Strona główna 561/2006 WE i AETR Relacje pomiędzy krajowymi, unijnymi oraz euroazjatyckimi uregulowaniami prawa pracy

Relacje pomiędzy krajowymi, unijnymi oraz euroazjatyckimi uregulowaniami prawa pracy

2200
0
5/5 (6)

Autor publikacji: Dr Mariusz Miąsko Prezes Kancelarii Prawnej Viggen sp.j.

Zasadniczo można dokonać dwojakiego podziału opracowań poświęconych źródłom czasu pracy kierowców.

Do pierwszej grupy można zaliczyć opracowania poświęcone tematyce czasu pracy kierowców. Należy uwzględnić tu zasadniczo podręczniki – komentarze: „Ustawa o czasie pracy kierowców. Komentarz”1 dr Magdaleny Barbary Rycak z 2009 roku, „Ustawa o czasie pracy kierowców Komentarz” Łukasza Prasołka2 z 2009 roku, oraz poradnik „Czas pracy kierowców” Łukasza Prasołka3 z 2012 roku. Przedmiotowe opracowania stanowią bogate źródło wiedzy z w zakresie uregulowań ustawy o czasie pracy kierowców w całym (szerokim) zakresie jej obowiązywania – wykraczającym znacznie poza zakres obowiązywania rozporządzenia 561/2006 WE oraz umowy AETR. W opracowaniach tych zagadnienie analizy relacji pomiędzy uregulowaniami rozporządzenia 561/2006 WE oraz umowy AETR a normami czasu pracy w rozumieniu wąskim (koncentracji na normach rozporządzenia 561/2006 WE i umowy AETR) stanowią zaledwie tło (jeden z elementów) analizy. Sytuacja taka wydaje się być całkowicie naturalna z uwagi na okoliczność, że przedmiotem powyższych opracowań (komentarzy) jest ustawa o czasie pracy kierowców a nie rozporządzenie 561/2006 WE oraz umowa AETR.

