Autor publikacji: Dr Mariusz Miąsko Prezes Kancelarii Prawnej Viggen sp.j.
Rozwinięcie rozbieżności w zakresie odpoczynku tygodniowego na promie. Na zasadzie odstępstwa od przepisów art. 8, w przypadku gdy kierowca towarzyszy pojazdowi transportowanemu promem lub pociągiem i wykorzystuje regularny dzienny okres odpoczynku, okres ten można przerwać nie więcej niż dwukrotnie innymi czynnościami trwającymi łącznie nie dłużej niż godzinę. Podczas tego regularnego dziennego okresu odpoczynku kierowca ma do dyspozycji koję lub kuszetkę.
Istnieje jeszcze jeden schemat przerwania odpoczynku w celu wjazdu na prom i zjazdu z niego. Należy bowiem pamiętać, że zgodnie z art. 4 lit. g): „alternatywnie, regularny dzienny okres odpoczynku można wykorzystać w dwóch częściach, z których pierwsza musi nieprzerwanie trwać co najmniej 3 godziny a druga co najmniej 9 godzin”.
Wynika z tego, że w skrajnym przypadku odpoczynek „regularny” może być przerwany nawet 3 razy. Uważna analiza norm rozporządzenia w przedmiotowym zakresie jednoznacznie wykazuje, że ustawodawca unijny dopuścił (nieświadomie jak się później okazało) okoliczność gdy odpoczynek dzielony może być faktycznie przerwany nawet 3 razy.
Komisja Europejska dokonała korekty w odniesieniu do powyższej konstrukcji. Zgodnie z wytyczną nr 6 (Załącznik 1) do „Przepisów socjalnych w transporcie drogowym, Rozporządzenia (WE) nr 561/2006, dyrektywy 2006/22/WE, rozporządzenia (EWG) nr 3821/85”:
Wytyczna nr 6 KE określa, iż: „w przypadku regularnego dziennego odpoczynku wykorzystywanego w dwóch częściach, z których pierwsza musi trwać co najmniej 3 godziny, a druga co najmniej 9 godzin (zgodnie z art. 4 lit. g), liczba przerw (maksymalnie dwóch) dotyczy całego regularnego dziennego okresu odpoczynku wykorzystywanego w dwóch częściach, a nie jego poszczególnych części.” (…)
(…)„Ponadto, zgodnie z art. 9 ust. 1, regularny dzienny okres odpoczynku trwający co najmniej 11 godzin spędzanych na promie lub w pociągu (jeśli kierowca ma dostęp do koi lub do kuszetki) może zostać przerwany najwyżej dwukrotnie innymi czynnościami (takimi jak wjazd na prom lub pociąg, lub zjazd z promu lub z pociągu)”.
Komisja Europejska dokonała więc ograniczenia możliwości realizacji przerw na mocy wytycznej, która na gruncie zasady skutku pośredniego będzie wiążąca dla sądów oraz organów administracji państwowej.
(Rys.) jw.
W tym miejscu warto się odnieść także do innego zapisu wytycznej nr 6 KE, która określa, że „odstępstwa od art. 8 na podstawie art. 9 ust. 1 nie stosuje się do tygodniowego okresu odpoczynku, czy to skróconego, czy to regularnego”.
Można więc zadać pytanie jaki związek oraz jakie relacje zachodzą pomiędzy przytoczonym zapisem wytycznej nr 6 a zapisem wytycznej nr 2 KE (Załącznik 2), która dopuszcza możliwość odbioru na promie także tygodniowego odpoczynku. Może powstać wątpliwość, czy pomiędzy treścią przytoczonych wytycznych KE nie za chodzi sprzeczność ?
Wydaje się jednak, że przedmiotowe zapisy odnoszą się do odrębnych zbiorów tematycznych. KE w wytycznej nr 2 dopuściła możliwość odbioru na promie odpoczynku tygodniowego natomiast KE w wytycznej nr 6 zaznaczyła jedynie, że odpoczynek tygodniowy nie może posiadać charakteru przerywanego (czyli musi nieprzerwanie trwać minimum 24 lub 45 godzin, ewentualnie w zakresie czasu wynikającym z rekompensaty).
