystny dla przedsiębiorców transportowych.
BGK: Czyli zasądzanie przez sądy ryczałtów noclegowych od przedsiębiorców skończy się?
AZ: Zgodnie z treścią wyroku TK z 24 listopada 2016 r. tak powinno być w przypadku samych ryczałtów noclegowych.
BGK: Proszę jednak o rozwinięcie tej informacji…
AZ: Oczywiście. TK rozpatrzył sprawę o sygnaturze K 11.15 z wniosku o kontrolę konstytucyjności prawa z dnia 10 lutego 2015r., złożonego przez Związek Pracodawców „Transport i Logistyka Polska”. Rozprawa trwała z przerwą (około 40 minut na naradę Trybunału) około 3,5 godziny. Stanowisko wnioskodawców obszernie przedstawił Pan Wroński i on też głównie odpowiadał na pytania sędziów Trybunału w fazie rozprawy określanej jako pytania do wnioskodawców.
BGK: Takie pytania to rozumiem standard wynikający z procedury…
AZ: Rzecz jasna, ale pytania zadawane przez sędziów były trudne i dociekliwe i obejmowały szeroki zakres zagadnień. Pan Wroński do każdego pytania odniósł się merytorycznie z głęboką i wszechstronną znajomością tej problematyki, byłem pod wrażeniem jego kompetencji.
BGK: Panie Mecenasie, proszę zatem raz jeszcze o przytoczyć istotę zapadłego wyroku
AZ: TK uznał, że art. 21a ustawy z 16 kwietnia 2004 r. o czasie pracy kierowców (j.t. Dz.U.2012.1155, ze zm.) w związku z art. 775 § 2, 3 i 5 ustawy z 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (j.t. Dz.U.2016.1666, ze zm.) w związku z § 16 ust. 1, 2 i 4 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z 29 stycznia 2013 r. w sprawie należności przysługujących pracownikowi zatrudnionemu w państwowej lub samorządowej jednostce sfery budżetowej z tytułu podróży służbowej (Dz.U.167) (oraz odpowiednio w związku z § 9 ust. 1, 2 i 4 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z 19 grudnia 2002(…) r. w sprawie w zakresie, w jakim znajduje zastosowanie do kierowców wykonujących przewozy w transporcie międzynarodowym, jest niezgodny z art. 2 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej.
BGK: To niemal dosłowne przytoczenie sentencji wyroku, a jakby Pan Mecenas mógł wyjaśnić naszym czytelnikom istotę wyroku własnymi słowami…
AZ: Trybunał uznał, że przy nowelizacji odnośnych przepisów wprowadzając art.21a do ust. o czasie pracy kierowców naruszono zasady prawidłowej legislacji. Przepis ten ma charakter kaskadowy tj. odsyła do kolejnego przepisu, a ten odsyła do kolejnego. Dlatego jego spójna systemowa wykładnia jest praktycznie niemożliwa. W szczególności odsyłanie do art.77 z zn5 kodeksu pracy jest w przypadku przedmiotowej materii nieadekwatne. Sędzia sprawozdawca stwierdził w odczytanym uzasadnieniu wyroku wyraźnie, że ustawa o czasie pracy kierowców to lex specjalis, a znajdujące się w art.21a tej ustawy odesłanie do art. 77 z zn.5 kodeksu pracy to odesłanie do…lex generalis. Natomiast logika prawodawcza i przyjęte w tej materii zasady wskazywałyby na konieczność szczegółowego wyróżnienia kwestii należności z tytułu podróży służbowych właśnie w przepisie szczególnym, bez odsyłania do ogólnych przepisów kodeksu pracy stworzonych dla innych stanów faktycznych. Generalnie Trybunał wyraźnie podkreślił, że przepisy rozp. MPiPS odnoszą się do pracowników, dla których podróż służbowa ma charakter incydentalny, natomiast w przypadku kierowców transportu międzynarodowego mamy do czynienia z pracownikami (tzw. mobilnymi), dla których ta podróż służbowa jest immanentna i ma stale miejsce, co całkowicie zmienia istotę rzeczy.
