Strona główna Informacje prawne Ryczałt za nocleg – kiedy nie należy się kierowcy – NOWE STANOWISKO

Ryczałt za nocleg – kiedy nie należy się kierowcy – NOWE STANOWISKO

4331
0
5/5 (2)

Ryczałt za nocleg – kiedy nie należy się kierowcy – NOWE STANOWISKO. W kwietniu bieżącego roku minie rok, kiedy został dodany przepis art. 2 pkt 7 do ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o czasie pracy kierowców (Dz. U. Nr 92 poz. 879 z późn. zm.), określający pojęcie podróży służbowej kierowcy.

podróż służbowa – każde zadanie służbowe polegające na wykonywaniu, na polecenie pracodawcy przewozu drogowego poza miejscowość siedziby pracodawcy, na rzecz którego kierowca wykonuje swoje obowiązki, oraz inne miejsce prowadzenia działalności przez pracodawcę, w szczególności filie, przedstawicielstwa i oddziały, a także wyjazdu poza omawianą miejscowość w celu wykonania przewozu drogowego.

Dodatkowo w omawianej ustawie dodano art. 21a. kierowcy w podróży służbowej, przysługują należności na pokrycie kosztów związanych z wykonywaniem tego zadania służbowego, ustalane na zasadach określonych w przepisach art. 77 5§ 3-5 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy.

Zgodnie z art. 77 5 § 1 kodeksu pracy pracownikowi wykonującemu na polecenie pracodawcy zadanie służbowe poza miejscowością, w której znajduje się siedziba pracodawcy, lub poza stałym miejscem pracy przysługują należności na pokrycie kosztów związanych z podróżą służbową.

W ten sposób ustawodawca uregulował kwestię, która od wielu lat budziła wątpliwości: czy kierowca jest w podróży służbowej i czy przysługują mu się z tego tytułu diety i inne należności?

Nie ulega wątpliwości, że kierowca, który wykonuje pracę zarówno w kraju jak i poza granicami Polski jest w nietypowej podróży służbowej. Dlaczego?

Podróż służbowa to realizacja poleceń pracodawcy, polegających na kompleksie zachowań pracownika związanych z przemieszczaniem się i wykonywaniem pracy poza siedzibą pracodawcy lub miejscem świadczenia pracy. Na czynności te składa się podróż, wykonywanie pracy, a częściowo przebywanie bez wykonywania pracy poza miejscem stałej pracy ( dr Arkadiusza Sobczyk „Podróż służbowa” Monitor Prawa Pracy Nr 8/2004).

Jako typowa podróż służbowa nazywana także „delegacją”, rozumie się wykonywanie określonych przez pracodawcę zadań poza miejscowością stanowiącą siedzibę pracodawcy lub poza stałym miejscem pracy, w terminie i miejscu wskazanym przez podmiot zatrudniający.

Typowa podróż służbowa charakteryzuje się tym, że jest odbywana :

1) poza miejscowością, w której znajduje się siedziba pracodawcy lub poza stałym miejscem pracy,

2) na polecenie pracodawcy

3) w celu wykonania określonego przez pracodawcę zadania.

Wszystkie te cechy muszą wystąpić łącznie, a brak jednej z nich wyklucza zakwalifikowanie pracy świadczonej przez pracownika na rzecz pracodawcy jako podróży służbowej ( wyrok SN – Izba Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznych z dnia 22 lutego 2008 r. I PK 208/2007).

Rozważając powyższe cechy typowej podróży służbowej, należy dostrzec, że ma ona określony schemat:

  1. wyjazd w celu wykonania zadania służbowego

  2. wykonanie zadania służbowego

  3. powrót.

Podróż służbowa charakteryzuje się tym, że pracownik ma wykonać polecenie „odrębne”, zatem te które nie reguluje umowa o pracę.

Kierowca wykonuje nietypową podróż służbową, ponieważ dla niego jest to rodzaj wykonywanej pracy, realizuje on zakres swoich codziennych obowiązków, , np. rozwożenie towaru po całej Polsce lub przewóz autobusem wycieczki do Włoch. Dlatego nie jest to „ typowa podróż służbowa”, lecz wykonywanie zwykłej pracy w charakterze kierowcy.