Pozostaje do wyjaśnienia jeszcze wątpliwość, czy przerwy na wjazd na prom zalicza się do „odpoczynku” czy do jazdy?
Co do zasady wydaje się, że nieuzasadnione jest doliczanie okresów wjazdu na prom oraz zjazdu z promu do okresu trwania „odpoczynku”. Z art. 9 rozporządzenia 561/2006/WE jednoznacznie wynika, że: „okres ten (odpoczynku) można przerwać (…) innymi czynnościami (…)”. Z treści tego przepisu jednoznacznie wynika, że odpoczynek jest „przerwany” „innymi czynnościami”.
Można to rozumieć tylko tak, że owe „inne czynności” nie są odpoczynkiem. Ponieważ jednak mowa jest o „stanie szczególnym” to wyjaśnić należy, że okres wjazdu na prom, pomimo że nie został zaliczony do „odpoczynku”, nie stanowi też „okresu prowadzenia pojazdu” i nie zostanie doliczony do dziennego, tygodniowego i dwutygodniowego „czasu prowadzenia pojazdu”.
Jest to bardzo ważna informacja, ponieważ wjazd na prom/pociąg oraz zjazd nie zmniejsza potencjalnego limitu okresu prowadzenia pojazdu i czasu prowadzenia pojazdu, który kierowca ma do wykorzystania zgodnie z przepisami niniejszego rozporządzenia.
Jednocześnie też okres ten wydaje się być czasem pracy, bez względu na okoliczność, że na gruncie międzynarodowych źródeł prawa pracy zostanie udokumentowany selektorem na tachografie lub opisem odręcznym jako „stan szczególny” (jazda poza zakresem 561/2006 WE-prom/pociąg).
Załącznik 1
PRAWO SOCJALNE W TRANSPORCIE DROGOWYM
ROZPORZĄDZENIE (WE) NR 561/2006, DYREKTYWA 2006/22/WE, ROZPORZĄDZENIE
(EWG) NR 3821/85
GN 6 – przyjęta i opublikowana w marcu 2008.
WYTYCZNA NR 6
Kwestia: Rejestracja czasu spędzonego na pokładzie promu lub w pociągu, gdzie kierowca
ma dostęp do koi lub kuszetki.1
Artykuł: 9 ust. 1 rozporządzenia (WE) nr 561/2006
Podejście, jakie należy zastosować: Zasadniczo, w trakcie odpoczynku, kierowca ma możliwość swobodnego dysponowania swoim czasem, zgodnie z art. 4 lit. f). Jednakże jeśli kierowca podróżuje promem lub koleją, jest uprawniony do wykorzystania przysługującej mu przerwy lub odpoczynku, dziennego lub tygodniowego, pod warunkiem, że ma dostęp do koi lub kuszetki. Wynika to z brzmienia art. 9 ust. 2, który stanowi, że czas spędzony w podróży (na dojeździe do miejsca postoju pojazdu lub powrotu z tego miejsca) „nie jest liczony jako odpoczynek lub przerwa, chyba że kierowca znajduje się na promie lub w pociągu i posiada dostęp do koi lub do kuszetki”.
Ponadto, zgodnie z art. 9 ust. 1, regularny dzienny okres odpoczynku trwający co najmniej 11 godzin spędzanych na promie lub w pociągu (jeśli kierowca ma dostęp do koi lub do kuszetki) może zostać przerwany najwyżej dwukrotnie innymi czynnościami (takimi jak wjazd na prom lub pociąg, lub zjazd z promu lub z pociągu). Całkowity czas tych dwóch przerw w okresie odpoczynku nie może przekroczyć 1 godziny. Czas tych przerw w żadnym przypadku nie może powodować skrócenia regularnego dziennego okresu odpoczynku.
W przypadku regularnego dziennego odpoczynku wykorzystywanego w dwóch częściach, z których pierwsza musi trwać co najmniej 3 godziny, a druga co najmniej 9 godzin (zgodnie z art. 4 lit. g), liczba przerw (maksymalnie dwóch) dotyczy całego regularnego dziennego okresu odpoczynku wykorzystywanego w dwóch częściach, a nie jego poszczególnych części.