Kolejną grupą opracowań są poradniki rozporządzenia 561/2006 WE sporządzone przez byłych oraz obecnych inspektorów Inspekcji Transportu Drogowego. Warto w tym miejscu wymienić poradniki „Vademecum kierowcy zawodowego 2012. Niezbędnik profesjonalisty”4 (byłego) inspektora ITD Sebastiana Palucha oraz „Czas pracy kierowcy i tachografy Poradnik kierowcy i przewoźnika”5 autorstwa inspektorów ITD: Waldemar Adametz, Artur Czapiewski, Łukasz Filipiak, Zbigniew Lizoń, Krzysztof Owsianowski, Michał Pełczyński, Anna Zagrodzka. Są to istotne opracowania systematyzujące wiedzę z zakresu norm rozporządzenia 561/2006 WE, jednak wbrew treści tytułu nie odnoszą się praktycznie w ogóle do relacji pomiędzy uregulowaniami czasu pracy a umowa AETR i rozporządzeniem 561/2006 WE. Poradniki koncentrują się głównie na relacjach norm rozporządzenia 561/2006 WE dotyczącymi okresów prowadzenia, przerw i odpoczynków. Opracowania te nie dostrzegają przeplatających się relacji pomiędzy normami czasu pracy a normami najogólniej rzecz ujmując – okresów prowadzenia. Taka sytuacja również wydaje się być całkowicie usprawiedliwiona zważywszy na adresatów przedmiotowych opracowań (czyli kierowców). Autorzy koncentrują się na rozwiązywaniu zadań istotnych dla kierowców (dyspozytorów) podczas realizacji zadania przewozowego na drodze. Powyższe opracowania choć niezwykle cenne to jednak nie odnoszą się do kluczowych z punktu widzenia przedsiębiorców aspektów oceny zachowań (instytucji) prawa pracy na gruncie rozporządzenia 561/2006 WE i umowy AETR. Dokonują one częstokroć dogłębnych analiz zatomizowanych na poziomie norm rozporządzenia 561/2006 WE lub na poziomie ustawy o czasie pracy kierowców ale już nie koniecznie na poziomie obu z tych aktów prawnych równolegle. Na tym tle szczególnie korzystnie prezentuje się opracowanie Łukasza Prasołka, który wielokrotnie dokonuje analizy powiązań pomiędzy normami stosownych rozporządzeń, dyrektyw, ustawy o czasie pracy kierowców, kodeksu pracy, orzecznictwa sądów, wytycznych MPiPS, GIP, ITD, Ministerstwa Transportu/Infrastruktury. Można jednak odnieść wrażenie, że są to rozważania choć całkowicie poprawne co do zasady to częstokroć w sytuacjach konfliktu norm autor nie zajmuje wyraźnego stanowiska co do kierunku oceny relacji pomiędzy normami. Opracowania powyższe częstokroć odnoszą się w takich sytuacjach do postulatów de lege ferenda. Jest to oczywiście słuszny kierunek, jednak nie rozwiązujący bieżących realnych zadań z którymi w praktyce codziennie stykają się dziesiątki tysięcy przedsiębiorców oraz setki tysięcy kierowców. Trudno jest zakładać, że z niezwykle złożone zagadnienia prawne rozwiążą przedsiębiorcy, skoro odpowiedzi nie udzielają wybitni przedstawiciele: doktryny, GIP, PIP, ITD lub MPiPS. Przykładem takiej sytuacji może być ocena relacji pomiędzy „dobą pracowniczą” (art. 128 KP) a „okresem rozliczeniowym” zdefiniowanym na poziomie rozporządzenia 561/2006 WE, jako kolejne 24 godziny począwszy od zakończenia przez kierowcę ostatniego odpoczynku. Samo zdefiniowanie różnic nie rozwiązuje jeszcze zadania, które można ocenić jako zadanie matematyczno-logiczne. Niniejsze opracowanie na na celu dokonać prezentacji propozycji rozwiązania między innymi tego jak i wielu innych aspektów z jednoczesnym uzasadnieniem dokonanych wyborów. Ponadto niniejsze opracowanie jest pierwszym dostępnym w kraju usystematyzowaniem relacji pomiędzy czasem pracy na gruncie rozporządzenia 561/2006 WE oraz o ile to możliwe na gruncie umowy AETR, gdzie punktem wyjścia przedmiotowej analizy będą uregulowania wspomnianych aktów międzynarodowych.

Wydaje się to właściwe i logiczne podejście z kilku powodów. Naturalne bowiem jest, że kierowcy realizują transport nie w oparciu o regulacje ustawy o czasie pracy kierowców (bez względu na intencje ustawodawcy krajowego) a w oparciu o normy rozporządzenia 561/2006 WE i umowy AETR. Z punktu widzenia przedsiębiorstw transportowych uregulowaniami „bazowymi” są akty międzynarodowe. Ustawa o czasie pracy kierowców stanowi zbiór instrumentów prawnych na podstawie których dokonuje się ocen oraz interpretacji zachowań kierowców na gruncie prawa pracy. Tak więc uzasadnionym z logicznego punktu widzenia (z uwagi na systemowe relacje pomiędzy wspomnianymi aktami prawnymi), kierunkiem analizy wydaje się dokonanie oceny uregulowań w sposób, który występuje na co dzień – w przedsiębiorstwach transportowych. Tak więc punktem odniesienia dla adresatów unormowań są uregulowania międzynarodowych aktów prawnych, „zakomentowanych” przez krajowe ustawodawstwo – a nie odwrotnie.