Jak słusznie zauważył Sąd Najwyższy (…) trudno uznać, że zadaniem służbowym będzie wykonywanie zwykłych czynności pracowniczych, tylko z tego względu, że odbywają się one poza ustalonym miejscem świadczenia pracy – chyba że zmiana miejsca wykonywania pracy będzie wynikała z doraźnych potrzeb pracodawcy i będzie z góry określony czas trwania tej zmiany”( wyrok z dnia 22 lutego 2008 r. I PK 208/2007).

W innym wyroku Sąd Najwyższy wyraził pogląd „(…) w przypadku kierowców warunki odbywania podróży służbowej są szczególne, co przemawia za inną ich kwalifikacją. Podróż kierowcy nie może być ujmowana w znaczeniu „dojazdu” czy „powrotu”. Czas kierowania pojazdem w tym przypadku jest czasem pracy. W pojęciu „typowej„ podróży służbowej nie mieści się stałe pokonywanie przestrzeni w związku z wykonywaniem pracowniczych czynności prowadzenia różnych środków komunikacji. W takim wypadku wyjazd środkiem lokomocji z miejsca jego stałego postoju nie ma na celu dojazdu do „właściwego” miejsca wykonywania obowiązków pracowniczych, lecz jest rozpoczęciem godzin normalnej pracy( wyrok z dnia 19 luty 2007 r. I PK 232/06).

Reasumując: nie ulega wątpliwości, że kierowca ma prawo do należności z tytułu podróży służbowej od nowelizacji w kwietniu 2010 r. ustawy o czasie pracy kierowców, ale czy powinien otrzymywać ryczałt za nocleg, jeżeli dzienny oraz tygodniowy skrócony odpoczynek wykorzystuje w pojeździe?

Należności z tytułu ryczałtu za nocleg określają rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 19 grudnia 2002 r. w sprawie wysokości oraz warunków ustalania należności przysługujących pracownikowi zatrudnionemu w państwowej lub samorządowej jednostce sfery budżetowej z tytułu podróży służbowej na obszarze kraju oraz poza granicami kraju.

Należy zaznaczyć, że powyższe akty normatywne w stosunku do kierowców mają zastosowanie, jeżeli układ zbiorowy pracy, regulamin wynagradzania lub umowa o pracę nie zawierają postanowień dotyczących diet i zwrotu kosztów przejazdów, dojazdów, noclegów oraz innych wydatków( art. 775 § 5 kodeksu pracy). W przypadku, kiedy pracodawca ustala wypłacanie należności z tytułu odbywania podróży służbowej, nie mogą być one niższe niż określone w rozporządzeniach dla sfery budżetowej.

Zasady wypłaty należności z tytułu ryczałtów za noclegi określa §7 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 19 grudnia 2002 r. w sprawie wysokości oraz warunków ustalania należności przysługujących pracownikowi zatrudnionemu w państwowej lub samorządowej jednostce sfery budżetowej z tytułu podróży służbowej na obszarze kraju:

§ 7. 1. Za nocleg w hotelu lub innym obiekcie świadczącym usługi hotelarskie pracownikowi przysługuje zwrot kosztów w wysokości stwierdzonej rachunkiem.
2. Pracownikowi, któremu nie zapewniono bezpłatnego noclegu i który nie przedłożył rachunku, o którym mowa w ust. 1, przysługuje ryczałt za każdy nocleg w wysokości 150% diety.  

3. Ryczałt za nocleg przysługuje wówczas, gdy nocleg trwał co najmniej 6 godzin pomiędzy godzinami 21 i 7.  

 4. Zwrot kosztów noclegu lub ryczałtu za nocleg nie przysługuje za czas przejazdu, a także jeżeli pracodawca uzna, że pracownik ma możliwość codziennego powrotu do miejscowości stałego lub czasowego pobytu.

Z komentowanego przepisu wynika, że :

– ryczałt za nocleg przysługuje, jeżeli nocleg trwał co najmniej 6 godzin wyłącznie pomiędzy 21 i 7 rano, czyli np. od 22.00 do 4.00 ( 6 godzin, ryczałt już przysługuje)

zwrot kosztów za nocleg w hotelu lub innym obiekcie świadczącym usługi hotelarskie jest na podstawie przedłożonego rachunku

– w przypadku braku rachunku za nocleg oraz niezapełnienie bezpłatnego noclegu pracownikowi ryczałt za każdy nocleg przysługuje w wysokości 150 % diety

– ryczałt za nocleg nie przysługuje, jeżeli :

a) pracownik ma zapewniony bezpłatny nocleg

b) za czas przejazdu

c) zdaniem pracodawcy, kierowca miał możliwość w każdy dzień nocować w miejscowości stałego lub czasowego pobytu.

Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej dotyczące należności z tytułu podróży służbowej za granicą w § 9 reguluje zasady wypłacania należności z tytułu ryczałtu za nocleg:

§ 9 1. Za nocleg przysługuje pracownikowi zwrot kosztów w wysokości stwierdzonej rachunkiem hotelowym, w granicach ustalonego na ten cel limitu określonego w znaczniku do rozporządzenia.

2. W razie nieprzedłożenia rachunku za nocleg, pracownikowi przysługuje ryczałt w wysokości 25% limitu, o którym mowa w ust. 1. Ryczałt ten nie przysługuje za czas przyjazdu.

3. W uzasadnionych przypadkach pracodawca może wyrazić zgodę na zwrot kosztów za nocleg w hotelu, stwierdzonych rachunkiem, w wysokości przekraczającej limit, o którym mowa w ust. 1.

4. Przepisów ust. 1 i 2 nie stosuje się, jeżeli pracodawca lub strona zagraniczna zapewnia pracownikowi bezpłatny nocleg.

Ryczałt za nocleg z tytułu podróży służbowej poza granicami kraju przysługuje więc:

– w wysokości stwierdzonej rachunkiem hotelowym

– limit za nocleg uzależniony jest od danego kraju (załącznik do rozporządzenia), jednakże nie oznacza to, że pracodawca nie może wypłacić więcej niż wynosi limit

-za nie przedstawienie rachunku należy się ryczałt w wysokości 25% limitu

– nie ma określonych sztywnych godzin, kiedy i ile godzin kierowca ma korzystać z noclegu w hotelu

ryczałt za nocleg nie przysługuje:

a) za czas dojazdu

b) jeżeli pracodawca lub strona zagraniczna zapewnia bezpłatny nocleg.

W omawianych rozporządzeniach dotyczących podróży służbowej określono, że ryczałt za nocleg nie przysługuje, jeżeli pracodawca lub strona zagraniczna(w przypadku delegacji poza granicami kraju) zapewnia bezpłatny nocleg.

Czy istnieje definicja noclegu oraz wytyczne jakie wymogi ma spełniać pomieszczenie, żeby można określić mianem noclegu? Odpowiedź jest krótka- nie.

Można się domyślać, że jest to hotel, motel, pensjonat itp. ale czy może być to kabina kierowcy?

W tym celu należy przetoczyć orzecznictwo Sądu Najwyższego:

stworzenie kierowcy przez pracodawcę możliwości spędzania nocy i snu w kabinie samochodu nie oznacza zapewnienia pracownikowi bezpłatnego noclegu w pojęciu § 9 ust. 4 rozporządzenia z 8 maja 2001 r. i z 19 grudnia 2002 r. ( wyrok Sądu Najwyższego – Izba Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznych z dnia 19 marca 2008 r.I PK 230/2007)

ze względu na długość pokonywanych tras przez kierowców oraz czas trwania podróży nie można przyjąć, że przy każdej przerwie na nocleg pracodawca lub strona zagraniczna zapewniła bezpłatny nocleg. Kabiny samochodów prowadzonych przez powodów nie były wyposażone wystarczająco do należytego wypoczynku nocnego. Nie zapewniano, zatem bezpłatnego noclegu kierowcom, którzy- nocując w niedogodnych warunkach- ponadto osobiście sprawowali nadzór nad samochodem i mieniem pozwanego pracodawcy(…)”(wyrok z dnia 19 luty 2007 r. I PK 232/06).

Reasumując: zdaniem Sądu Najwyższego kabina kierowcy nie jest bezpłatnym noclegiem w rozumieniu aktów wykonawczych dotyczących należności z tytułu podróży służbowej.

 

Karolina Kruczek

Prawnik Kancelarii Prawnej Viggen s.c.

www.kancelariaprawnaviggen.pl

Oceń artykuł

Poprzedni artykułGDDKiA świadomie wprowadza w błąd opinię publiczną
Następny artykułSystem zezwoleń dla przewoźników drogowych w ramach Unii Celnej będzie zlikwidowany

ZOSTAW ODPOWIEDŹ

Proszę wpisać swój komentarz!
Proszę podać swoje imię tutaj