Jak uzyskać Certyfikat Rezydencji Podatkowej, aby uzyskać Zaświadczenie A1?

Dr Mariusz Miąsko Prezes Kancelarii Prawnej Viggen sp.j.

I Wstęp

Od 2 maja weszły w życie nowe wytyczne ZUS dotyczące wydawania zaświadczenia A1 dla pracowników niebędących obywatelami państw członkowskich Unii Europejskiej, o czym pisaliśmy w tym artykule: https://jazdaprawna.pl/a1-dla-pracownikow-spoza-unii-latwiejsze-do-uzyskania-ogromny-sukces-srodowiska-tsl/.

Nowe zasady są dużo korzystniejsze dla pracodawców delegujących pracowników do krajów UE, a ponadto są perspektywy, aby zaświadczenia A1 były w ogóle wydawane.

Zmiany wydają się proste warto je jednak dokładnie zrozumieć.

Aby uzyskać zaświadczenie A1 należy spełniać łącznie dwie przesłanki:

– po pierwsze, należy wykazać p o z w o l e n  i e  na pracę oraz legalny  p o b y t  w Polsce,

– po drugie należy przedstawić w ZUS Certyfikat Rezydencji Podatkowej.

II Stały pobyt w Polsce

Warunkiem uzyskania Zaświadczenia A1 jest zdolność legitymowania się jednym z niżej wymienionych dokumentów, który warunkuje legalny p o b y t  w Polsce:

• zezwolenie na pobyt rezydenta długoterminowego UE,
• zezwolenie na pobyt stały,
• zezwolenie na pobyt czasowy oraz pracę,
• wiza Schengen lub wiza krajowa wydana w celu:

1. wykonywania pracy w okresie nieprzekraczającym 6 miesięcy w ciągu kolejnych 12 miesięcy, na podstawie wpisanego do ewidencji oświadczenia o powierzeniu wykonywania pracy cudzoziemcowi – art. 60 ust. 1 pkt 5 ustawy z dnia 12 grudnia 2013 r. o cudzoziemcach (Dz. U. z 2017 r. poz. 2206, z późn.zm.),
2. wykonywania pracy, o której mowa w art. 88 ust. 2 ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy, w okresie nieprzekraczającym 9 miesięcy w roku kalendarzowym – art. 60 ust. 1 pkt 5a ustawy o cudzoziemcach,
3. wykonywania pracy innej niż określona w art. 60 pkt 5 i 5a ustawy o cudzoziemcach – art. 60 ust. 1 pkt 6 tej ustawy.

III Rezydencja Podatkowa w Polsce

Aby uzyskać Zaświadczenie A1, należy legitymować się Certyfikatem Rezydencji Podatkowej.

Aby uzyskać Certyfikat Rezydencji Podatkowej należy legitymować się numerem PESEL lub NIP.

Aby uzyskać NIP, pracownik musi posiadać miejsce zameldowania w Polsce.

IV Dlaczego wprowadzono powyższe wymagania?

Pozornie mogłoby się wydawać, że obowiązek zameldowania pracownika spoza UE/EOG/Szwajcarii i na tej podstawie uzyskania NIP/PESEL w celu uzyskania Certyfikatu Rezydencji Podatkowej, jest nieracjonalny i mało komfortowy dla pracodawców. Jednak zagłębienie się w przedmiotową problematykę pozwala zrozumieć, że powyższa konstrukcja pozwala uniknąć pracodawcom w przyszłości bardzo wielu problemów i jednocześnie zadbać o interes Skarbu Państwa.

Jeśli chodzi o interes Skarbu Państwa, to zapewne niewiele osób miało świadomość, iż z trudnych do zrozumienia powodów, polski rząd, wiele lat temu podpisał z Ukrainą umowę bilateralną, na mocy której…zrzekł się na rzecz Ukrainy, prawa do podatku od wynagrodzeń pracowników ukraińskich, zatrudnionych w Polsce do 183 dni w roku kalendarzowym. Wydaje się, że u podstaw motywacji wprowadzenia wymogu uzyskania Certyfikatu Rezydencji Podatkowej, mogło być zatrzymanie w polskim systemie fiskalnym, podatku od wynagrodzeń ponad miliona Ukraińców – co leży w interesie Polski i każdego Polaka.

