Czym różni się orzeczenie lekarskie od zaświadczenia lekarskiego? Zaświadczenie lekarskie a wymóg orzeczenia lekarskiego zgodnie z Ustawą o transporcie drogowym. Kolejny raz ustawodawca naraża przewoźników na niezawinione kary pieniężne, pozostawiając organom kontroli luz interpretacyjny…
Ustawa o transporcie drogowym z dnia 6 września 2001 (Dz.U. Z 2007 Nr 125, Poz. 874, ze zm) nakłada na właścicieli firm transportowych obowiązek posiadania w dokumentacji pracowniczej kierowców kopii orzeczeń lekarskich i psychologicznych (art. 39l ust. 1 pkt 3b).
Kwestia orzeczeń psychologicznych została uregulowana przepisami wykonawczymi w postaci Rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 11 września 2007(DzU. 2007 Nr 178, Poz. 1264), które zawiera stosowny wzór skierowania na badania psychologiczne kierowców oraz wzór orzeczenia psychologicznego.
Natomiast w stosunku do orzeczeń lekarskich stwierdzających istnienie lub brak przeciwwskazań zdrowotnych do wykonywania pracy na stanowisku kierowcy nie określono aktualnych i stosownych wzorów skierowania ani orzeczenia. Ustawa o transporcie drogowym w art. 39 j ust. 2 wskazuje, że badania lekarskie powinny być wykonywane w zakresie i na zasadach określonych w Kodeksie Pracy, o czym jeszcze mowa niżej.
W związku z faktem, że przewoźnik ma obowiązek przechowywać ORZECZENIA lekarskie, a lekarze wystawiają w większości ZAŚWIADCZENIA, rodzi to ryzyko nałożenia przez ITD kary w wysokości 500 zł za każdy brak odpowiedniego dokumentu.
Ważnym w tej kwestii aktem prawnym jest Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dn. 07.01.2004 w sprawie badań lekarskich kierowców (…) Dz.U.2004 Nr 2 Poz. 15 – które zawiera wzór takiego orzeczenia lekarskiego wymagany dla kierowców. Sprawa jednak się komplikuje z powodu wskazania w Orzeczeniu lekarskim właściwej podstawy prawnej do jego wydania, tj. Art. 122 Ustawy z dnia 20 czerwca 1997 Prawo o ruchu drogowym (Dz. U. Z 2003 Nr 58 Poz 515, ze zm), w którym czytamy:
„Art.122.1. Badaniu lekarskiemu przeprowadzanemu w celu stwierdzenia istnienia lub braku przeciwwskazań zdrowotnych do kierowania pojazdem podlega (wyłącznie):
- osoba ubiegająca się o wydanie prawa jazdy;
2) osoba ubiegająca się o przywrócenie uprawnienia do kierowania pojazdem cofniętego ze względu na stan zdrowia;
3) kierujący pojazdem skierowany przez organ kontroli ruchu drogowego, jeżeli:
a) uczestniczy w wypadku drogowym, w następstwie którego jest śmierć innej osoby lub ciężki uszczerbek na jej zdrowiu,
b) kierował pojazdem w stanie nietrzeźwości lub po użyciu środka działającego podobnie do alkoholu;
4) kierujący pojazdem skierowany decyzją starosty w przypadkach nasuwających zastrzeżenia co do stanu zdrowia;
5) osoba niepełnosprawna posiadająca prawo jazdy lub pozwolenie do kierowania tramwajem, skierowana decyzją starosty na podstawie zawiadomienia powiatowego lub wojewódzkiego zespołu do spraw orzekania o stopniu niepełnosprawności;
6) kandydat na instruktora lub egzaminatora osób ubiegających się o uprawnienia do kierowania pojazdami.”
Katalog ten nie zawiera przypadku w którym kierowcy wygasa ważność orzeczenia lekarskiego lub świadectwa kwalifikacji i istnieje potrzeba uzyskania kolejnego ważnego orzeczenia.
Powstaje więc pytanie na jakim formularzu lekarz powinien w takiej sytuacji wystawić orzeczenie poświadczające brak przeciwwskazań dla kierowcy czynnego zawodowo?
Praktyka dowodzi, że uprawnieni lekarze często stosują „zwykłe” zaświadczenia, wówczas pracodawca musi zwrócić szczególną uwagę, czy takie zaświadczenie zawiera odpowiednie dane, takie same jak orzeczenie a mianowicie:
– KATEGORIE PRAWA JAZDY JAKIE POSIADA KIEROWCA
-
data następnego badania
-
pieczęć lekarza uprawnionego o treści:
„imię i nazwisko
lekarz uprawniony do badań lekarskich osób kierujących pojazdami
nr zaświadczenia …… wydanego przez Wojewodę ……”
Jeżeli w przypadku kontroli przez ITD na drodze lub w siedzibie przedsiębiorstwa, stwierdzony zostanie brak odpowiedniego orzeczenia lekarskiego – zwrócić uwagę należy na fakt, że katalog kar (załącznik do Ustawy o transporcie drogowym z dnia 6 września 2001) wyraźnie wskazuje:
| 1.7. | Wykonywanie transportu drogowego lub przewozu na potrzeby własne z naruszeniem obowiązku wyposażenia kierowcy w odpowiednie dokumenty | 500 |
| 1.8. | Wykonywanie transportu drogowego lub przewozu na potrzeby własne z naruszeniem warunków dotyczących dokumentacji pracy kierowcy w zakresie: | |
|
1. kierowania kierowcy na badania lekarskie lub psychologiczne |
500 | |
|
2. prowadzenia wymaganej dokumentacji dotyczącej pracy kierowcy |
500 |
A więc nie wymienia wprost kary za „brak orzeczenia”. W takich okolicznościach należy wyjaśnić co to są „odpowiednie dokumenty” lub „dokumentacja w zakresie kierowania kierowcy na badania lekarskie lub psychologiczne”. Skoro Ustawa o transporcie drogowym z jednej strony w art. 39 l nakłada na przewoźnika obowiązek posiadania kopii orzeczeń, a z drugiej w art. 39 j ust. 2 odsyła do Kodeksu Pracy w zakresie badań lekarskich i katalog kar nie wymienia „braku orzeczenia”, więc przyjąć można, że organy kontrolne ITD poza orzeczeniami lekarskimi muszą również respektować Zaświadczenia lekarskie zawierające kompletne dane. A ewentualny zarzut ITD, że zamiast Orzeczenia jest zaświadczenie (spełniające wszystkie wymogi formalne zgodnie z Ustawą o transporcie drogowym) można skutecznie odeprzeć, powołując się np na §3 ust.4 Rozporządzenia Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z dnia 30 maja 1996 (Dz.U. 96 Poz. 69 Nr 332 ze zm.), który mówi
„4. Orzeczenia lekarskie są wydawane w formie zaświadczeń (…)”
Ten pogląd ma dodatkowe uzasadnienie w fakcie, że zgodnie z art. 229 § 8 KP Minister Zdrowia wydał Rozporządzenie, ale nie określił odrębnego wzoru orzeczenia na okoliczność kontynuacji uprawnień do kierowa pojazdem kierowców.
Reasumując, ustawowym obowiązkiem przewoźnika jest posiadanie w dokumentacji pracowniczej kierowców kopii orzeczeń lekarskich i psychologicznych, a w przypadku wystawienia przez lekarza Zaświadczenia lekarskiego, musi ono spełniać wszelkie wymogi formalne orzeczenia.
Kancelaria Prawna Viggen s.c.