BGK: Słyszę w Pana wypowiedzi, relacjonującej stanowisko Trybunału, znajome tony…
AZ: Właśnie… od 4 lat Kancelaria Prawna Viggen reprezentuje takie stanowisko przed sądami powszechnymi w toczących się procesach…
BGK: Czyli osobista satysfakcja?
AZ: Na pewno. Jednak to co ja potocznie nazywam „doktryną viggenowską” zostało w wielkim stopniu stworzone przez Prezesa KPV Mariusza Miąsko.
BGK: Panie Mecenasie, czyli do Pana szefa, Prezesa KPV należy się zatem wielkie uznanie?
AZ: Zrobiłem to już wczoraj telefonicznie składając Prezesowi gratulacje. W sprawie ryczałtów noclegowych on pierwszy jasno stwierdził, że się nie należą i przez lata argumentację tą bardzo rozwinął i pogłębił, broniąc takiego stanowiska w licznych publikacjach, należy teraz to zauważyć i przypomnieć bez fałszywej skromności.
BGK: Jaka sytuacja czeka, więc przedsiębiorców borykających się z problemem ryczałtów noclegowych?
AZ: W tych sprawach, gdzie sady już wyrokowały zasadzając prawomocnie wypłatę ryczałtów (wyrok II instancji) istnieje na podstawie art.401 z zn1 kpc możliwość wystąpienia do sądu o wznowienie postępowania sądowego. W pozostałych przypadkach, po tym wyroku Trybunału Konstytucyjnego, sądy powszechne moim zdaniem winny oddalać same roszczenia kierowców o wypłatę ryczałtów noclegowych.
BGK: Czyli teraz sprawa staje się prosta…
AZ: Wszystko tylko nie to! Przede wszystkim nic nie dzieje się „z automatu” nadal potrzebna jest fachowa obsługa prawna. Zgodnie z art. 407 par.2 kpc skargę o wznowienie postępowania wnosi się w ciągu 3 miesięcy od wejścia w życie orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego. Natomiast art.408 kpc stwierdza, że po upływie 5 lat od uprawomocnienia się wyroku nie można żądać wznowienia. Dochodzą jeszcze szczegółowe uregulowania dot. samej skargi o wznowienie i sposoby jej rozpatrzenia – czyli mówiąc najkrócej sprawa nie jest bynajmniej prosta i szybka.
BGK: Ale może jednak póki co nie burzmy przedsiębiorcom wczorajszego pozytywnego przekazu
AZ: Niestety, musimy „zamącić” ten obraz – to elementarny wymóg odpowiedzialności. Konkretnie sprawy o ryczałty noclegowe są różne. Są takie, w których kierowca zgłasza też roszczenia o godziny nadliczbowe, diety, czy też inne świadczenia ze stosunku pracy wraz z ryczałtami noclegowymi. W tym przypadku sądy rzecz jasna nadal będą te inne świadczenia rozpatrywać. Kolejny problem: jeśli w aktach uregulowania wewnętrznego (regulamin wynagradzania, pracy) czy też umowie o pracę pozwany przedsiębiorca sam się zobowiązał do wypłaty ryczałtu noclegowego w określonej wysokości, to sąd będzie niewątpliwie nadal tą sprawę analizował itp. W przypadku każdej „byłej”, tj. prawomocnej i toczącej się nadal sprawy sądowej, jest potrzebna wszechstronna dogłębna analiza i to zrobiona relatywnie szybko. To może na razie tyle w tej sprawie, trzeba być realistą.
Wywiad z mec. Andrzejem Zoniem, szefem zespołu zastępców procesowych Kancelarii Prawnej Viggen Sp.j. przeprowadziła Barbara Gajda-Kocjan – Redaktor Naczelna portalu Jazdaprawna.pl.