Warto wspomnieć także o jeszcze innym dość istotnym aspekcie a mianowicie, że przytoczone opracowania odnoszą się do analizy uregulowań okresów prowadzenia, przerw i odpoczynków na podstawie umowy AETR w kontekście art. 1 ust. 1 pkt. 3), art. 3, art. 27 ust. 1-5 ustawy o czasie pracy kierowców w sytuacji, gdy umowa AETR w zakresie odnoszącym się do okresów prowadzenia, przerw i odpoczynków nie obowiązuje na terenie Rzeczypospolitej Polskiej [szerzej na ten temat: część II dział 1 podrozdział 1.1.1]. Tak więc wywodzenie skutków prawnych oraz analiz w oparciu o nieobowiązujący (we wskazanej części) akt prawny wydaje się być nie uzasadnione. Tak więc niniejsze opracowanie ma na celu dokonanie usystematyzowania relacji pomiędzy aktami prawa krajowego i międzynarodowego ze szczególnym uwzględnieniem na unormowania obowiązujące oraz już (lub jeszcze) nie obowiązujące. Wątpliwości może budzić także sugestia oraz tendencja do przyznania w niektórych opracowaniach, uregulowaniom dyrektywy 15/2002 WE rangi aktu prawnego stosowanego (wobec osób fizycznych i prawnych oraz jednostek organizacyjnych nie posiadających osobowości prawnej) w sposób bezpośredni. Przykładem może być opracowanie „Ustawa o czasie pracy kierowców Komentarz” Łukasza Prasołka6. Choć poza wspomnianym przykładem nigdzie więcej wprost nie wyartykułowano przedmiotowej tezy, to z kontekstu całego opracowania (podobnie zresztą jak w przypadku komentarza „Ustawa o czasie pracy kierowców. Komentarz” dr Magdaleny Barbary Rycak z 2009 roku), można odnieść wrażenie jakoby uregulowania dyrektywy 15/2002 WE były stosowane w sposób bezpośredni, także wobec podmiotów innych niż ustawodawcy krajów członkowskich WE. Tym czasem, odwołanie do nich może odbywać się zgodnie z zasadami wykładni prawa, wyłącznie na poziomie wykładni funkcjonalnej, która pełni istotną lecz jednak zaledwie posiłkową funkcję i musi zostać poprzedzona wcześniej zasadami wykładni językowej a w tym konkretnym przypadku – wykładni systemowej. Z tego punktu widzenia w kontekście braku jednoznacznej oceny relacji systemowych pomiędzy poszczególnymi aktami prawa międzynarodowego oraz krajowego, istotne wydaje się podjęcie takiego zadania w ramach niniejszego opracowania, które pozwoli określić prawdziwą rolę oraz rangę uregulowań dyrektywy 15/2002 WE.