Jeśli chodzi o interes przedsiębiorców delegujących pracowników zza wschodniej granicy Polski do krajów UE, pracodawcy musieli wykazać ścisły związek pracownika (Ukraińca) z Polską. Tu powstawał poważny problem, ponieważ pracownicy (kierowcy) częstokroć w ogóle nie przebywali w Polsce. Formalnie więc, nie powinni otrzymywać Zaświadczenia A-1. Taki właśnie zarzut stawiały Polce niektóre kraje tzw.: „starej unii”.

Ministerstwo Pracy i ZUS zastosowały, więc zabieg wykazania ścisłego związku pracowników delegowanych do UE poprzez wprowadzenie obligu:

– zameldowania oraz

– podlegania polskiemu systemowi podatkowemu już od pierwszego dnia pracy.

Dzięki temu jest wzmocniona więź z krajem i kolejny argument dla organów innych krajów członkowskich w razie sporu kompetencyjnego w sprawie prawa właściwego dla zabezpieczenia społecznego.

Z całą pewnością nie jest to rozwiązanie w pełni komfortowe, ale poniekąd konieczne, by wzmocnić relacje obywatela państwa trzeciego z Polską oraz w razie zastosowania w przyszłości przez inne kraje UE w stosunku do Polski procedury weryfikacji zasadności wydawania dokumentu A-1 w trybie art. 11 rozp. 987/2009 WE, co skutkować mogłoby koniecznością płacenia składek w innych państwach członkowskich, do których delegowany był pracownik.

V Jak uzyskać CRP?

Certyfikat Rezydencji Podatkowej uzyskuje się we właściwym dla miejsca zamieszkania urzędzie skarbowym. Potwierdza on miejsce zamieszkania dla celów podatkowych.

Wniosek o wydanie CRP należy wnieść na formularzu CFR-1.

Od wniosku pobiera się opłatę skarbową w wysokości 17,00 zł. Bez niego złożenie wniosku o wydanie zaświadczenia A1 jest bezcelowe.

Samego Certyfikatu nie uzyska się bez numeru PESEL lub NIP.

VI Więc NIP czy PESEL?

Identyfikatorem podatkowym jest, wedle postanowień art. 3 Ustawy o zasadach ewidencji i identyfikacji podatników i płatników, numer PESEL w przypadku podatników będących osobami fizycznymi objętymi rejestrem PESEL nieprowadzących działalności gospodarczej lub niebędących zarejestrowanymi podatnikami podatku od towarów i usług.

Według art. 5 ust. 2a Ustawy o zasadach ewidencji i identyfikacji podatników i płatników, zgłoszenia identyfikacyjnego NIP nie dokonują podatnicy będący osobami fizycznymi objętymi rejestrem PESEL.

VII Jak uzyskać PESEL przez obcokrajowca?

Numer PESEL uzyskuje się z urzędu albo na wniosek.

VIII Kto może uzyskać PESEL z urzędu?

PESEL z urzędu uzyskują obywatele państw n i e b ę d ą c y c h członkami Unii Europejskiej, Europejskiego Obszaru Gospodarczego oraz Konfederacji Szwajcarskiej, mogą uzyskać z urzędu nr PESEL w momencie  z a m e l d o w a n i a  na terenie Rzeczpospolitej Polskiej, jeśli:

a) mają zezwolenie na pobyt stały — jeśli nie są cudzoziemcem nie wymienionym powyżej,

b) mają zgodę na pobyt — jako rezydent długoterminowy UE,

c) mają status uchodźcy, azyl albo ochronę uzupełniającą,

d) mają zgodę na pobyt tolerowany,

e) mają zgodę na ochronę czasową,

f) mają zgodę na pobyt ze względów humanitarnych,

g) są jedną z poniżej wymienionych osób z rodziny cudzoziemca, który ma status uchodźcy albo ochronę uzupełniającą:

• małżonek,
• dziecko, które ma mniej niż 21 lat,
• dziecko, które ma więcej niż 21 lat — jeśli utrzymuje go ten cudzoziemiec lub jego małżonek,
• rodzic — jeśli utrzymuje go ten cudzoziemiec lub jego małżonek.

W kontekście wydawania zaświadczenia A1 grupą adresatów są tutaj: posiadacze zezwolenia na pobyt stały, posiadacze zgody na pobyt — jako rezydent długoterminowy UE.

IX Kto może uzyskać PESEL na wniosek?

