Wytyczna nr 5-II KE. "Urlopówki są zbędne"

Autor publikacji: Dr Mariusz Miąsko Prezes Kancelarii Prawnej Viggen sp.j.

Komentarz do wytycznej nr 5 KE – II

PRAWO SOCJALNE W TRANSPORCIE DROGOWYM

Rozporządzenie (WE) nr 561/2006, dyrektywa 2006/22/WE, rozporządzenie (EWG) nr 3821/85

Wytyczna nr 5 (GN 5) wersja druga, przyjęta została w grudniu 2007 roku a opublikowana na stronie EUROPA (we wszystkich językach roboczych UE) w lutym 2009.

Z tytułu wynika, iż jej zakres odnosi się do wybranych treści rozporządzenia 561/2006 WE (określającego zasady okresów prowadzenia, przerw i odpoczynków, a także stanowiące wspólnotowe źródło prawa pracy) oraz do rozporządzenia 3821/85 EWG, określającego zasady dokumentowania lub braku aktywności kierowców, a w pewnym obszarze również środków transportowych. Wytyczna odwołuje się ponadto do treści dyrektywy 2006/22/WE, ponieważ jest do źródłowy akt prawny kształtujący zasady realizacji kontroli transportu drogowego w Unii Europejskiej.

Ma to bezpośredni związek z „kwestią” poruszoną w wytycznej nr 5 jaką jest formularz zaświadczenia o działalności ustanowiony decyzją Komisji (2009/959/UE) z dnia 14 grudnia 2009 r. zmieniającą decyzję 2007/230/WE, w sprawie formularza dotyczącego przepisów socjalnych, odnoszących się do działalności w transporcie drogowym, o którym mowa w art. 11 ust. 3 i art. 13 dyrektywy 2006/22/WE.

Komisja Europejska określiła, że „formularz zaświadczenia nie jest wymagany w przypadkach, gdy rejestracja działalności możliwa jest za pomocą tachografu”.

Ponadto „podstawowym źródłem informacji w czasie kontroli drogowej są zapisy tachografu, a brak takich zapisów może zostać usprawiedliwiony świadectwem jedynie w przypadku, gdy zapisy tachografu, w tym wpisy odręczne, nie były możliwe z przyczyn obiektywnych”.

W każdym przypadku kompletny zestaw zapisów tachografu, w razie konieczności uzupełniony formularzem, jest uznawany za wystarczający dowód potwierdzający zgodność z wymogami rozporządzenia (WE) nr 561/2006 lub AETR, chyba że istnieje uzasadnione podejrzenie braku zgodności.

To podstawowa i wręcz kluczowa zmiana w procedurze zastosowania formularza. Wytyczna nr 5 – II określa, że podstawowym źródłem informacji w czasie kontroli drogowej są zapisy tachografu.

Nie można też traktować zaświadczenia jako dokumentu podstawowego lub równorzędnego zapisom z tachografu – wręcz przeciwnie, brak zapisów z tachografów może zostać usprawiedliwiony świadectwem jedynie w przypadku, gdy zapisy tachografu, w tym wpisy odręczne, nie były możliwe z przyczyn obiektywnych.

W każdym przypadku kompletny zestaw zapisów tachografu, może być uzupełniony formularzem tylko w razie uzasadnionej konieczności.

Zaświadczenie może być stosowane w sytuacjach braku możliwości zarejestrowania tych rodzajów działalności przez urządzenia rejestrujące.

Wytyczna określiła ponadto, że państwa członkowskie nie mają obowiązku wprowadzenia wymogu stosowania formularza, lecz jeśli jest on obligatoryjny, omawiany formularz standardowy musi zostać uznany za ważny. Nie jest jednak wymagany żaden formularz dotyczący zwykłych dziennych i tygodniowych okresów odpoczynku – jeśli są one dokumentowane automatycznie przez tachograf.

Formularz jest uznawany w całej UE i w dowolnym języku urzędowym UE. Można w tym miejscu wspomnieć, że w Unii Europejskiej obowiązują 24 języki urzędowe, będące równolegle językami roboczymi. „Pierwsze rozporządzenie Wspólnoty w sprawie języków urzędowych zostało uchwalone w 1958 roku. Języków urzędowych jest jednak mniej niż państw członkowskich, bowiem niektóre z nich posługują się tym samym językiem”. Ponadto warto wiedzieć, że status języka urzędowego i roboczego oznacza, że w każdym z 24 języków można przesyłać dokumenty do instytucji UE i w każdym z nich uzyskać odpowiedź, rozporządzenia i inne unijne dokumenty prawne są publikowane w językach urzędowych, podobnie jak Dziennik Urzędowy”.¹

Wytyczna określa także, że wszystkie pola formularza należy wypełniać na komputerze.

Formularz jest ważny po podpisaniu przez przedstawiciela przedsiębiorstwa i kierowcę przed rozpoczęciem podróży. To istotne, ponieważ definiuje, że formularza nie można podpisać np. podczas kontroli na drodze.

Wytyczna odnosi się także do kierowców pracujących na własny rachunek – składają oni podpis na formularzu raz jako przedstawiciel przedsiębiorstwa, a drugi raz jako kierowca.

Wytyczna ponadto określa, że tylko oryginał opatrzony podpisami jest ważny – jest to nieco zaskakujące z uwagi na dalszą treść wytycznej informującej, że dopuszczalny jest formularz w postaci faksu lub w formie cyfrowej.

W tym zresztą miejscu występuje błąd w tłumaczeniu przedmiotowego zdania. W wersji oryginalnej użyto bowiem określenia „ucyfrowionej kopii”, a to zasadniczo zmienia postać rzeczy, ponieważ taką ucyfrowioną kopią może być skan dokumentu. Tyle tylko, że niewiele to wnosi, skoro dokument musi być podpisany przed rozpoczęciem jazdy „tylko na oryginale”. Skoro tak, to nie występuje żaden przypadek praktyczny, w ramach którego można byłoby wykorzystać „ucyfrowioną kopię” bez naruszenia innych postanowień wytycznej.

Na koniec KE doprecyzowała, że treści formularza nie można zmieniać, nie można podpisywać przed jego wypełnieniem, ani modyfikować przy pomocy wpisów odręcznych, a ponadto, że formularz może być drukowany na papierze opatrzonym logo przedsiębiorstwa i danymi teleadresowymi, należy jednak wypełnić także odpowiednie pola dotyczące tych samych informacji na temat przedsiębiorstwa.

Z powyższego wynika szereg praktycznych sprzeczności występujących na gruncie samej wytycznej nr 5 II wersji. Wnosi ona jednak istotną zasadę interpretacyjną.

Wynika z niej, że zaświadczenie działalności kierowcy musi być wystawiane tylko za te okresy, których nie dokumentuje tachograf w sposób automatyczny oraz za okresy, których się nie da udokumentować na tachografie (np.: urlopy, jazda poza zakresem rozporządzenia 561/2006 WE).

Komisja Europejska ustanowiła drugą wersję „zaświadczenia działalności kierowcy”. Jej wzór określa decyzja wykonawcza 2009/959/UE z dnia 14.12.2009 zmieniającej decyzję 2007/230/WE w sprawie formularza dotyczącego przepisów socjalnych odnoszących się do działalności w transporcie drogowym.²

Przytoczenie powyższego źródła uregulowań odnoszącego się do treści „zaświadczenia działalności kierowców” ma kluczowe znaczenie dla zrozumienia istoty zagadnienia.

Niniejszy dokument podlega ochronie prawnej na mocy ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych (ustawa z dnia 4 lutego 1994 r., Dz. U. 06.90.631 z późn. zm.).