Z tego powodu znaczą część niniejszego opracowania poświęcono relacjom systemowym pomiędzy rozporządzeniami, umowami międzynarodowymi, dyrektywami i ustawami krajów członkowskich. Wreszcie jak się wydaje równie istotną kwestią podczas analizy wspomnianych opracowań jest pewna tendencja do nadmiernego odwoływania się do zasady wykładni „per analogia” w sytuacji, gdy dane uregulowanie nie obejmuje obszaru, który powinno obejmować ale z różnych przyczyn jednak nie zostało np.: znowelizowane. Wyśmienitymi przykładami obrazującymi wspomniane zagadnienie jest analiza art. 27 u.ocz.p.k., w ramach której ustawodawca krajowy nie odniósł się do niektórych typów odpoczynków (np.: dzielonych dziennych – występujących rozporządzeniu 561/2006 WE). W doktrynie można spotkać się z poglądem, zgodnie z którym pomimo że ustawodawca nie uregulował przedmiotowego zagadnienia na gruncie prawa krajowego to i tak uzasadnione będzie rozciągnięcie treści wspomnianego art. 27 u.ocz.p.k., na wszystkie rodzaje odpoczynków występujących w rozporządzeniu 561/2006 WE.7 Nie podaje się jednak źródła takiej tezy innego niż zasada logiki kontekstu sytuacji. Nie sposób się nie zgodzić z autorem, że faktycznie obecne uregulowanie wydaje się być mało logiczne, jednak zgodnie z zasadą „clara non sunt interpretanda” nieuzasadnione się wydaje nad interpretowanie dotychczasowego uregulowania. Ma to szczególne znaczenie na etapie binaryzacji prawa w procesie kształtowania kodu informatycznego na podstawie konkretnej normy (konkretnego zdania). Nie da się bowiem w sposób uczciwy (odpowiadający treści normy) napisać kodu na podstawie nieistniejącej treści normy. Podstawą każdej części kodu jest istniejąca treść (niezależnie od tego, czy jest nośnikiem całkowicie „słusznych” tez). Jest tak dlatego, że w ostatecznym rozrachunku podczas np.: kontroli lub procesu sądowego, należy wskazać źródło treści normy a nie intencję słuszności uregulowania. Nieco podobnym przypadkiem jest odwoływanie się w doktrynie do art. 2 Dyrektywy 15/2002 WE, który deleguje do rozporządzenia 3821/85 EWG, które aktualnie już nie obowiązuje, ponieważ zostało zastąpione rozporządzeniem 561/2006 WE. Rzecz jednak w tym, że art. 2 wspomnianej dyrektywy nigdy nie został znowelizowany i nadal odwołuje się do nie obowiązującego już rozporządzenia 561/2006 WE. Natomiast zapis samego rozporządzenia 561/2006 WE nie może ze względów systemowych wywierać wpływu na zakres obowiązywania dyrektywy. Artykułu 28 rozporządzenia 561/2006 WE, który określa, że: „Rozporządzenie (EWG) nr 3820/85 traci moc i zostaje zastąpione niniejszym rozporządzeniem. Niemniej jednak art. 5 ust. 1, 2 i 4 rozporządzenia (EWG) nr 3820/85 nadal ma zastosowanie do dnia określonego w art. 15 ust. 1 dyrektywy 2003/59/WE”. Z powyższego zapisu (niezależnie od intencji ustawodawcy) wynika jedynie tylko tyle, że rozporządzenie 3820/85 EWG zostało uchylone i zostało zastąpione rozporządzeniem 561/2006 WE.

Z powyższego nie wynika jednak, aby powyższe unormowanie miało jakiś bezpośredni wpływ na treść dyrektywy 15/2002 WE. Nie uprawnione wydaje się więc odwoływanie się do domniemanej cesji uregulowań dyrektywy 15/2002 WE z rozporządzenia 3821/85 EWG na rozporządzenie 561/2006 WE. Nie można oczywiście odmówić logiki takiego takiego stanowiska w doktrynie, ale należy jednocześnie ocenić, że jest ono w sposób oczywisty sprzeczne z literą uregulowania.8 Rolą niniejszego opracowania jest wyselekcjonowanie analogicznych nieścisłości oraz rzetelna ocena co do zakresu obowiązywania lub też nie obowiązywania poszczególnych uregulowań.

 

 

 

Niniejszy dokument podlega ochronie prawnej na mocy ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych (ustawa z dnia 4 lutego 1994 r., Dz. U. 06.90.631 z późn. zm.).

1dr Magdalena Barbara Rycak, Ustawa o czasie pracy kierowców, Komentarz, 2009 r.

2Łukasz Prasołek, Ustawa o czasie pracy kierowców, Komentarz, 2009 r .

3Łukasz Prasołek, Czas pracy kierowców, 2012 r .

4Sebastian Paluch, Vademecum kierowcy zawodowego 2012. Niezbędnik profesjonalisty, 2012 r.

5Waldemar Adametz, Artur Czapiewski, Łukasz Filipiak, Zbigniew Lizoń, Krzysztof Owsianowski, Michał Pełczyński, Anna Zagrodzka, Czas pracy kierowcy i tachografy Poradnik kierowcy i przewoźnika.

6Łukasz Prasołek, Ustawa o czasie pracy kierowców Komentarz 2009 r., str. 159.

Oceń artykuł

Poprzedni artykułNiespójność uregulowań prawa pracy utrudniająca rozliczenia
Następny artykułRelacje między źródłami prawa pracy

ZOSTAW ODPOWIEDŹ

Proszę wpisać swój komentarz!
Proszę podać swoje imię tutaj