PESEL na wniosek uzyskują (pozostali) cudzoziemcy spoza UE/EOG/Szwajcarii, którzy mają następujące pozwolenia na pobyt i pracę:

• zezwolenie na pobyt czasowy oraz pracę,
• wiza Schengen lub wiza krajowa wydana w celu:

1. wykonywania pracy w okresie nieprzekraczającym 6 miesięcy w ciągu kolejnych 12 miesięcy, na podstawie wpisanego do ewidencji oświadczenia o powierzeniu wykonywania pracy cudzoziemcowi – art. 60 ust. 1 pkt 5 ustawy z dnia 12 grudnia 2013 r. o cudzoziemcach (Dz. U. z 2017 r. poz. 2206, z późn.zm.),
2. wykonywania pracy, o której mowa w art. 88 ust. 2 ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy, w okresie nieprzekraczającym 9 miesięcy w roku kalendarzowym – art. 60 ust. 1 pkt 5a ustawy o cudzoziemcach,
3. wykonywania pracy innej niż określona w art. 60 pkt 5 i 5a ustawy o cudzoziemcach– art. 60 ust. 1 pkt 6 tej ustawy.

Muszą oni złożyć wniosek o wpisanie do rejestru PESEL oraz nadanie numeru PESEL na formularzu (https://obywatel.gov.pl/documents/10181/0/Wniosek+o+nadanie+numeru+PESEL.pdf/9c6d4f27-ad28-4b2d-b00a-90bffa3b163d)

w:

a) urzędzie gminy właściwym dla miejsca zameldowania,

b) urzędzie gminy, na terenie której jest siedziba pracodawcy — jeśli nie można się zameldować,

c) w Urzędzie Dzielnicy Śródmieście miasta stołecznego Warszawy (ul. Nowogrodzka 43) — jeśli wnioskodawca nie pracuje albo jego pracodawca ma siedzibę za granicą Polski.

Oprócz wniosku powinni oni okazać urzędowi dowód tożsamości.

Posiadając numer PESEL (lub NIP w przypadku przedsiębiorców), można złożyć wniosek o wydanie Certyfikatu Rezydencji Podatkowej na formularzu CFR-1 oraz spełniając powyższe przesłanki dot. legalności zamieszkania i zatrudnienia oraz rezydenturę podatkową można uzyskać zaświadczenie A1.

X Podsumowanie

Nowe wymagania dotyczące uzyskania Zaświadczenia A1, wydają się mało komfortowe, ale po dokładnym przeanalizowaniu zagadnienia okazuje się, że rozwiązanie takie ma bardzo wiele zalet:

– brak wymogu zapewnienia jednego (całego) mieszkania jednemu pracownikowi;

– brak weryfikacji ilu pracowników zostało zameldowanych pod tym samym adresem;

– brak wymagań dotyczących zapewnienia przez pracodawcę minimalnego standardu lokalu;

– dopełnienie obowiązku meldunkowego;

– wykazanie ścisłego związku meldunkowego i podatkowego, pomiędzy delegowanym cudzoziemcem a Rzeczpospolitą Polską bez wnikania w ustalenia wymiaru dni przebywania cudzoziemca na terenie Polski;

– uniknięcie ryzyka oskładkowania wynagrodzenia pracownika na terenie krajów delegowania w przypadku ewentualnego zarzutu organów kontrolnych tych krajów wytoczonego w trybie procedury uregulowanej w art. 11 rozp. 987/2009 WE;

– zwiększenie przychodów do polskiego systemu podatkowego z tytułu wynagrodzeń Ukraińców zatrudnionych w Polsce do 183 dni;

– przyporządkowanie a priori cudzoziemca do polskiego systemu fiskalnego, co uniemożliwia ewentualne przyszłe przyporządkowanie do systemu podatkowego innego kraju UE (po upływie 183 dni przebywania w innym kraju UE), co w niektórych przypadkach może skutkować niższym opodatkowaniem pracy.

Sumarycznie więc, rozwiązanie wydaje się korzystne dla pracodawców.

Dr Mariusz Miąsko

Kancelaria Prawna Viggen Sp.j.

 Czytaj także:

• Zaświadczenie A1 – Ustalenie zamieszkania dla Nieograniczonej Rezydentury Podatkowej
• Nowe wzory wniosków o A1

Niniejszy dokument podlega ochronie prawnej na mocy ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych (ustawa z dnia 4 lutego 1994 r., Dz. U. 06.90.631 z późn. zm.).