Odstępstwa od art. 8 na podstawie art. 9 ust. 1 nie stosuje się do tygodniowego okresu odpoczynku, czy to skróconego, czy to regularnego.
Załącznik 2
PRAWO SOCJALNE W TRANSPORCIE DROGOWYM
Rozporządzenie (WE) nr 561/2006, dyrektywa 2006/22/WE, rozporządzenie (EWG) nr
3821/85
GN 2 – przyjęte w październiku 2007, opublikowane na stronie EUROPA (we wszystkich językach roboczych) w grudniu 2007;
WYTYCZNA NR 2
Kwestia: Rejestracja czasu przejazdu kierowcy do miejsca, które nie jest zwyczajowym miejscem przejęcia lub zdania pojazdu objętego zakresem rozporządzenia (WE) nr 561/2006.
Artykuł: 9 rozporządzenia (WE) nr 561/2006
Podejście, jakie należy zastosować:
Kierowca udający się w określone miejsce, inne niż baza pracodawcy, wskazane mu/jej przez pracodawcę, w celu przejęcia pojazdu z tachografem, spełnia swój obowiązek wobec pracodawcy, a zatem nie dysponuje swobodnie swoim czasem.
W związku z tym, zgodnie z art. 9 ust. 2 i art. 9 ust. 3:
– czas spędzony przez kierowcę w drodze do lub z miejsca niebędącego miejscem zamieszkania kierowcy lub bazą pracodawcy, w którym kierowca ma przejąć lub zdać pojazd objęty zakresem rozporządzenia, niezależnie od tego, czy pracodawca wydał polecenie co do terminu i sposobu dojazdu do tego miejsca, czy też pozostawił kierowcy swobodny wybór w tym zakresie, należy zarejestrować jako „okres gotowości” lub „inna praca”, w zależności od przepisów krajowych państwa członkowskiego;
oraz
– czas spędzony przez kierowcę prowadzącego pojazd nieobjęty zakresem rozporządzenia, do lub z miejsca niebędącego miejscem zamieszkania kierowcy lub bazą pracodawcy, w którym kierowca ma przejąć lub zdać pojazd objęty zakresem rozporządzenia, należy zarejestrować jako „inna praca”.
W następujących trzech przypadkach czas przejazdu może być uznany za „odpoczynek” lub „przerwę”. Pierwszy dotyczy kierowcy towarzyszącego pojazdowi, który jest przewożony promem lub pociągiem. W takim przypadku kierowca może odebrać odpoczynek lub przerwę, pod warunkiem, że ma dostęp do kuszetki lub koii (art. 9 ust. 1). Drugi przypadek to kierowca nietowarzyszący pojazdowi, ale podróżujący pociągiem lub promem do miejsca, gdzie przejmie lub zda pojazd objęty zakresem rozporządzenia (art. 9 ust. 2), pod warunkiem, że ma dostęp do kuszetki w pociągu lub koji na promie.
Trzeci przypadek to pojazd obsługiwany przez więcej niż jednego kierowcę. W sytuacji, gdy drugi kierowca pozostający do dyspozycji, jeśli chodzi o prowadzenie pojazdu, siedzi obok kierowcy i nie pomaga mu w sposób aktywy w prowadzeniu pojazdu, 45 minutowy „okres gotowości” drugiego kierowcy może być uznany za „przerwę”.
Nie ma tutaj znaczenia rodzaj umowy o pracę kierowcy. Tym samym zasady te dotyczą zarówno kierowców zatrudnionych na stałe, jak i kierowców na umowach czasowych, zatrudnionych za pośrednictwem agencji pracy tymczasowej.
Dla „tymczasowego kierowcy” pojęcie „baza pracodawcy” oznacza bazę przedsiębiorstwa korzystającego z usług kierowcy w zakresie transportu drogowego („przedsiębiorstwo korzystające z usług”), a nie siedzibę „agencji pracy tymczasowej”
Komentarz: Europejski Trybunał Sprawiedliwości, sprawa C-76/77 oraz sprawa C-297/99
Niniejszy dokument podlega ochronie prawnej na mocy ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych (ustawa z dnia 4 lutego 1994 r., Dz. U. 06.90.631 z późn. zm.).
